DERYA ATİK, Cem ATİK, Ridvan ASAF, Sezgi ÇINAR

Hemodiyaliz Hastalarında Algılanan Sosyal Desteğin Sosyal Görünüş Kaygısına Etkisi

Çalışmanın amacı; hemodiyaliz tedavisi gören hastalar tarafından algılanan sosyal desteğin, sosyal görünüş kaygısına etkisini belirlemektir. Prospektif ve tanımlayıcı nitelikteki çalışmanın örneklemini, özel bir hastanenin hemodiyaliz ünitesinde düzenli hemodiyaliz uygulanan 60 hasta oluşturdu. Veriler; Sosyal Görünüş Kaygısı Ölçeği, Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği ve araştırmacılar tarafından oluşturulan sosyodemografik veri formları ile toplandı. Analiz yöntemi olarak; yüzdelik, ortalama, One Way Anova, scatter dağılım diyagramı, bağımsız örneklem t testi ve pearson korelasyon analizi yöntemleri kullanıldı. Sosyal Görünüş Kaygısı Ölçeği puan ortalaması 45.90±10.96, Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği toplam puan ortalaması 60.36±7.32, aile alt boyutu puan ortalaması 23.30±3.21, arkadaşlar alt boyutu puan ortalaması 20.76±4.19, özel bir insan alt boyutu puan ortalaması 16.30±5.82 olarak saptandı. Sosyal Görünüş Kaygısı Ölçeği puanı ile Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği toplam puanı, arkadaş ve özel insanlardan alınan sosyal destek puanları arasında p

The Effect of Perceived Social Support by Hemodialysis Patients on their Social Appearance Anxiety

The aim of the study; to determine the effect of perceived social support by hemodialysis patients on their social appearance anxiety. A prospective descriptive study and the study population was 60 patients who underwent regular hemodialysis in the hemodialysis unit of a private hospital. Data; Social Appearance Anxiety Scale, Multidimensional Scale of Perceived Social Support, demographic data form created by researchers were collected. As a method of analysis; percentage, mean, one way anova, scatter diagram distribution, independent samples, T testi and Pearson correlation analysis methods were used. Social Appearance Anxiety Scale mean score was 45.90 ± 10.96, Multidimensional Scale of Perceived Social Support total score was 60.36 ± 7.32, family subscale mean score was 23.30 ± 3.21, friends subscale mean score was 20.76 ± 4.19, a special human mean score was 16.30 ± 5.82, respectively. It is revealed a statistically significant that Social Appearance Anxiety Scale total score and the Multidimensional Scale of Perceived Social Support total score; positive correlation between Multidimensional Scale of Perceived Social Support total score and subscales. It was determined that patients who undergoing hemodialysis treatment, perceived social support, social anxiety affect social appearance anxiety.

PDF

___

1. Vanholder R, De Smet R, Hsu C, Vogeleere P, Ringoir S. Uremic toxicity: the middle molecule hypothesis revisited. Semin Nephrol. 1994;14(3):205-18.
2. Özer FG, Beydağ DT, Cengiz Ş, Kiper S. Hemodiyalize giren hastaların umutsuzluk düzeyleri. FSHD. 2009;4(10):123-136.
3. Tan M, Karabulutlu E, Okanlı A, Erdem N. Hemodiyaliz hastalarında sosyal destek ve umutsuzluk arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Atatürk Üniv. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2005;8(2):32-9.
4. Çınar S. Hemodiyaliz Hastalarında psikososyal uyum ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Nefroloji Hemşireliği Dergisi. 2009;6(1-2):22-8.
5. Özçürümez G, Tanrıverdi N, Zileli L. Kronik böbrek yetmezliğinin psikiyatrik ve psikososyal yönleri. Turk Psikiyatr Derg. 2003;14(1):72-80.
6. Hart TA, Flora DB, Palyo SA, Fresco DM, Holle C, Heimberg RC. Development and examination of the social appearance anxiety scale. Assessment. 2008;15(1):48-59.
7. Gee GC, Chen J, Spencer SM, See S, Kuester OA, Tran D, Takeuchi D. Social support as a buffer for perceived unfair treatment among Filipinio Americans: Differences Beetween San Francisco and Honolulu. Am J Public Health. 2006;96(4):677-84.
8. Stroebe W, Zech E, Stroebe M, Abakoumkın G. Does social support help in bereavement. J Soc Clin Psychol. 2005;24(7):1030-50.
9. Gökdoğan F. Diyaliz hastalarında semptom yönetimi. Ne froloji Hemşireliği Dergisi 2009; 6(1-2):4-10.
10. Astan G. Effects of social support and locus of control on depressive and anxiety symptoms of dialysis patients. Unpublished Master's Thesis. Ankara: Middle East Technical University 2001.
11. Mutlu E. Hemodiyaliz hastalarının sosyo-demografik özellikleri, sosyal destek kaynakları ve hastalık sürecinin benlik saygısına etkisi. Yüksek Lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2007.
12. Öztürk A, Altuntaş Y, Özsan M, Gündüz E. Hemodiyaliz tedavisi alan kronik böbrek yetmezliği olgularının hastalıkları ve hemodiyaliz hakkındaki bilgi, tutum ve davranışlarının incelenmesi. Erciyes Med J. 2009;31(2):119-25.
13. Biçer S, Bayat M. Diyaliz tedavisi alan bireylerin umut-umutsuzluk ve sosyal destek düzeyleri. FSHD. 2012;7(19):1-21.
14. Doğan T. Sosyal görünüş kaygısı ölçeği'nin (SGKÖ) Türkçe uyarlaması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. H.Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi. 2010;39:151-9.
15. Zimet GD, Dahlem NW, Zimet SG, Farley GK. The multidimensional scale of perceived social support. J Pers Assess. 1988;52(1):30-41.
16. Eker D, Arkar H, Yaldız H. Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği'nin Gözden Geçirilmiş Formunun Faktör Yapısı, geçerlik ve güvenirliği. Turk Psikiyatr Derg. 2001;12(1):17-25.
17. Şentürk A, Levent BA, Tamam L. Hemodiyalize giren kronik böbrek yetmezliği olan hastalarda psikopatoloji. OMÜ Tıp Dergisi. 2000;17(3):163-72.
18. Küçük L. Diyaliz hastalarında sık karşılaşılan ruhsal sorunlar. TNDT. 2005;4(4):166- 170.
19. Helgeson VS, Cohen S. Social support and adjustment to cancer: Reconciling descriptive, correlational, and intervention research. Health Psychol. 1996;15(2):135- 48.
20. Asti T, Kara M, Ipek G, Erci B. The experiences of loneliness, depression, and social support of Turkish patients with continuous ambulatory peritoneal dialysis and their caregivers. J Clin Nurs. 2006;15(4):490-7.
21. Kahraman A, Çınar S, Pınar R. Hemodiyaliz Hastalarında Depresyon ve Algılanan Sosyal Destek Düzeylerinin İlişkisi. 16. Ulusal Böbrek Hastalıkları, Diyaliz ve Transplantasyon Hemşireliği Kongresi, 2006. Antalya, Turkey.
22. Aksüllü N. Kurumda ve evde yaşayan yaşlı bireylerin alınan sosyal destek faktörleri ile depresyon düzeyleri arasındaki ilişki. Yüksek Lisans tezi. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2002.
23. Bağ E, Akkaya L, Çınar Z, Candan F, Kayataş M. Hemodiyaliz ve periton diyalizi uygulanan hastalarda umut-umutsuzluk sosyal destek ve özyeterlilik. TNDT Bildiri Özeti Kitabı. 2008;17(3):78.
24. Tan M, Karabulutlu E. Sürekli ayaktan periton diyalizi (SAPD) uygulanan hastaların benlik saygısı ve beden imajını algılayışları. Atatürk Üniv. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2004;7(3):67-73.
25. Olgun N, Eti Aslan F, Yıldız H. Hemodiyaliz uygulanan hastaların beden imajı doyumu düzeylerinin belirlenmesi. Çınar Dergisi. 1996;2(2):42-4.
26. Eti AF. Hemodiyaliz hastaları ile böbrek transplantasyonu olan hastaların beden imajı doyum düzeylerinin karşılaştırılması. Çınar Dergisi. 1996;2(1):4-6.
27. Çetinkaya S, Nur N, Ayvaz A, Özdemir D. Sivas il merkezinde yaşayan hemodiyaliz hastalarının depresyon ve anksiyete düzeyleri. Turkiye Klinikleri J Nephrol. 2008;3(2):56-63.
28. Çelik HC, Acar T. Kronik hemodiyaliz hastalarında depresyon ve anksiyete düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Fırat Tıp Dergisi. 2007;12(1):23-7.