Araştırmada, ülkemizde üretilen veya dışalım yoluyla getirilen yem hammaddeleri ve karma yemlerde, ham protein (HP), ham yağ (HY), ham selüloz (HS), ham kül (HK) kuru madde (KM) ve metabolik enerji (ME) gibi kalite öğelerinin araştırılması ve yasal normlarla karşılaştırılması amaçlanmıştır. Bu amaçla Marmara Bölgesi’nde faaliyette bulunan 5 karma yem fabrikasından, düzenli aralıklarla, 246’sı karma yem ve 944’ü ham maddeden oluşan toplam 1190 örnek toplanmış ve Wendee analiz yöntemine göre analizleri yapılmıştır. Bulgular, mısır, buğday, buğday kepeği, bonkalite, mısır cipsi ve tavuk ununda üzerinde durulan özellikler bakımından, bölgelere göre önemli bir istatistiksel farklılığın olmadığını göstermiştir. Bununla birlikte, soya fasulyesi küspesinin HK, (P<0.05), KM ve ME (P<0.01); ayçiçeği tohumu küspesinin HY, HS, ME, KM (P<0.01) ve HK (P<0.05); fındık küspesinin HP (P<0.05) ve HS (P<0.01); pamuk tohumu küspesinin HK, KM (P<0.01) ve ME (P<0.05) içeriklerinin bölgelere göre önemli farklılıklar gösterdiği belirlenmiştir. Diğer ham madde kaynaklarına göre sınırlı düzeyde kullanılan arpa HY, HS, HK (P<0.05) ve ME (P<0.01); mısır grizi ise HP, KM ve ME içerikleri (P<0.01) açısından bölgelere gore önemli farklılıklar göstermişlerdir. İncelenen karma yem grubu içerisinde süt yemleri HK (P<0.01).ve ME (P<0.05) içerikleri açısından, besi yemlerinde ise sadece KM (P<0.01) ve ME (P<0.05) düzeyleri bakımından önemli farklılıklar belirlenmiştir. Araştırma bulguları, incelenen örneklerde besin maddeleri içeriklerinin bölgelere göre istikrarsız bir biçimde değişken olduğunu göstermektedir.

This study was performed to determine and comparison to legal norms of certain quality factors dry matter, crude protein, crude cellulose, ether extract, crude ash and metabolizable energy contents of compound feeds and feedstuffs, imported or produced in Turkey. Therefore 1190 samples consisting of 246 compound feeds and 944 feedstuffs were obtained regularly from 5 feed mills which where in Marmara region, between June 2001 and 2003. The samples were evaluated to the level of dry matter, crude protein, crude cellulose, ether extracts, crude ash and metabolizable energy by Wendee analysis method. Results have shown that there are no statistical differences between wheat bran, corn chips, wheat, corn, bonkalite and poultry by-product meal. Soybean meal has shown statistical differences in crude ash (P<0.05), dry matter and metabolizable energy (P<0.01). As same, sunflower meal has shown statistical differences in ether extracts, crude cellulose, metabolizable energy, dry matter (P<0.01) and crude ash (P<0.05). On the other hand cottonseed meal has shown statistical differences in crude ash, dry matter (P<0.01) and metabolizable energy (P<0.05). As similar statistical differences have been found in ether extracts, crude ash, crude cellulose (P<0.05) and metabolizable energy (P<0.01) in barley. Corn griz have shown statistical differences in crude protein, dry matter and metabolizable energy according to the regions (P<0.01). Investigations of concentrated feeds have shown there are statistical differences in crude ash (P<0.01) and metabolizable energy (P<0.05) for dairy cows. On the other hand there is a statistical difference in dry matter content and metabolizable energy of compound feed for beef (P<0.05). Findings show that there is an unstable variation of nutrients of investigated products.