Nevzat TARHAN, Aylin TUTGUN-ÜNAL, Dilek ÖZKAN

Üsküdar Ailede Manevi Yaşantı Ölçeğinin Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışmaları

Değerler ve manevi yaşantılar insan hayatının temel ihtiyaçlarıdır ve bu yaşantıların temeli ailede atılır. Aile içerisinde sadece maddi değil manevi olarak da birlikteliği güçlendiren birtakım değerler vardır ve aile yaşantısı içerisine dahil edilerek çocuğun değerler eğitiminin temelinin atılmasında hayati önem taşımaktadır. Bunlar; Meşveret, eşitlik, özerklik, hakkaniyet, sevgi, saygı, güven, paylaşımcılık, maddi ve manevi kazanımlar olarak sıralanabilir. Dolayısıyla bu değerlerin aile yaşantılarına ne derece katıldığının belirlenebilmesi öz farkındalık açısından gerekli olup ölçüm aracı ihtiyacını gündeme getirmiştir. Böylece, ailenin değerler ve manevi eğitimdeki tutumlarının ölçümlenmesi amacıyla 994 kişiden oluşan bir çalışma grubunda Üsküdar Ailede Manevi Yaşantı Ölçeğinin geliştirilmesi amaçlanmıştır. Ayrıca, günümüzde yaygın kullanılan sosyal medyanın günlük kullanım süresinin manevi yaşantıda fark yaratıp yaratmadığı da incelenmiştir. Yapılan geçerlilik ve güvenilirlik çalışmaları sonucunda, 39 madde ve 4 boyuttan (Aile Ortamı, Davranış, Din Eğitimi, Disiplin) oluşan geçerli ve güvenilir bir ölçek yapısı elde edilmiştir. Ölçek toplam varyansın %59’unu açıklamıştır. Ölçeğin güvenilirlik katsayısı Cronbach Alpha değeri ölçek toplamı için ,96 olarak bulunmuştur. Böylece, Üsküdar Ailede Manevi Yaşantı Ölçeği adında geçerli ve güvenilir bir ölçek ortaya çıkmıştır. Günlük sosyal medya kullanım süresi arttıkça ölçekten alınan puanın azaldığı görülmüş, günlük kullanım süresinin manevi yaşantıda fark yarattığı sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Maneviyat, Değerler, Ailede Manevi Yaşantı, Din Eğitimi, Ölçek Geliştirme

The Validity and Reliability Study on the Üsküdar Spiritual Life in Family Scale

Values and spiritual experiences are the basic needs of human life and the foundation of these experiences is laid in the family. There are some values that strengthen the family spiritually. These values in family life is vital for the child’s values education. These are consultancy, equality, autonomy, equity, love, respect, trust, sharing, material and spiritual gains. For determining the extent to which these values participate in family life has brought the need for a measurement tool. It was aimed to develop the Üsküdar Spiritual Life in Family Scale in a study group consisting of 994 people. Moreover, it has also been examined whether the daily use of social media, which has become widely used today, makes a difference in spiritual life. As a result of the validity and reliability studies, a valid and reliable scale structure consisting of 39 items and 4 dimensions was obtained. The scale explained 59% of the total variance. The Cronbach Alpha value was found to be ,96. Thus, a valid and reliable scale named Üsküdar Spiritual Life in Family Scale has emerged. Lastly, it has been concluded that daily usage time makes a difference in spiritual life.

Keywords:

Spirituality, Values, Spiritual Life in Family, Religious Education, Scale Development,

PDF

___

Akın, A., Turan, M. E., Cebiş, T. ve Savcı, M. (2014). Aile içinde dini aktiviteler ölçeğinin türkçe formunun geçerliği ve güvenirliği. 9. Uluslararası Balkan Eğitim ve Bilim Kongresi, Edirne.
Asmafiliz, E. ve Şalvarcı Türeli, N. (2018). Y kuşağı bireylerin sosyal medya kullanım sıklığı üzerine amprik bir araştırma. 5th International Conference on Social Sciences and Education Research, Antalya, Turkey. Büyüköztürk, Ş. (2018). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Atıf İndeksi.
Çın, A. (2020). İlk çocukluk döneminde çocuğun din eğitimi ve ailenin din eğitimine etkisi (Diyarbakır örneği). Electronic Journal of Social Sciences, 19(74), 692-709.
Delgado, C. (2005). A discussion of the concept of spirituality. Nurs Sci Q, 18(2), 157-162. https://doi.org/10.1177/0894318405274828
Deniz, L. ve Tutgun Ünal, A. (2019). Sosyal medya çağında kuşakların sosyal medya kullanımı ve değerlerine yönelik bir dizi ölçek geliştirme çalışması. OPUS–Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 11(18), 1025-1057. https://doi.org/10.26466/opus.557240
Doswell, W. M., Kouyate, M., and Taylor, J. (2003). The role of spirituality in preventing early sexual behavior. American Journal of Health Studies, 18(4), 195-202.
Hayta, A. (2000). UÜ İlahiyat fakültesi öğrencilerinin ibadet ve ruh sağlığı (psiko-sosyal uyum) ilişkisi üzerine bir inceleme. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 9(1), 1-30.
Hodge, D. R. (2000). Spiritual ecomaps: a new diagrammatic tool for assessing marital and family spirituality. J Marital Fam Ther, 26(2), 217-228. https://doi.org/10.1111/j.1752-0606.2000.tb00291.x
Hoogestraat, T. and Trammel, J. (2003). Spiritual and religious discussions in family therapy: Activities to promote dialogue. The American Journal of Family Therapy, 31(5), 413-426. https://doi.org/https://doi.org/10.1080/01926180390224049
Hökelekli, H. (2016). Türkiye’de din, dindarlık ve din psikolojisi araştırmaları: psikolojide yerellik ve evrensellik tartışmaları bağlamında bir değerlendirme. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 311-333. https://doi.org/https://doi.org/10.21054/deuifd.284626
Kalaycı, Ş. (2010). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri (Vol. 5). Asil Yayın Dağıtım Ankara, Turkey.
Karslı, N. (2012). Dindarlık ve öfke kontrolü ilişkisi üzerine tecrübî bir araştırma. Ekev Akademi Dergisi, 16(50), 57-70.
Koç, B. (2008). Çocuğun dini gelişiminde rol model olarak anne ve baba. Dini Araştırmalar Dergisi, 11(31), 49-60.
Lambert, N. M. and Dollahite, D. C. (2010). Development of the faith activities in the home scale (FAITHS). Journal of Family Issues, 31(11), 1442-1464. https://doi.org/https://doi.org/10.1177/0192513X1036379
Martsolf, D. S. and Mickley, J. R. (1998). The concept of spirituality in nursing theories: differing world‐views and extent of focus. Journal of advanced nursing, 27(2), 294-303. https://doi.org/https://doi.org/10.1046/j.1365-2648.1998.00519.x
McIntosh, D. N. and Spilka, B. (1995). Religion and the family. Religious Education Press.
Morsümbül, Ş. (2014). Kültürel değerlerin üç kuşak arasındaki değişimi üzerine bir inceleme: Ankara örneği. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi(21), 137-160.
Plante, T. G. and Sherman, A. C. (2001). Faith and health: Psychological perspectives. Guilford Press.
Preacher, K. J. and MacCallum, R. C. (2002). Exploratory factor analysis in behavior genetics research: Factor recovery with small sample sizes. Behavior Genetics, 32, 153-161.
Rumbold, B. D. (2003). Caring for the spirit: Lessons from working with the dying. Med J Aust, 179(6), 11-13. https://doi.org/10.5694/j.1326-5377.2003.tb05568.x
Sağır, A. ve Eraslan, H. (2019). Akıllı telefonların gençlerin gündelik hayatlarına etkisi: Türkiye’de üniversite gençliği örneği. OPUS–Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 10(17), 48-78. https://doi.org/http://dx.doi.org/10.26466/opus.515339
Salsman, J., Carlson, C. ve Ayten, A. (2004). Dinî yönelim, olgun iman ve psikolojik rahatsızlıklar: Negatif ve pozitif ilişkiler. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 26(1), 119-131.
Sürücü, A. (2005). Anne baba çocuk iletişimi. İçinde Öğretmenin Dünyası (Vol. 169). Mikro Yayınları.
Tarhan, N. (2016). İnanç psikolojisi ve bilim (12 ed.). Timaş Yayınları.
Tarhan, N. (2019). Bilinçli aile olmak. Timaş Yayınları.
Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Nobel Yayıncılık.
Tavşancıl, E. ve Aslan, A. E. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri. Epsilon.
Tinsley, H. E. and Tinsley, D. J. (1987). Uses of factor analysis in counseling psychology research. Journal of Counseling Psychology, 34(4), 414.
Tutgun Ünal, A. ve Deniz, L. (2020). Sosyal medya kuşaklarının sosyal medya kullanım seviyeleri ve tercihleri. OPUS-Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 15(22), 125-144. https://doi.org/10.26466/opus.626283
Walsh, F. and Pryce, J. (2003). The spiritual dimension of family life. Normal family processes: Growing diversity and complexity, 337-372.
Yıldırım Becerikli, S. (2013). Kuşaklararası iletişim farklılığı: Bilim teknoloji ve yenilik haberleri üzerinden bir odak grup çalışması. Selçuk İletişim, 8(1), 5-18.