Erken Çocukluk Dönemindeki Üstün Yetenekli Çocuklara İlişkin Türkiye'deki Lisansüstü Çalışmaların Çok Boyutlu Analizi

Türkiye'de erken çocukluk döneminde bulunan üstün yetenekli çocuklara ilişkin çalışmaların son yıllarda az sayıda da olsa gerçekleştirildiği görülmektedir. Yapılan bu çalışmaların sistematik şekilde değerlendirilmesi sayesinde var olan durumun ve bu alanda ihtiyaç duyulan araştırma konularının ortaya çıkarılması kolaylaşacak ve erken çocukluk dönemindeki üstün konularına ilgi duyan kişi ve kurumlar bu bilgilerden faydalanabilecektir. Buradan hareketle bu çalışmanın amacı, Türkiye'de erken çocukluk döneminde bulunan üstün yetenekli çocukları konu edinmiş yüksek lisans ve doktora tezlerini inceleyerek, bu konudaki akademik çalışmaların ülkemizdeki genel durumuyla ilgili bir çerçeve çizebilmektir. Bu amaçla, çalışmada 11 yüksek lisans ve 6 doktora tezi olmak üzere 17 lisans üstü tez, betimsel analiz yöntemiyle, çeşitli boyutlara göre incelenmiştir. Elde edilen bulgulara göre, yüksek lisans çalışmalarının doktora çalışmalarından daha fazla sayıda olduğu, özellikle 2015 ve 2016 yıllarında konunun daha yoğunlukla çoğunlukla Ankara, İstanbul vb. büyük illerdeki üniversite ve enstitülerde gerçekleştirildiği, konuların tanılama ve tanılamaya yardımcı olmak için ölçek uyarlamaya yoğunlaştığı ve çoğunlukla amaçlı örnekleme yönteminin kullanıldığı görülmüştür. Araştırmada genel olarak erken çocukluk dönemindeki üstün yetenekli çocuklar ile ilgili araştırmaların gelecekte hangi konular ve araştırma yöntemleri kullanılarak çalışılabileceği üzerine öneriler getirilmiştir.

A Multi Dimensional Analysis of Graduate Studies in Turkey Focusing on Gifted Children in Early Childhood Period

In recent years, there has been some small numbers of studies conducting related with gifted children in Turkey. A systematic evaluation of these studies would facilitate the assessment of the current situation and the identification of which areas are in most need of research, benefiting both individuals and institutions interested in this area. This study aims to provide a review of graduate theses concerned with gifted children in early childhood in Turkey, revealing a general view of the current state of the art in our country. In this study, a total of 11 master's and 6 doctoral theses were analyzed with a descriptive analysis method according to a variety of dimensions. It was found that there are more master's studies than doctoral theses, that this topic was studied more extensively in 2015 and 2016, most theses were conducted in universities and institutes located in large cities such as Ankara and Istanbul, thesis topics were mostly focused on identification and adaptation of scales and the targeted sampling method was more commonly used. This study also presents a number of suggestions on possible topics and research methods that could be used for research studies related to gifted children in their early childhood period.

PDF

___

Alemdar, M. (2009). Erken çocukluk dönemindeki üstün yetenekli çocukların belirlenmesinde ebeveyn, öğretmen ve uzman görüşlerinin karşılaştırılması, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Alma, S. (2015). Üstün yetenekliliği derecelendirme ölçekleri- Okulöncesi/Anaokulu Formu (GRS-P)'nun Türkçe’ye uyarlanması, Yayımlanmamış doktora tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.

Baş, Ö. (2013). Üstün zekalı olduğu varsayılan beş yaşındaki bir çocuğun okuma becerisi üzerine durum çalışması. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14, 47-52.

Bildiren, A. (2016). Proje temelli yaklaşıma dayalı erken müdahale programının üstün yetenekli çocukların problem çözme becerisine etkisi, Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Binici, C. (2014). 7-11 yaş arası üstün ve normal gelişim gösteren çocukların aldıkları müfredat türüne göre denetim odağı özelliklerinin "Goodenough-Harris İnsan Çiz Testi" açısından değerlendirilmesi, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.

Çalık, M. ve Sözbilir, M. (2014). İçerik analizinin parametreleri. Eğitim ve Bilim, 39 (173), 430-453.

Dağlıoğlu, H. E. (2002). Anaokuluna devam eden 5-6 yaş grubu çocuklar arasından matematik alanında üstün yetenekli olanların belirlenmesi, Yayımlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Ankara.

Dağlıoğlu, H. E. (2004). Okul öncesi çağdaki üstün yetenekli çocukların eğitimleri. Türkiye Üstün Yetenekli Çocuklar Kongresi Bildiriler Kitabı, İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.

Darga, H. (2010). Brigance K&1 Screen II ile ilköğretim 1. sınıfta saptanan üstün yetenekli çocuklara ve sınıf arkadaşlarına uygulanan zenginleştirme programının çoklu zeka alanlarındaki performans düzeylerini arttırmaya etkisi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Anabilim Dalı, Ankara.

Dönmez, N. B., ve Kurt, Z. Ş. (2004). Bebeklik ve okul öncesi dönemde üstün yetenekli çocukların ve ailelerinin yönlendirilmesi. Türkiye Üstün Yetenekli Çocuklar Kongresi Bildiriler Kitabı, İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.

Erkan Süel, E. (2011). İlköğretim 1. sınıf üstün ve normal zeka düzeyindeki öğrencilerin fonolojik farkındalık düzeylerinin okuma başarıları üzerine etkisinin karşılaştırılması, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.

Gür, Ç. (2006). Sanat eğitim programının üst sosyo-ekonomik düzeyden gelen 6 yaş üstün yetenekli çocukların çizim becerilerine etkisi, Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Gürpınar, N. (2006). Bilişsel değerlendirme sistemi’nin (CAS) 8 yaş grubu için ön norm çalışması ve üstün zekalı öğrencilerin bilişsel değerlendirilmesi, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.

Karadağ, F. (2015). Okul öncesi dönemde potansiyel üstün zekâlı çocukların belirlenmesi, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.

Karateke, B. (2016). Üstün yetenek potansiyeli olan çocuklara uygulanan sosyal beceri eğitim programının sosyal beceri gelişimine etkisinin incelenmesi, Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Kerem, E. A., ve Kınık, E. (2004). Erken çocukluk eğitiminde üstün yetenekli çocuklara “Kimlikli Bebekler” çalışmasıyla farklı bir bakış: Bir uygulama örneği “Deha Bebek”. Türkiye Üstün Yetenekli Çocuklar Kongresi Bildiriler Kitabı, İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.

Kıldan, A. O. (2011). Okul öncesi öğretmenlerinin üstün yetenekli çocuklar hakkındaki görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(3), 805-818.

Kurt, E. (2008). Raven SPM Plus Testi 5.5-6.5 yaş geçerlik, güvenirlik, ön norm çalışmalarına göre üstün zekalı olan ve olmayan öğrencilerin erken matematik yeteneklerinin karşılaştırılması, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.

Metin, N., Bencik S., Yılmaz G., ve Çalışandemir, F. (2007). Gifted and Talented Children In Turkey: In Chronological Rewiew of the Literature, Reaching Gifted and Talented Children: Global Initiatives, pp.95-100, Selected papers from the 2007 WCGTC World Conference held at the University of Warwick, England.

Özenç, M. ve Gül Özenç, E. (2013). Türkiye’de üstün yetenekli öğrencilerle yapılan lisansüstü eğitim tezlerinin çok boyutlu olarak incelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 171, 13-28.

Saban, A. (2009). Çoklu zekâ kuramı ile ilgili Türkçe çalışmaların içerik analizi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(2), 833-876.

Saranlı, A. G. (2017). Eş zamanlı olmayan gelişimin üstün yetenekli çocuklardaki görünümü üzerine bir örnek olay incelemesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi. DOI: 10.21565/ozelegitimdergisi.300060.

Saranlı, A. G. (Basımda). Okul öncesi dönemdeki erken müdahale uygulamalarına farklı bir bakış: Üstün yetenekli çocuklar için erken zenginleştirme. Eğitim ve Bilim.

Saranlı, A. G., Er, S. ve Deniz, K. Z. (Basımda). Okul öncesi dönemdeki üstün yetenekli çocukların dil gelişimlerinin analizi. Yaşadıkça Eğitim.

Selçuk-Bozkurt, Ö. (2007). Okul öncesi dönemde öğretmenleri tarafindan yaşıtlarına göre üstün ve özel yetenekli olarak aday gösterilen çocuklarin gelişim özelliklerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Seyhan, B. (2015). Okul öncesi öğretmenlerinin üstün yetenekli çocuklara yönelik algıları ile tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Suveren, S. (2006). Anasınıfına devam eden çocuklar arasından üstün yetenekli olanların belirlenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İlköğretim anabilim dalı, Bolu.

Şahin, F. (2013). Üstün yetenekli öğrencilerin özellikleri konusunda okul öncesi yardımcı öğretmen adaylara verilen eğitimin etkisi. Üstün Yetenekliler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 1(3) 166-175.

Tezcan, F. (2012). Okul öncesi öğretmenlerinin erken yaştaki üstün zekâlı çocuklara ve eğitimlerine yönelik algıları, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.

Ulutaş, F. ve Ubuz, B. (2008). Matematik eğitiminde araştırmalar ve eğilimler: 2000 ile 2006 yılları arası. İlköğretim Online, 7(3), 614-626.

Yavuzyılmaz, B. (2012). Bilim ve sanat merkezlerine devam eden 7-11 yaş üstün yetenekli çocuklara verilecek sanat eğitiminin niteliği, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, On Dokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.

Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınevi, Ankara.