Efsun GÜNEY EKENYAZICI, Tülin GÖRGÜLÜ

6058

Kişisel menzil kavramı üzerine eleştirel bir okuma ve haritalama denemesi

Bireyin gündelik yaşamda deneyimlediği kentsel sınırlar barınma, çalışma ve sosyalleşme ilişkilerinin oluşturduğu üç ana eksende şekillenmektedir. Çalışma kapsamında bu sınırlar “menzil” kavramı üzerinden tarif edilmektedir. Tarihsel süreçte bireylerin yaşantılarına yansımaları farklılık gösteren bu kavram kentleşme, ulaşım, konut üretimi gibi birçok farklı parametrenin etkisinde biçimlenmektedir. Bu parametrelerin en belirleyicilerinden olan ulaşım olgusuna odaklanan araştırma kapsamında, İstanbul üzerinden ulaşım araç ve sistemlerinde zaman içinde yaşanan gelişmeler incelenmektedir. Böylece ulaşımın kavram üzerindeki dönüştürücü etkisi araştırılmakta ve bireyin menzil örüntülerindeki değişim bu bağlamda sorgulanmaktadır. Araştırmada ulaşım alanında yaşanan gelişmelerin kentsel makroformla olan ilişkisinin kurularak kent sakinlerinin menzillerinde yaşanan değişimi daha anlaşılabilir kılabilmek için kentsel ölçekte haritalar yapılmakta, aradaki ilişki soyutlanarak görsel bir ifade üzerinden yorumlanmaktadır. Erken Cumhuriyet Dönemi İstanbul özelinde uzun bir aradan sonra ulaşımın kentle birlikte en belirgin olarak ele alındığı dönem olarak belirmektedir. Bu nedenle çalışma spesifik olarak Erken Cumhuriyet Dönemi ile günümüze odaklanmakta, bu iki dönemin mevcut ulaşım imkanları ve menzil ilişkileri bağlamında karşılıklı olarak oluşturulan haritalar üzerinden bir okuma önermektedir.

A critical reading and an experimental mapping proposal on the concept of “personal reach”

The personal boundaries that an individual experiences can be figured out based on the relationship between dwelling, working and socializing as the three main axes of everyday life. The boundaries that are illustrated as the concept “personal reach” in this study, are being formulated in the influence of several parameters such as urbanization, transportation and housing. Focusing on transportation as one of the most distinctive parameters, the transformation of the transportation systems and vehicles in time are being investigated through the case study of Istanbul in the scope of this research. According to this context the transformative effects of transportation on the concept is being explored and the change of an individual’s personal reach patterns are surveyed. In order to clarify the alternation mentioned, urban scale maps explaining the progress of the transportation systems are prepared to convey this progress visually. In the process of Istanbul’s urbanization in time, early years of the republican era emerge as a distinguishing period in that transportation and the city coevolve together. Accordingly, focusing on the first years of the republican era and the present days of Istanbul in particular, the survey presents a reading on the two eras’ transportation opportunities regarding the personal reach concept through the maps configurated.
PDF

___

  • 1. Akpınar, İ.Y., (2010) “İstanbul’da Modern Bir Pay-I Taht: Prost Planı Çerçevesinde Menderes’in İcraatı”, Ed: Bilsel C., Pinan P., (editör), İmparatorluk Başkentinden Cumhuriyet’in Modern Kentine: Henri Prost’un İstanbul Planlaması (1936-1951), İstanbul, İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Katalogları 7, s. 167-99.
  • 2. Bilgin, İ., Akın, G., Boysan B., Bozdoğan, S., (2010) İstanbul 1910-2010 Kent, Yapılı Çevre Ve Mimarlık Kültürü Sergisi Kitabı, İstanbul, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
  • 3. Bilsel, C., (2010) “Henri Prost’un İstanbul Planlaması (1936-1951): Nazım Planlar ve Kentsel Operasyonlarla Kentin Yapısal Dönüşümü”, Ed: C.Bilsel, P.Pinan (editör), İmparatorluk Başkentinden Cumhuriyet’in Modern Kentine: Henri Prost’un İstanbul Planlaması (1936-1951), İstanbul, İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Katalogları 7, s.101-65.
  • 4. Boysan, B., (2010) “İstanbul’un Sıçrama Noktası”, Ed: Akpınar İ.Y. (editör), Osmanlı Başkentinden Küreselleşen İstanbul’a: Mimarlık ve Kent, 1910-2010, İstanbul, Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi, s. 81-96.
  • 5. Bozdoğan, S., (2010) “Türk Mimari Kültüründe Modernizm: Genel Bir Bakış”, Ed: Bozdoğan S., Kasaba R., (editör), Türkiye’de Modernleşme ve Ulusal Kimlik, İstanbul,Tarih Vakfı Yurt Yayınları, s. 135-55.
  • 6. Çelik, Z., (1998) 19. Yüzyılda Osmanlı Başkenti Değişen İstanbul, İstanbul, Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
  • 7. Ekenyazıcı Güney, E., (2012) “A Study On The Effect Of Transportation Systems To The Evolution Of The City Image: The Case Of Istanbul”, Contemporary Archıtecture And Urbanısm In The Mediterranean And The Middle East Caumme 2012 International Symposium Global Impacts and Local Challenges Sempozyumu, 21-23 Kasım 2012, İstanbul, Yıldız Teknik Üniversitesi Yayınları, s. 372- 92.
  • 8. Enlil, Z., (2011) “The Neoliberal Agenda And The Changing Urban Form Of Istanbul”, International Planning Studies, Sayı 16:1, s. 5-25.
  • 9. Ercan, F., (1996) “Kriz Ve Yeniden Yapılaşma Sürecinde Dünya Kentleri Ve Uluslar Arası Kentler: İstanbul”, Toplum Bilim Dergisi, Sayı 71 Kış 1996, İstanbul, s. 61-95.
  • 10. Gerçek, H., (2006) “Kent İçi Ulaşımında Yeni Eğilimler”, Dünya Mirası Gelişmeler-Sorunlar-Çözüm Önerileri/Teknik Kongre, 10 Şubat 2006, İstanbul, TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi Yayınları, s. 64-9.
  • 11. Gerçek, H., (2009) “Yoğunluk”, Urban Age İstanbul Konferansı, Konferans Kitapçığı, 05-06 Kasım 2009, s. 42.
  • 12. Keyder, Ç., (2006) ”İki Semtin Hikayesi”, Ed: Keyder Ç., (editör), İstanbul Küresel İle Yerel Arasında, İstanbul, Metis Yayınları, s. 206-23.
  • 13. Kıray, M., (2007) Kentleşme Yazıları, İstanbul, Bağlam Yayıncılık.
  • 14. Kuyucu, T., (2010) “Bir Müliyet Transferi Aracı Olarak TOKİ ve Kentsel Dönüşüm Projeleri”, Ed: Akpınar İ.Y., (editör), Osmanlı Başkentinden Küreselleşen İstanbul’a: Mimarlık ve Kent, 1910-2010, İstanbul, Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi, s.122-135.
  • 15. Murat, S., Şahin, L., (2010) Dünden Bugüne İstanbul’da Ulaşım, İstanbul, İstanbul Ticaret Odası Yayınları.
  • 16. Sönmez, M., (2010) “Küresel Krizin İstanbul’a Etkileri ve Finans Merkezi Olma İddiası Üzerine”, Ed: Keyder Ç., (editör), Küreselleşen İstanbul’da Ekonomi, İstanbul, Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi, s. 95-102.
  • 17. Tanman, M.B., Bilsel, C., (2010) “Giriş”, Ed: Bilsel C., Pinan P., (editör), İmparatorluk Başkentinden Cumhuriyet’in Modern Kentine: Henri Prost’un İstanbul Planlaması (1936-1951), İstanbul, İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Katalogları 7.
  • 18. Tanyeli, U., (2004) İstanbul 1900-2000: Konutu ve Modernleşmeyi Metropolden Okumak, İstanbul, Akın Nalça Kitapları.
  • 19. Tapan, M., (1998), “İstanbul’un Kentsel Planlamasının Tarihsel Gelişimi ve Planlama Eylemleri”, Ed: Y.Sey (editör), 75 Yılda Değişen Kent ve Mimarlık, İstanbul, Tarih Vakfı Yayınları, s. 75-89.
  • 20. Tekeli, İ., (2010a) İstanbul ve Ankara için Kent İçi Ulaşım Yazıları, İstanbul, İlhan Tekeli Toplu Eserleri-9, Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
  • 21. Tekeli, İ., (2010b) “Bir Modernleşme Projesi Olarak Türkiye’de Kent Planlaması”, Ed: Bozdoğan S., Kasaba R., (editör), Türkiye’de Modernleşme ve Ulusal Kimlik, İstan- bul, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, s. 155-73.
  • 22. Tekeli, İ., Okyay, T., (1980) Dolmuşun Öyküsü, Ankara, Çevre ve Mimarlık Bilimleri Derneği Yayınları.
  • 23. Türel, A., (1998) “Kent ve Ulaşım”, Ed: Sey Y., (editör), 75 Yılda Değişen Kent ve Mimarlık, İstanbul, Tarih Vakfı Yayınları, s. 155-71.
  • 24. Ünal Y., Yenen Z., Merey-Enlil, Z., (1993) İstanbul’un Kimlik Değişimi: Su Kentinden Kara Kentine, İstanbul Üç Aylık Dergi, Sayı 5, s. 118-28.
  • 25. Uysal, Y., (2006) “Planlama ve İstanbul”, Dünya Mirası Gelişmeler-Sorunlar-Çözüm Önerileri/Teknik Kongre, 10 Şubat 2006, İstanbul, TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi Yayınları, s. 77-8.
  • 26. Yücesoy, E.Ü., Güvenç, M., (2010) “İstanbul’un Yeni Zamanları: 1990 Sonrası İktisadi Ve Sosyal Yapıda Değişme”, Ed: Keyder Ç., (editör), Küreselleşen İstanbul’da Ekonomi, İstanbul, Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi, s. 12-20.
  • İnternet Kaynakları
  • 1. http://www.iett.gov.tr [Erişim tarihi 21 Ocak 2013]
  • 2. http://www.haber3.com/istanbul-trafigi-icin-8220ic- ring8221-projesi-200609h.htm#ixzz1uMikDd00 [Erişim tarihi 18 Kasım 2012]
  • 3. http://www.istanbul-ulasim.com.tr/raylı-sistemler [Erişim tarihi 21 Ocak 2013]
  • 4. http://www.ido.com.tr/tr/kurumsal/filo-ve-iskeleler [Erişim tarihi 1 Mart 2013]
  • 5. Hürriyet Gazetesi, Galataport İhalesi Doğuş’un, http:// www.hurriyet.com.tr/ekonomi/23299621.asp, 8 Mayıs 2013.
  • 6. Milliyet Gazetesi, Haydarpaşa Port Projesine Onay, http:// ekonomi.milliyet.com.tr/-haydarpasa-port-projesine- onay/ekonomi/ekonomidetay/15.11.2012/1627436/de- fault.htm, 11 Mayıs 2013.
  • NOT
  • Makale içindeki haritalar birinci yazar tarafından çeşitli kaynaklar incelenerek oluşturulmuştur. Bu kaynaklar aşağıdaki gibidir:
  • 1. Urban Age İstanbul Konferansı, Konferans Kitapçığı, 05- 06 Kasım 2009
  • 2. Çelik, Z., (1998), 19. Yüzyılda Osmanlı Başkenti Değişen İstanbul, İstanbul, Tarih Vakfı Yurt Yayınları
  • 3. İstanbul 1910-2010 Kent, Yapılı Çevre Ve Mimarlık Kültürü Sergisi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2010
  • 4. http://www.istanbul-ulasim.com.tr/ [Erişim tarihi 2 Şubat 2013]
  • 5. http://www.sehirhatlari.com.tr/ [Erişim tarihi 2 Şubat 2013]
  • 6. http://www.sirketihayriye.com/ [Erişim tarihi 2 Şubat 2013]
  • 7. http://www.marmaray.com.tr/ [Erişim tarihi 2 Şubat 2013]
  • 8. http://www.avrasyatuneli.com/ [Erişim tarihi 2 Şubat 2013]
  • 9. http://www.ido.com.tr/ [Erişim tarihi 2 Şubat 2013]
Megaron-Cover
  • ISSN: 1305-5798
  • Yayın Aralığı: 4
  • Başlangıç: 2006
  • Yayıncı: Kare Yayıncılık
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Uluslararası Yapım firmalarında rekabet stratejileri kavramsal kurgusunu oluşturan faktörler

TUĞÇE ERCAN, ALMULA KÖKSAL IŞIKKAYA

Rekonstrüksiyon ya da yeniden yapma, hangi yapı için? Taksim topçu kışlası için bir değerlendirme

E. Füsun ALİOĞLU

Kişisel menzil kavramı üzerine eleştirel bir okuma ve haritalama denemesi

Efsun GÜNEY EKENYAZICI, Tülin GÖRGÜLÜ

Ankara'daki alışveriş caddelerinde ticari mekanlar ve sosyal sürdürülebilirlik araştırması

ÖZGE YALÇINER ERCOŞKUN, Burcu ÖZÜDURU

Afet sonrası sürdürülebilir geçici eğitim yapılarının yaşam süreçlerindeki eylem adımları ve öneriler

Elif YÜKSEL, SEVGÜL LİMONCU