Kentsel mekânların aynılaşması: Midyat örneği
Günümüzde kentsel mekânlar, üretim, dolaşım ve tüketim ilişkilerine konu olan bir meta haline gelmiştir. Küreselleşme, kentsel mekânların metalaşmasını uluslararası bir ölçeğe taşırken, kentler de gerek yerel gerekse küresel sermayenin yatırımlarının yöneldiği alanlar olmuştur. Bu süreçte farklı coğrafyalardaki ülkelerde, kentler birbirleri ile yarışırken, kentsel mekânlar giderek daha fazla birbirine benzemeye başlamışlardır. Küresel rekabet dışında kalan kentler de bu değişimden etkilenmekte, kendi coğrafya ve kültürlerinden farklı bir şekilde örnek aldıkları kentlerle benzeşme ve aynılaşma sürecine girmektedirler. “Midyat” dini ve etnik farklılıklarıyla çok kültürlü bir yapıya sahiptir ve bu nedenle “dinler ve diller şehri” olarak adlandırılmaktadır. 1980’li yıllarla birlikte yörede yaşanan terör ve beraberindeki göç yerleşmenin toplumsal yapısını önemli ölçüde değiştirmiştir. Midyat’ın önemli kültürel ve toplumsal aktörü olan Süryaniler ve Yezidiler bölgeyi terk ederken, onlardan boşalan yerlere terör olaylarının yoğun olduğu yerleşmelerden gelen veya zorunlu göçe tabii tutulan Kürtler yerleşmişlerdir. Midyat’ın değişen nüfus yapısı kentin mekânsal özelliklerinin de farklılaşmasına yol açmıştır. Kentin kültürel çeşitliliğinin izlerini barındıran mekânları, bugün yerini büyük kentlerdeki yapılaşmaya benzeyen mekânlara terk etmeye başlamış, kent diğer kentlerle aynılaşma sürecine girmiştir. Bu makalede, Türkiye’deki kentlerin yaşamakta olduğu aynılaşma süreci Midyat örneğinde değerlendirilmektedir.
Uniformification of Urban spaces: the Midyat case
Urban spaces today have become commodities in production, circulation and consumption. While globalization accentuates the commodification of urban spaces on an international scale, cities, on the other hand, have become areas where investments of both local and global capital concentrate. In this process, cities in countries located in different geographies compete with one another, and urban spaces are becoming much more alike. Even cities that have fallen outside global competition are influenced by this transformation, as they go through the processes of assimilation and uniformification in their wish to resemble cities in a geography and with a culture other than their own. Midyat is a city with a multi-cultural structure containing religious and ethnic diversities, and thus it is referred to as the “city of faiths and tongues”. Since the 1980s, the terror acts in the region and the migration that followed have greatly affected the social structure of the settlement. As Assyrians and Yazidis, important cultural and social contributors in Midyat, left the region, Kurds fleeing from settlements disturbed by the acts of terrorism or who were part of the mandatory migration settled in the vacated areas. The changing population structure of Midyat has also altered the spatial characteristics of the city. Urban spaces containing the traces of the cultural diversity of the city are being replaced by structures resembling the building developments in large cities, and the city has been undergoing a process of uniformification with other cities. This article evaluates the process of uniformification experienced in Turkish cities through the example of the Midyat case.
___
- 1. Harvey, D., (1996), Postmodernliğin durumu. Metis Yayınları; ISBN 975-342-162-1.
- 2. Şengül, T., (2001), Kentsel çelişki ve siyaset kapitalist kentleşme süreçleri üzerine yazılar, Arayışlar, Tartışmalar, Deneyimler Dizisi: 6. Dünya Yerel Yönetimler ve Demokrasi Akademisi (WALD) yayınıdır; ISBN 975-7237-17-5.
- 3. Gül, Y.A., Sel, D.B., Sönmez, Ö., Özbakır, A., Seçilmişler T., Kurtarır, E., (2007); Midyat sosyal-ekonomik ve fiziksel çözümleme çalışması, Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü 2007/2008 yılı Planlama IV –V- VI Raporları (çoğaltma).
- 4. Ersoy, M., Şengül, T., (2002), Kente göç ve yoksulluk Diyarbakır örneği. ODTÜ Kentsel Politika Planlaması ve Yerel Yönetimler Anabilim Dalı 2001 Yılı Stüdyo Çalışması; Ankara: Kasım, Yayın No: 6.
- 5. Akşit, B., (1998), İçgöçlerin nesnel ve öznel toplumsal tarihi üzerine, Türkiye’de İç Göç, Konferans, 6-7 Haziran 1997, Tarih Vakfı, İstanbul: 1998, ISBN 975-7306-31-2.
- 6. Kaya, A., Işık, E.İ., Şahin, B., Elmas, E., Çağlayan, B., Aksoy, P., Velioğlu, Ş., (2009), Türkiye’de iç göçler bütünleşme mi geri dönüş mü? İstanbul Diyarbakır Mersin, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 246, göç çalışmaları 11, ISBN 978-605-399-092-5, İstanbul.
- 7. Çotuksöken, B., (2009), Kent, kimlik ve kültür. Yerel Yönetimler Sempozyumu, TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi, Yıldız Teknik Üniversitesi Oditoryumu, İstanbul, 06.02.2009.
- 8. Orçan, M., (2004), Osmanlı’dan günümüze modern Tüketim kültürü. Harf Eğitim Yayıncılığı; ISBN 978-975-6048- 35-1.
- 9. Ayata, S., (2002), Yeni orta sınıf ve uydu kent yaşamı. Kültür Fragmanları, Türkiye’de Gündelik Hayat, Deniz Kandiyoti ve Ayşe Saktanber (hazırlayanlar), Metis Yayınları; ISBN 975-342-442-6.
- 10. Harvey, D., (2002), Sınıfsal yapı ve mekansal farklılaşma,
- 20. Yüzyıl Kenti Duru, B., Alkan, A. (Derleme ve Çeviri), İmge Kitabevi, ISBN 975-533-348-7.
- 11. Harvey, D., (2002), Toplumsal adalet, postmodernizm ve kent, 20. Yüzyıl Kenti Duru, B., Alkan, A., (Derleme ve Çeviri), İmge Kitabevi, ISBN 975-533-348-7.
- ISSN: 1305-5798
- Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
- Başlangıç: 2006
- Yayıncı: Kare Yayıncılık
Sayıdaki Diğer Makaleler
Kentsel mekânların aynılaşması: Midyat örneği
Berna Dikçınar SEL, Ayfer Yazgan GÜL
Kentte yaratılanlar ve paylaşılanlar: İstanbul’da gökdelenler üzerine bir inceleme
Betül ŞENGEZER, Yiğit EVREN, Ayşe Nur ÖKTEN, Senem Kozaman SOM
Tüketim odaklı mimarlığın son yıllardaki yeni ürünleri: Rezidanslar
Uygar YÜKSEL, M. Tolga AKBULUT