Cemal ÖZTÜRK, İsmail ÇEVİŞ, Hanım BOZKURT

TÜRKİYE'DE TASARRUF YATIRIM AÇIĞI VE CARİ AÇIK EŞBÜTÜNLEŞİK MİDİR? DÖNEMLERARASI YAKLAŞIM

Çalışmada kullanılan teorik model cari işlemler dengesi analizlerinde temel referans olarak kabul gören Obstfeld and Rogoff (1994, 1996)’un geliştirdiği zamanlara arası yaklaşıma (intertemporal approach) dayanmaktadır. Bu zamanlar arası yaklaşıma göre cari işlemler dengesi, ileriye dönük dinamik tasarruf ve yatırım kararlarının bir sonucudur. Bu çalışmada, Türkiye’de tasarruf ve yatırım dengesinin cari açık üzerindeki etkisi, 1975-2019 dönemi için çeşitli eşbütünleşme yöntemleri kullanılarak analiz edilmiştir. Eşbütünleşme testlerinde karşılaştırma sağlamak için Engle-Granger ve Johansen eşbütünleşme testleri kullanılmıştır. Yapılan analiz sonucunda cari açığın Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’ya oranı ile yatırımların Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’ya oranı ve tasarrufların Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’ya oranı arasında uzun dönemli bir ilişki bulunmuştur. Buna ek olarak eşbütünleşme tahmincileri olan FMOLS, DOLS ve CCR kullanılmış, elde edilen bulgulara bakıldığında tasarruf yatırım dengesi ile cari açık arasında negatif bir ilişki olduğu belirlemiştir.

Anahtar Kelimeler:

Tasarruf, Yatırım, Zaman Serisi Modelleri, Eşbütünleşme, FMOLS, DOLS, CCR

IS SAVING INVESTMENT DEFICIT AND CURRENT ACCOUNT DEFICIT IN TURKEY CO-INTEGRATED? AN INTER-TEMPORAL APPROACH

Our model is based on the intertemporal approach which is a basic reference for a theoretical understanding of the current account. It was mainly developed by Obstfeld and Rogoff (1994, 1996). According to this intertemporal approach, the current account balance is the outcome of forward-looking dynamic saving and investment decisions. In this study, the effect of savings and investment balance on the current account deficit in Turkey was analyzed using various co-integration methods for the period 1975-2019. Engle-Granger and Johansen cointegration tests were used to provide a comparison in cointegration tests. As a result of the analysis, a long-term relationship was found between the ratio of the current account deficit to gross domestic product and the ratio of investments to gross domestic product, and the ratio of savings to gross domestic product. Besides, FMOLS, DOLS, and CCR, which are co-integration forecasters, were used, looking at the results obtained, they determined that there is a negative relationship between the savings-investment balance and the current account deficit.

Keywords:

Saving, Investment, Time Series Models, Co-Integration, FMOLS, DOLS, CCR,

PDF

___

Akın, P. ve Peker, O. (2018). Türkiye’de tasarruf ve cari açık ilişkisi, Adnan Menderes Üniversitesi, Maliye Dergisi, 174, 72-91.
Ansari, I. M. (2004). Sustainability of the US current account deficit: An econometric analysis of the ımpact of capital ınflow on domestic economy, Journal of Applied Economics, VII(2), 249-269.
Brissimis, S. N., Hondroyiannes, G., Papazoglou, C., Nicholas T. T. ve Vasardani, M. A. (2012). Current account determinants and external sustainability in periods of structural change, Econ Change Restruct, 45, 71–95.
Doğan, E. (2014). Türkiye’de cari açık sorununun yapısal nedenleri ve ekonomik etkileri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
Durgun Kaygısız, A., Kaya, G. D. ve Kösekahyaoğlu, L. (2016). Türkiye’de tasarruf, yatırım, cari açık ve büyüme: 1980-2014 dönemi üzerine bir nedensellik ilişkisi analizi, Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 273-300.
Edwars, S. (2005). Is the US current account deficit sustainable? If not, how costly is adjustment likely to be?, Brookings Papers on Economic Activity, 1, 211 – 288.
Enders, W. (2014). Applied econometric times series (4th ed.). New York: Wiley.
Engle, R. F. ve Granger, C. W. J. (1987). Co-integration and error correction: Representation, estimation, and testing, Econometrica, 55, 251-276.
Hamilton, J. D. (1994). Time series analysis, Princeton: Princeton University Press.
Hansen, B. E. (1992). Tests for parameter instability in regressions with I(1) processes, Journal of Business and Economic Statistics, 10, 321-335.
International Financial Statistics, (2020, 25 Haziran). Erişim adresi https://data.imf.org/?sk=4c514d48-b6ba-49ed-8ab9-52b0c1a0179b.
Johansen, S. (1991). Estimation and hypothesis testing of cointegration vectors in gaussian vector autoregressive models, Econometrica, 59, 1551–1580.
Johansen, S. (1995). Likelihood-based inference in cointegrated vector autoregressive models, Oxford: Oxford University Press.
Johansen, S. ve Katarina J. (1990). Maximum likelihood estimation and inferences on cointegration with applications to the demand for money, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52, 169–210.
Kaya, M. (2016). Türkiye’de cari açık sorunu ve nedenleri, Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(10), 51-75.
Koç, S. ve Bakırtaş, İ. (2016). Türkiye’de cari açığın sürdürülebilirliği: Kointegrasyon testlerinden bulgular. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (49), 252-277.
Obstfeld, M. ve Rogoff K. (1994), The intertemporal approach to the current account, NBER Working Paper No. 4893.
Obstfeld M. ve Rogoff K. (1996), Foundations of international macroeconomics, Cambridge: MIT Press.
Olivei İ. ve Giovanni P. (2000). The role of savings and ınvestment in balancing the current account: Some empirical evidence from the United States, New England Economic Review, 3.
Park, D. ve Shin K. (2009). Saving, investment, and current account surplus in developing Asia, ADB Economics Working Paper Series, No. 158.
Park, J. Y. (1992). Canonical cointegrating regressions, Econometrica, 60, 119-143.
Phillips, P. C. (1986). Understanding spurious regressions in econometrics, Journal of Econometrics, 33(3), 311-340.
Phillips, P. C. B. ve Bruce E. H. (1990). Statistical inference in instrumental variables regression with I(1) processes, Review of Economics studies, 57, 99-125.
Saikkonen, P. (1992). Estimation and testing of cointegrated systems by an autoregressive approximation, Econometric Theory, 8, 1-27.
Stock, J. H. (1994). Unit roots, structural breaks and trends. Handbook of econometrics, 4, 2739-2841.
Stock, J. H. ve Mark W. (1993). A simple estimator of cointegrating vectors in higher order integrated systems, Econometrica, 61, 783-820.
Şahin, B. E. (2011). Türkiye’nin cari açık sorunu, Ekonomi Bilimleri Dergisi, 3(2), 47-56.
Teletar, E. (2011). Türkiye’de cari açık belirleyicileri ve cari açık krediler ilişkisi, Bankacılar Dergisi, 78, 22-34.
Timur, M. C. (2018). Ekonomik Kalkinmada Ulusal Tasarruflarin Önemi: Türkiye İncelemesi, İzmir International Congress on Economics and Administrative Science içinde (1391-1402. ss.). Ankara: Detay Yayıncılık.
Türkay, H. (2013). Türkiye’de cari açık, bütçe açığı ve yatırım tasarruf açığı ilişkisi, Cumhuriyet Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 14(2), 253-269.
Uslu, H. (2020). Yurtiçi tasarruf-yatırım dengesi cari işlemler dengesine etkileri: Türkiye ekonomisi için dönemsel karşılaştırmalı bir analiz, Erciyes Üniversitesi Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 12(22), 355-343.