İğde (Elaeagnus angustifolia L.)’nin Yetiştiği Toprakların Bazı Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri ile Ağır Metal Durumunun Değerlendirilmesi: Erzurum Örneği

Bu çalışmasının amacı Erzurum kentinde iğde bitkisinin (Elaeagnus angustifolia L.) yetiştiği 4 lokasyon (Şehir Merkezi, Üniversite, Yenişehir/Yıldızkent yerleşim alanı ve Dadaşkent yerleşim alanı)’da 5 farklı noktadan alınan toprak örneklerinin bazı kimyasal ve fiziksel özellikleri (toprak tekstürü, pH, CaCO3, organik madde, KDK, değişebilir K) ile ekstrakte edilebilir potansiyel toksik ağır metal (Pb, Co, Cd ve Ni) içeriklerini analiz etmektir. Toprak örneklerindeki ağır metal analizleri Atomik Absorbsiyon Spektrofotometre cihazında yapılmıştır. Ölçüm değerlerinin istatistiksel açıdan anlamlılığı Duncan Testi ile belirlenmiştir. Elde edilen verilerin ışığında lokasyonlarda toprakların pH bakımından nötr ile hafif alkali olduğu, kireçlilik bakımından kireçli ve orta kireçli, organik madde içeriği bakımından iyi düzeyde olduğu, katyon değişimi bakımından mevcut kil içeriği ile uyumlu olduğu, değişebilir potasyum açısından fazla ve çok fazla sınıfına girdiği belirlenmiştir. Toprak tekstürü bakımından ise Yenişehir/Yıldızkent toprak örnekleri tınlı iken diğer istasyonlar kumlu tınlı olduğu tespit edilmiştir. Ağır metal değerlerinin izin verilebilir sınır değerler ile karşılaştırıldığında ağır metal içeriklerinin (Pb, Co, Cd ve Ni) kritik değerlerin altında olduğu belirlenmiştir. Lokasyonlara göre topraktaki ağır metal konsantrasyonlarının “ppb” düzeyinde düşük sınırlarda olduğu ve istasyonlardaki topraklarda ağır metallerin (Pb, Co, Cd ve Ni) toksisite riski bulunmadığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Ağır metaller, iğde, toprak fiziksel ve kimyasal özellik, kirlilik

Evaluation of Some Physical and Chemical Characteristic and Heavy Metal Status of Russian olive (Elaeagnus angustifolia L.)’s Soils: Case of Erzurum Province, Turkey

This study has the objective of analyzing soil samples taken from 5 different spots in 4 locations in Erzurum Province where Russian olive (Elaegnus angustifolia L.) plant is cultivated (city center, university, Yenişehir/Yıldızkent and Dadaşkent residential area) to assess certain chemical and physical properties (soil texture, pH, CaCO3, organic substance, KDK, exchangeable K) and potential extractable toxic heavy metal (Pb, Co, Cd and Ni). Heavy metal analyses were performed on Atomic Absorption Spectrophotometer device using the soil samples. Statistical significance of the measured value is identified with Duncan Test. The data obtained reveals that the soil is neutral in terms of pH and slightly alkali; it is calcareous and moderately calcareous in terms of lime; has good levels of organic substances, is in good harmony with clay content in terms of cation exchange, and is classified to have high and very high exchangeable potassium. The samples from Yenişehir/Yıldızkent are loamy and other stations are sandy and loamy. It was found that the heavy metal content (Pb, Co, Cd, Ni) is below critical values when compared with the permissible values of heavy metals. According to locations, heavy metal concentrations in the soil are at low limits at “ppb” level and it was determined that heavy metals (Pb, Co, Cd and Ni) did not have any risk of toxicity in soils.

Keywords:

Heavy metals, Russian olive, soil physical and chemical characteristic, pollution,

PDF

___

Referans1 Alloway B.J. (1990). Heavy Metals in Soils, Blackie Galasgow, UK, 368p.
Referans2 Anonim, (2005). Toprak Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği. Bakanlık: Çevre ve Orman Bakanlığını, Kanun: 31/8/1983 tarihli ve 18132 sayılı Resmi Gazete
Referans3 Bayar E. (2009). Erzurum şehir merkezindeki bazı kavşaklarda bitki (Pinus sylvestris) ve toprakların ağır metal (Fe, Cu, Zn, Mn, Cd, Pb ve Ni ) kontaminasyon durumunun belirlenmesi, Atatürk Üniversitesi. Fen Bil. Enst., Toprak Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, s.66, Erzurum
Referans4 Bilge U., Çimrin K.M. (2013). Viranşehir –Kızıltepe Karayolu Kenarındaki Topraklarda Motorlu Taşıtlardan kaynaklanan Ağır Metal Kirliliği, Tarım Bilimleri Dergisi, 19 (4), s; 323-329. Ankara.
Referans5 Bouyoucos G.J. (1951). A Recalibration of hydrometer for marking mechanical analysis of soil, Agronomy Journal, 43; 434-438.
Referans6 Dean J.G. Bosqui F.L., Lanouette V.H. (1972). Removing heavy metals from waste water: Environmental Science and Technology, 6, 518-522.
Referans7 Haktanır K., Arcak S. (1998). Çevre Kirliliği. Ankara Üniversitesi. Ziraat Fakültesi, Ziraat Fak. Yay. No.1503, Ders kitabı: 457, Ankara
Referans8 Herrick G., Freidl T. (1990). Patternsoftrace Metal Concentrationand Acidity in Mointain Forest Soils of Northeastern US, Water-Air-Soil Pollution, 53, 151-157.
Referans9 Jackson M.L. (1967). Soil chemical analysis, Prentice-Hall of India Private Limited, 498p, NewDelhi.
Referans10 Kabata-Pendias A., Pendias H. (1984). Trace Elements in Soils and Plants, 1st ed. CRC Press, Boca Raton, Florida, USA.
Referans11 Kabata-Pendias A., Pendias H. (1989). Trace Elements in the Soil and Plants. CRC Press, Boca Raton, FL
Referans12 Khan A.G. (2003). Vetiver grass as an Ideal Phytosymbiont for Glomalian Fungi for Ecological Restoration of Heavy Metal Contaminated Derelict Land. Proceedings of Third Internatioal Vetiver Conference (ICV-3), Guangzhou, China
Referans13 Lindsay W.L., Norwell W.A. (1978). Development of a DTPA Soil Test for Zinc, Iron, Manganese and Copper., Soil Sci. Soc. Amer. J. 42: 421-428.
Referans14 M., Melati R.M., Orecchio S. (2001). Assessment of the quality of the air in the city of Palermo through chemical and cell analyses on Pinus needles Atmospheric Environment 35: 6435-6445.
Referans15 Marschner H. (1986). Mineral Nutrition of Higher Plants. Institute of Plant Nutrition, Hohenheim Federal. Republic Of Germany, Academic Press, London, 1983.
Referans16 Mattigod S.V., Page A.L. (1983). Assesment of metal pollution in soils. Pages 355 - 394 in I. Thornton, Ed. Applied environmental geochemistry. Acedemic Press. London
Referans17 Önder S., Dursun S., Gezgin S., Demirbaş A. (2007). Determination of Heavy Metal Pollution in Grass and Soil of City Centre Green Areas (Konya, Turkey), Polish J. of Environ. Stud.,16(1), 145-154.
Referans18 Patterson J.B.E. (1971). Metal Toxicities Arising From Industry, p.193-207, In Trace Elements, In Soils and Crops. MAFFTechnical Bull., No.21, Her Majestr’sStationery Office, London
Referans19 Prasad M.N.V.(1995). Cadmium Toxicity and Tolerance in Vascular Plants. Environmental Exp. Bot.35; 525-545
Referans20 Reeves R.D., Brooks R.R. (1983). Hyperaccumulation of lead and zinc by two mettallophytes from a mine area in Central Europe, Environmental Pollution Seri A Ecological and Biological, 31(4): 277-285.
Referans21Robert H.M. (1995). Contaminants in the Upper Mississippi River: Boston, Butterworth Publishers, 195-230
Referans22 Salt D. (2001). Responses and adaptation of plants to metal stress . pp 159-179. In; Molecular Analaysis of Plant Adaptations to the Environment Hawkesford MJ (ed.) Kluwer Academic Publishers. Doerdrecht.
Referans23 Schlichting E., Blume H.P. (1966). Bodenkundliches praktikum. Verlag Paul Paney, Hamburg und Berlin, pages 121–125.
Referans24 Topbaş M.T., Brohi A.R., Karaman M.R. (1998). Çevre Kirliliği. T.C. Çevre Bakanlığı Yayınları. Ankara.
Referans25 Yıldız N. (2001). Toprak Kirletici Bazı Ağır Metallerin (Zn, Cu, Cd, Pb, Co ve Ni) Belirlenmesinde Kullanılan Yöntemler. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 32 (2): 207-213 Erzurum.