İklim Değişikliğine Karşı Mekânsal Kırılganlığın ve Uyum Kapasitesinin Belirlenmesi: Alanya Örneği

İklim değişikliğinin kıyı yerleşimlerinin ekosistemi, nüfusu, ekonomisi, yapılı çevresi ve altyapısı üzerinde olumsuz etkileri bulunmaktadır. Yerleşimlerin altyapı hizmetlerine erişilebilirliği ve kalitesindeki yetersizlikler, etkin olmayan arazi kullanım plan ve politikaları, yetersiz yatırımlar, afet direnci zayıf yapı stoğu vb. bu etkilerin artmasına, dolayısıyla yerleşimlerin iklim değişikliğine karşı direncinin ve uyum kapasitesinin zayıflamasına neden olmaktadır. İklim değişikliği ile baş edebilmek için uyum stratejileri ve esneklik düşüncesine dayalı planlama yaklaşımı son yıllarda kent yazınında gündeme gelmektedir. Bu kapsamda kentsel arazi kullanım politika ve planları; yerleşimlerin morfolojik yapılarını, başka bir deyişle, mekânsal gelişme biçim, yön, büyüklük ve niteliğini, sektörel kararları, kullanımların yer seçimini, yapılaşma koşullarını belirler ve yerleşimlerin uyum kapasiteleriyle yakından ilişkilidir. Makalede, iklim değişikliği risklerinden deniz seviyesinin yükselmesi ve sıcaklık artışı riskleriyle karşı karşıya olan Alanya kıyı yerleşiminin kırılganlığı incelenmiş; mevcut Çevre Düzeni Planının bu kırılganlığı dikkate alıp almadığı veya uyum sağlamayı destekleyip desteklemediği analiz edilmiş ve Alanya’nın uyum kapasitesini güçlendirebilecek mekânsal stratejiler geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Kırılganlık, uyum kapasitesi, iklim değişikliği, kentsel arazi kullanım planı, mekânsal stratejiler

Determining the Spatial Vulnerability and Adaptation Capacity to Climate Change: A Case Study of Alanya

Climate change has negative effects on the ecosystem, population, economy, built environment, infrastructure of coastal settlements. Inadequate accessibility and quality of the infrastructure and services of the settlements, inefficient land use plans and policies, insufficient investments, disaster resistance weak building stock etc. lead to an increase in the impacts, hence the weakening of the resistance and adaptation capacity of the settlements to climate change. In order to cope with climate change, adaptation strategies and flexibility-based planning approach have been on the agenda in urban literature in recent years. In this context, urban land use policies and plans determine the morphological structures of the settlements, in other words, the spatial development style, direction, size and quality, sectorial decisions, location of uses, conditions of settlement and are closely related with the adaptation capacities of the settlements. In the article, the vulnerability of the Alanya coastal settlement, which faces the risks of sea level rise and temperature increase of climate change, was examined; it was analyzed whether the current Environmental Plan is taking into account this vulnerability or whether it is supporting adaptation; and spatial strategies that can strengthen the adaptation capacity of Alanya have been developed.

Keywords:

Vulnerability, adaptability capacity, climate change, urban land use plan, spatial strategies,

PDF

___

Balica S. F., Wright N. G., Van Der Meulen F. (2012). A flood vulnerability index for coastal cities and its use in assessing climate change impacts, Natural Hazards, vol. 64(1), 73-105.
Bottyan Z., Unger J. (1996). A multiple linear statistical model for estimating the mean maximum urban heat island, Theoretical and Applied Climatology, vol. 75, 233-243.
Cutter S. L., Boruff B. J., Shirley W. L. (2003). Social vulnerability to environmental hazards, Social Science Quarterly, vol. 84(2), 242-261.
Dousset B., Gourmelon F. (2003). Satellite multi-sensor data analysis of urban surface temperatures and landcover, ISPRS Journal of Photogrammetry and Remote Sensing, vol. 58, 43-54.
Eliasson I. (1996). Urban nocturnal temperatures, street geometry and land use, Atmospheric Environment, vol. 30, 379-392.
Eliasson I., Thorsson S., Eraydin A., Alcoforado M. J. (2010). Urban Tourism and Climate Change, FORMAS (The Swedish Research Council for Environment, Agricultural Sciences and Spatial Planning), Urban-Net, 2010.
Eraydın A., Türel A., Altay D., Gürçay M., Özonat Ç., Uluışık B. (2011). Yeni koşullara uyum sağlayabilen ve kendini yenileyebilen kentler için sürdürülebilir arazi kullanım politikaları, Proje raporu, TÜBİTAK, Proje No: 108K613.
Folke C., Carpenter S. (2000). Resilience and sustainable development: building adaptive capacity in a world of transformations, Stockholm: Edita Norstedts Tryckeri AB.
Hawkins HT.W. , Brazel A.J. , Stefanov W.L. , Bigler W. , Saffell E.M. (2004). The role of rural variability in urban heat island determination for Phoenix, Arizona J. Appl. Meteorol, vol.43, 476-486.
Öztürk M.Z. (2011). Gel-git ölçüm istasyonu verilerine göre doğu Akdeniz’de deniz seviyesi değişimleri ve bu değişimlerin iklim elemanları ile ilişkileri: 1972-2009, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, cilt 8 (2), 628-642.
Revi A., Satterthwaite D. E., Aragon-Durand F., Corfee-Morlot J., Kiunsi R. B. R., Pelling M., Robert D. C., Solecki W. (2014). “Urban areas. In: Climate Change: Impacts, Adaptation, and Vulnerability,” IPCC, Cambridge University Press, Cambridge, United Kingdom and New York, NY, USA, 535-612, 2014.
Sensoy S., Demircan M., Alan İ. (2007). 1971 - 2004 Yılları Arası Türkiye İklim İndisleri Trendleri, Turkish State Meteorological Service, Ankara.
Türkeş M. (2001). Hava, İklim, Şiddetli Hava Olayları ve Küresel Isınma, The Seminars of 2000 of Turkish State Meteorological Service, Technical Presentations, Series of Seminars:1, 187-205, Ankara.
URL1 (2017). Alanya İlçesi Belediyeleri Coğrafi Bilgileri, http://www.yerelnet.org.tr/ilceler/ilce_belediye_koordinat.php?ilceid=198281, (Erişim Tarihi: 25.07.2017).
URL2 (2007). Antalya İl Çevre Durum Raporu 2007, http://antalyaobm.ogm.gov.tr/Documents/%C5%9Eube%20Cetvelleri/kadastro%20m%C3%BClkiyet%20%C5%9Fube%20m%C3%BCd%C3%BCrl%C3%BC%C4%9F%C3%BC/PDF_TUTANAKLAR_11_08_2011/muratpa%C5%9Fa_tutanaklar_pdf/antalyaicd2007.pdf, (Erişim Tarihi: 22.07.2017).
URL3 (2015). Antalya İli 2015 Yılı Çevre Durum Raporu, http://www.csb.gov.tr/db/ced/editordosya/Antalya%20cevre%20durum%20raporu%202015.pdf, (Erişim Tarihi: 22.07.2017).
URL4 (2017). Antalya Burdur Isparta Planlama Bölgesi 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı açıklama raporu,http://www.csb.gov.tr/db/mpgm/editordosya/file/Antalya-Burdur Isparta%20Planlama%20Bolgesi/PLAN_ACIKLAMA_RAPORU_15042014.pdf, (Erişim Tarihi: 19.07.2017).
Watts M. J., Bohle H. G. (1993). The space of vulnerability: the causal structure of hunger and famine, Progress in Human Geography, vol.17, 43-67.
Weng Q. H. L., Lu D. S., Schubring J. (2004). Estimation of land surface temperature - vegetation abundance relationship for urban heat island studies, Remote Sensing of Environment, vol. 89, 467-483.