Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Sosyal Bilgiler Öğretiminde Edebi Ürünlerin

Bu araştırmanın amacı, sosyal bilgiler öğretmen adaylarının sosyal bilgiler öğretiminde edebi ürünlerin kullanımına ilişkin görüşlerini ortaya koymaktır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması belirlenmesinde yönetimine başvurulmuştur. Çalışma grubu 61'i erkek, 85'i kadın olmak üzere toplamda 146 sosyal bilgiler öğretmen adayından oluşmaktadır. Çalışmanın verileri araştırmacılar tarafından hazırlanan 5 açık uçlu sorudan oluşan veri toplama aracıyla yazılı olarak toplanmıştır. Verilerin analizinde betimsel analiz kullanılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre, sosyal bilgiler öğretmen adaylarının edebi ürünleri, düşünce ve duyguların ifadesi, sanatsal ve estetik değeri olan ürünler, ortak kültür ürünleri, toplumsal devamlılığı olan ürünler, genel kabul gören ürünler olarak algıladıkları, sosyal bilgiler programında en çok tarih, coğrafya, ilişkilendirdikleri, kalıcılığı artırmada, derse dikkat ve ilgi çekmede, dersi eğlenceli kılmada, öğrencilere farklı zenginleştirmede olumlu olarak, uzun zaman alması, bazı öğrenciler için sıkıcı olması, yanlış anlama ya da yorumlamalara yol açması, kurgu ve gerçek ayrımı yapamama bakımından ise olumsuz olarak gördükleri, edebi ürünlerin en çok tarih konularının öğretiminde, daha sonra coğrafya, hukuk ve ekonomi konularının öğretiminde kullanabilecekleri sonucuna varılmıştır. Bunun yanında, sosyal bilgiler öğretmen adaylarının edebi ürünleri sosyal bilgiler öğretiminde nasıl kullanacakları buldukları ortaya çıkmıştır.

Pre-Service Social Studies Teachers' Views on Using Of Literary Works in Social Studies Teaching

This study explores the pre-service social studies teachers' views on using of literary works in social studies teaching. The case study which is one of the qualitative research methods was used in this study. Convenient sampling was applied to determine the study group. The study group consisted of 146 preservice social studies teachers, which 61 of them were male and 85 of them were female. Data collected in written by an interview form which composed of 5 qualitative question that developed by researchers. Descriptive analyses were used to interpret the data. The results showed that pre-service social studies teachers perceive literary works as expression of ideas and emotions, aesthetic and arts value works, common cultural works, social continuity works, and generally accepted works. Participants mostly related literary works with history, geography, law and sociology. Participants expressed that literary works might have positive effects on retention, motivation and attention, making learning fun, gaining different perspectives, enriching the teaching and might have negative effects on boring for some kids, misunderstandings or misinterpretation, taking long time and making fiction and real distinction. Participants addressed that literary works could have mostly used in teaching history, then geography, citizenship and economics. Participants stated that they found themselves inadequate on how to use literary works in social studies teaching.

___

Barr, R., Barth, J. L. and Shermis, S. S. (2013). Sosyal bilgilerin doğası. C. Dönmez (Çev. Ed.). (Birinci baskı), Ankara: Pegem Akademi.

Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., Akgün, Ö. E. Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem A Yayıncılık

Creswell, J. W. (2009). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches, (Third Edition). California: SAGE Publications, Inc.

Davis, J. C., III and Palmer, J. (1992). A strategy for using children's literature to extend the social studies curriculum. Social Studies, 83(3), 125-28.

Demir, S. B. ve Akengin, H. (2011). Hikâyelerle sosyal bilgiler öğretimi. Ankara: Pegem Akademi.

Doğanay, A. (2005). Sosyal bilgiler öğretimi. İçinde C. Öztürk ve D. Dilek (Ed.), Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi (ss. 17-52). Ankara: Pegem A Yayıncılık.

Edgington, W. D. (1998). The use of children's literatüre in middle school social studies: What research does and does not show. The Clearing House, 72(2), 121-125.

Flaim, M. L. and M. L. Chiodo. (1994). A novel approach to geographic education: Using literature in the social studies. The Social Studies, 85(5), 225-227.

Fredericks, A. D. (2007). Much more social studies through children's literature: A collaborative approach. Westport, CT: Teacher Ideas Press.

Huck, C. S., Hepler, S. and Hickman, J. (1993). Children's literature in the elementary school. USA: Holt, Rinehart and Winston, Inc.

Jarolimek, J., Foster, C. and Kellough, R. D. (2005). Teaching and learning in the elemantary school. (Eight Edition). New Jersey, NY: Pearson Education, Inc.

Kaymakçı, S. (2012). İlköğretim 4. ve 5. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarında edebî ürünlerin kullanımına bir bakış. 11. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu'nda sunulmuş bildiri, Rize.

Kaymakçı, S. (2013). Sosyal bilgiler ders kitaplarında sözlü ve yazılı edebi türlerin kullanım durumu. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 230-255.

Kemper, E., Stringfield, S, & Teddlie, C. (2003). Sampling strategies in social science research. In A. Tashakkori & C. Teddlie (Eds.), Handbook of mixed methods in social and behavioral research (pp. 273-296). Thousand Oaks, CA: Sage.

Küçükoğlu, H. (2010). Importance of literature in children's development with some suggested activities. İçinde, D. Şahhüseyinoğlu ve D. Ilisko (Eds.). How do children learn best? (ss. 144-157), Ankara: Araştırmacı Çocuk Merkezi.

MEB. (Komisyon) (2014a). İlköğretim sosyal bilgiler ders kitabı 6. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları. MEB. (2014b). Sosyal bilgiler öğretim http://ttkb.meb.gov.tr/program2.aspx adresinden 20.04.2014 tarihinde elde edilmiştir. programı (4-5 ve 6-7). Web:

McCall, A. L. (2010). Teaching powerful social studies ideas through literature circles. The Social Studies, 101, 152-159.

Miles, M. B. and Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis : An expanded sourcebook. (Second Edition). Thousand Oaks, California: SAGE Publications, Inc.

Neitz, L. J. (2002). Impact of Children's Literature as an Ancillary Component to the Social Studies (ERIC ED 469 403).

Oruç, Ş. (2009). Sosyal bilgiler 6. sınıf ders kitabında edebi ürünler. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(2), 9-24.

Oruç, Ş. ve Erdem, R. (2010). Sosyal bilgiler öğretiminde biyografi kullanımının öğrencilerin sosyal bilgiler dersine ilişkin tutumlarına etkisi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 215-229.

Öztürk, C. ve Otluoğlu, R. (2002). Sosyal bilgiler öğretiminde yazılı edebiyat ürünlerini ders aracı olarak kullanmanın duyuşsal davranış özelliklerini kazanmaya etkisi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi. 15, 173-182.

Öztürk, C., Keskin, S. C. ve Otluoğlu, R. (2014). Sosyal bilgiler öğretiminde edebi ürünler ve yazılı materyaller (Altıncı baskı). Ankara: Pegem Akademi.

Öztürk, Ç. (2007). Coğrafya eğitiminde edebî metinlerin kullanımı. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 24, 70-78.

Öztürk, C. (2006). Sosyal bilgiler: Toplumsal yaşama disiplinler arası bir bakış. İçinde, C. Öztürk (Ed.). Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi (ss. 21-50). Ankara: Pegem A Yayıncılık.

Şimşek, A. (2006). Tarihsel romanın eğitimsel işlevi. Bilig, 37, 65-80.

Tindall, L. C. (1996). A comparison of teaching social studies using a traditional textbook approach versus using a literatüre based aproach. (ERIC ED 401 198).

Yeşilbursa, C.C., Sabancı, O. ve Hamarat, E. (2013). Sosyal bilgiler ders kitaplarında edebi ürünlerin kullanımı. İçinde, B. Akbaba (Ed.). Konu Alanı Ders Kitabı İnceleme Kılavuzu Sosyal Bilgiler (ss. 145-206). Ankara: Pegem Akademi.

Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.