Göstergebilimsel Analiz: Acımak Dizisi Örneği
Cumhuriyet dönemi edebiyatında önemli bir yeri olan Çalıkuşu (1922), Gizli El (1922), Damga (1924), Dudaktan Kalbe (1925), Yeşil Gece (1928), Yaprak Dökümü (1930), Gökyüzü (1935), Eski Hastalık (1938), Ateş Gecesi (1942), Kavak Yelleri (1961) gibi çok sayıda bilinen eseri olan Reşat Nuri Güntekin, Türk roman, öykü ve oyun yazarıdır. Reşat Nuri Güntekin’in eserlerinde aile, aşk, çocuk, yalnızlık, dostluk, fedakârlık ve ahlak vb. bireysel ve toplumsal konuları işleyerek, gelenekselin karşısında yeniyi sunma çabasıyla Cumhuriyet ideolojisini yaymaya çabaladığı görülmüştür. Çalışmada, Reşat Nuri Güntekin’in “Acımak” adlı romanından aynı isim ile televizyona uyarlanan “Acımak” dizisi, göstergebilimsel analiz yöntemiyle çözümlenmeye çalışılmaktadır. Söz konusu dizi, 1985-1986 yılları arasında TRT-1 kanalında yedi bölüm olarak yayımlanan Türk yapımı, dram türünde bir dizidir. Göstergebilimsel analiz yöntemi kullanılarak Acımak dizisindeki sahnelerden alınan görüntüler Barthes’in yan anlam ve düz anlam kavramları ile dil ve anlatım; zaman ve mekân; kıyafet başlıkları altında hem romanın yazıldığı dönem hem de dizinin uyarlandığı dönem özellikleri göz önünde bulundurularak göstergebilim çerçevesinde analiz edilmeye çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler:
Gösterge, Göstergebilim, Göstergebilimsel Analiz, Dizi, Reşat Nuri Güntekin
Semiological Analysis: Example of Soap - opera named “Acımak”
Reşat Nuri Güntekin is a Turkish novelist, story writer and dramatist who has a significant role in literature of Republican Era and he wrote many well-known works such as; Scrub bird (1922), Secret Hand (1922), The Mark (1924), From Mouth to Heart (1925), Green Night (1928), Fall of the Leaf (1930), Azure (1935), Old Illness (1938), Firey Night (1942) and Head in the Clouds (1961). Reşat Nuri Güntekin deals with individual and social subjects such as; family, love, child, loneliness, friendship, sacrifice and ethics and he try to depict the new contrary to the traditional and spread the ideology of Republic. In this study, it is aimed at analysing Soap - opera adaptation of his novel “Pity” based on semiological analysis. The said Soap - opera is a Turkish made drama displayed in TRT 1 between 1985 and 1986 in seven seasons. The scenes that are taken from the said Soap - opera based on semiological analysis is tried to be analysed by considering; Barthe’s concepts of connotation and denotation, language and expression, time and place, clothing and they are compared by taking features of both the period of the novel and that of the Soap - opera into consideration.
Keywords:
Semiotics, Semiology, Semiological Analysis, Soap-opera, Reşat Nuri Güntekin,
___
- Barthes, R. (1979). Göstergebilim ilkeleri. (Çev.: B. Vardar - M. Rifat), Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
- Barthes, R. (2005). Göstergebilimsel serüven. (Çev.: M. Rıfat - S. Rıfat). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Erdoğan,İ.- Alemdar, K. (2010). Öteki kuram. Kitle İletişim kuram ve araştırmalarının tarihsel ve eleştirel bir değerlendirmesi. Ankara: Erk.
- Günay, V. D. (2012). Görsel göstergebilim ve imgenin anlamlandırılması. Görsel döstergebilim (Editörler: V. Doğan Günay – Alev F. Parsa). İstanbul: Es Yayınları, 11-54.
- Güntekin, R. N. (1980). Acımak. İstanbul: İnkilap.
- Karataş, Y. (2017). Reşat Nuri Güntek’in romanlarında halk-aydın çatışması, İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi.
- Marshall, G. (2005). Sosyoloji Sözlüğü. (Çev.: Osman Akınhay - Derya Kömürcü). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
- Mutlu, E. (2012). İletişim sözlüğü. Ankara: Sofos Yayınları.
- Rifat, M. (2009). Göstergebilimin ABC’si. İstanbul: Say Yayınları.
- Saussure Ferdinand de. (1985). Genel dilbilim dersleri. (Çev.: Berke Vardar). Ankara: Birey ve Toplum.
- Tuncer, E. S. (2020). Göstergebilim çözümleme modelleri ışığında reklam anlatıları. Atatürk İletişim Dergisi, 20, 73-102.
- Türksoy, M. (2012). Reşat Nuri Güntekin’in Acımak ve Yaprak Dökümü romanlarında baba motifi, İstanbul: Kültür Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi.
- Ünal, S. (2014). Göstergebilimsel açıdan sembolik tüketim. Ankara: Detay Yayıncılık.
- Yaylagül, Özen. (2015). Göstergebilim ve dilbilim. Ankara: Hece Yayınları.
- Yücel, T. (2008). Yapısalcılık. İstanbul: Can Yayınları.
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2019
- Yayıncı: Antalya Akev Üniversitesi
Sayıdaki Diğer Makaleler
Göstergebilimsel Analiz: Acımak Dizisi Örneği
Merve HARBELİOĞLU, Özge ZEYBEKOĞLU AKBAŞ
Gündüz Kuşağı Programları Bağlamında Kadın Güçlenmesini Yeniden Düşünmek: Gelin Evi Örneği
Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nde Kültürel Mekân ve İktidar İlişkisi
Eski Köye Yeni Zihniyet: İhap Hulusi Görey’in Grafik Tasarımlarında Köycü Söylem
Bilgen AYDIN SEVİM, Ali Can METİN
Bir Cemaat İmkanı ve Direniş Alanı Olarak Sahne: Pose Üzerine Bir İnceleme