Nilay AĞIRNASLI

Selçuklular Döneminde Şehzâde Eğitimi

Selçuklu sultanları iyi ata binmekte ve ok, yay, kılıç gibi silahları iyi kullanmaktaydılar. Bu başarıyı elde etmelerinde de askeri sahada almış oldukları eğitim, önemli bir katkı sağlamaktaydı. Ayrıca dönemin sultanı tarafından önceden kendi idarelerine verilen eyaletlere giderek devlet idaresinde önemli bir deneyim elde etmekteydiler. Selçuklu sultanlarının çoğu dikkat çekici kültürel ve ilmî bir bilgi birikimine de sahiptiler. Sultanlar arasında Türkçeden başka Farsça, Arapça, Rumca gibi dilleri bilenler vardı. Yine sultanlardan bazıları tarih kitapları okumakta, Farsça şiirler yazmakta, edebiyat, felsefe ve astronomi gibi ilmi sahalar ile yakından ilgilenmekteydiler. “Atabeg” unvanına sahip yetenekli ve bilgili devlet adamları da geleceğin sultanlarının bu eğitimlerinde mühim bir rol oynamaktaydılar. Devrin sultanı tarafından görevlendirilen bu kişiler şehzâdelerin eğitimleriyle belirli bir disiplin ve düzen içinde özel olarak ilgilenmekteydiler. Selçuklu sultanlarının çoğu ilim adamlarıyla istişarelerde bulunmayı da ihmal etmemekteydiler. Pek çok ilim adamını himaye etmekte ve onları saraylarında en iyi şekilde ağırlamaktaydılar. Bunun yanı sıra ilmi faaliyetlerin yürütüldüğü kurumlar inşa ettirmekteydiler. İşte sultanların bütün bu gerçekleştirdikleri başarılı faaliyetlerinde şehzâdelik dönemlerinden itibaren sürdürdükleri eğitim önemli bir rol oynamıştır. Sultanlar sahip oldukları eğitim sayesinde askerî, idarî ve kültürel alanlarda mühim bir temele sahip olmuşlardır.<span style="font-size: 12px;"> p.p1 {margin: 0.0px 0.0px 0.0px 0.0px; font: 9.0px Helvetica}

Anahtar Kelimeler:

Selçuklularda askerî eğitim, Selçuklularda idarî eğitim, Selçuklularda kültürel eğitim

Training of Prince in Period of Seljuks

The Seljuk sultans rode very well on the horse and they used very well weapon like arrow, bow, sword. The Sultans got educated in the military field. This had contributed at the their success. In addition to they gained experience about the state administration as they went to province that had been gave at the them by the sultan of the term. Most of them had cultural and scientific knowledge that was remarkable. Some of the sultan knew except Turkish other languages for example Persian, Arabic and Greek. Some of them read history books, to wrote Persians poetry and also they was interested in different field of learning like that literature, philosophy, history and astronomy. Skilled and knowledgeable dignitaries who had title that was “Atabeg” played an important role on the education of the future sultans. <span style="font-size: 12px;"> p.p1 {margin: 0.0px 0.0px 0.0px 0.0px; font: 9.0px Helvetica} This person had been charged by the sultan of the term, to be interest as the special with education of the prince. Most of the sultans didn’t neglect to consult with the scientists that to protect and to entertain with honor and respect in the their palace. And also the sultans constructed structuries for he scientific activity. Seljuk sultans was keeping to learning since the period of prince that it ensured success for they in the military, administrative and culturel areas.<span style="font-size: 12px;"> p.p1 {margin: 0.0px 0.0px 0.0px 0.0px; font: 9.0px Helvetica}

Keywords:

Military Training of the Seljuks, Administratives Training of the Seljuks, Culturel Training of the Seljuks,

PDF

___

Ahmed b. Mahmud (1977). Selçuknâme Cilt 1, Çev. Erdoğan Merçil. İstanbul: Tercüman 1001 Temel Eser. Alptekin, C. (1991). “Atabeg”, DİA, Cilt 4, İstanbul: Diyanet Yayınları, 38-39 Alptekin, C. (1992). “Türkiye Selçukluları”, DGBİT, Cilt 8, İstanbul: Çağ Yayınları, 209-375 Aristoteles (2014). Politika (17.Baskı), Çev. Mete Tunçay, İstanbul: Remzi Kitabevi. Barthold, V. V. (1990). Moğol İstilâsına Kadar Türkistan. Haz. Hakkı Dursun Yıldız. Ankara: TTK Yayınları. Barthold, V.V. (1997). “Gazan”, İA, Cilt 4, Eskişehir: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 729-730. Baykara, T. (1997). I. Gıyaseddin Keyhüsrev, Ankara: TTK Yayınları. el-Cahiz. (2002). Hilafet Ordusunun Menkıbeleri ve Türklerin Faziletleri (3. Baskı), Çev. Ramazan Şeşen, İstanbul: İSAR. Ergin, M. (2000). Orhun Abideleri.(25. Baskı), İstanbul: Boğaziçi Yayınları. Genç, R. (1997). Kaşgarlı Mahmud’a Göre XI. Yüzyılda Türk Dünyası, Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları. Gordlevski, V. (1988). Anadolu Selçuklu Devleti (1. Baskı), Çev. Azer Yaran, Ankara: Onur Yayınları. İbn Bibi (1996). el-Evâmîrü’l Alâ’iyye fi’l-Umûri’l-Alâ’iyye (1. Baskı), Cilt 1, Çev. Mürsel Öztürk. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. İbnü’l-Esîr (1987). el-Kâmil fi’t târîh (İslâm Tarihi), Cilt 10. Çev. Abdülkerim Özaydın, İstanbul: Çağrı Yayınları. İbn Haldun (2012). Mukaddime II. (8. Baskı), Çev. Süleyman Uludağ. İstanbul: Dergâh Yayınları. Kafesoğlu, İ. (1953). Sultan Melikşah Devrinde Büyük Selçuklu İmparatorluğu, İstanbul: Osman Yalçın Matbaası. Kafesoğlu, İ. (1989). “Alp Arslan”, DİA, Cilt 2, İstanbul: Diyanet Yayınları, 526-530 Kafesoğlu, İ. (1997). “Türkler”, İA, Cilt 12 (2), Eskişehir: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 142-280. Kafesoğlu, İ. (2009). Türk Millî Kültürü (28. Baskı), İstanbul: Ötüken Neşriyat. Kâşgarlı Mahmud (2013). Divanü lügat-it Türk, Cilt 1-3, Çev. Besim Atalay, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Kitapçı, Z. (2008). Orta Doğu ve Eski Hilâfet Ülkelerinde Aristokrat Türk ve Selçuklu Hatunları (1. Baskı). Konya: Yedikubbe Yayınları. Koca, S. (1997a). Dandanakandan Malazgirte. Giresun: İleri Matbaası. Koca, S. (1997b). Sultan I. İzzeddin Keykâvus (1211-1220), Ankara: TTK Yayınları. Koca, S. (2003). Türkiye Selçukluları Tarihi, Cilt 2, Çorum: Karam Yayınları. Koca, S. (2005). Selçuklularda Ordu ve Askerî Kültür (1. Baskı), Ankara: Berikan Yayınları. Koca, S. (2010). Türk Kültürünün Temelleri, Cilt 2 (3. Baskı), Ankara: Kültür Yayınları. Köprülü, M. F. (1997). “Ata”, İA, Cilt 1, Eskişehir: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 711-718. Köprülü, M. F. (2005). Türkiye Tarihi, Ankara: Akçağ Yayınları. Köymen, M. A. (1986). Tuğrul Bey (1. Baskı), Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. Köymen, M. A. (1997). “Tuğrul Bey”, İA, Cilt 12 (2), Eskişehir: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 25-41. Köymen, M. A. (2000). Büyük Selçuklu İmparatorluğu Tarihi Cilt 1, Ankara: TTK Yayınları. Köymen, M. A. (2001). Büyük Selçuklu İmparatorluğu Tarihi Alp Arslan ve Zamanı Cilt 3. (4. Baskı). Ankara: TTK Yayınları. Mâverdî, Ebu’l-Hasan (2004). Siyaset Sanatı Nasihatü’l-Mülûk, Çev. Mustafa Sarıbıyık, İstanbul: Özgü Yayınları. Merçil, E. (1989). Kirmân Selçukluları, Ankara: TTK Yayınları. Müneccimbaşı, Ahmed b. Lütfullah (2001). Câmiu’d-Düvel Selçuklular Tarihi Cilt 2. Çev. Ali Öngül, İzmir: Akademi Kitabevi. Niyazi, M. (2015). Türk Devlet Felsefesi (10. Baskı), İstanbul: Ötüken Neşriyat. Nizâmü’l-Mülk, (1999). Siyâsetnâme. Çev. Mehmet Altay Köymen, Ankara: TTK Yayınları. Özaydın, A. (2004). “Melikşah”, DİA, Cilt 29, İstanbul: Diyanet Yayınları, 54-57. Özaydın, A. (2009). “Sencer”, DİA, Cilt 36, İstanbul: Diyanet Yayınları, 507-511. Özgüdenli, O. (2009). “Irak Selçukluları Sosyoekonomik ve Kültürel Hayat”, DİA, Cilt 36, İstanbul: Diyanet Yayınları, 388-389. Râvendî, Muhammed b. Ali b. Süleyman (1999). Râhat-üs-Sudûr ve Âyet-üs-Sürûr (2. Baskı), Cilt 2, Çev. Ahmed Ateş, Ankara: TTK Yayınları. Roux, J. P. (2008), Türklerin Tarihi (5. Baskı), Çev. Aykut Kazancıgil- ve Lale Arslan Özcan, İstanbul: Kabalcı Yayınları. Sadruddîn Ebu’l-Hasan Ali İbn Nâsır İbn Ali el-Hüseynî (1999). Ahbâr’üd-devlet’is-Selçukiyye (2. Baskı). Çev. Necati Lûgal, Ankara: TTK Yayınları. Sevim, A. ve Merçil, E. (1995). Selçuklu Devletleri Tarihi, Ankara: TTK Yayınları. Sümer, F. (1959). “Selçuklular ve Alp Arslan”, Türk Yurdu, Sayı: 276, 22-25. Sümer, F. (1999). Oğuzlar (Türkmenler) (5. Baskı), İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları. Spuler, B. (1987). İran Moğolları Siyaset, İdare ve Kültür İlhanlılar Devri, 1220-1350 (2. Baskı), Çev. Cemal Köprülü. Ankara: TTK Yayınları. Taneri, A. (1975). Türk Devlet Geleneği., Ankara: AÜDTCF Yayınları. Togan, Z. V. (1981). Umumi Türk Tarihine Giriş (3. Baskı). İstanbul: Enderun Kitabevi. Tranquillus, G. S. (2008). On İki Caesar’ın Yaşamı, Çev. Fafo Telatar ve Gül Özaktürk. Ankara: TTK Yayınları. Turan, O. (2002). Selçuklular Zamanında Türkiye (7. Baskı), İstanbul: Boğaziçi Yayınları. Turan, O. (2008). Türk Cihan Hâkimiyeti Mefkûresi. (17. Baskı). İstanbul: Ötüken Yay. Yusuf Has Hâcib (2003). Kutadgu Bilig (8. Baskı), Çev. Reşit Rahmeti Arat, Ankara: TTK Yayınları. Yuvalı, A. (1996). “Gâzân Han”, DİA, Cilt 13, İstanbul: Diyanet Yayınları, 429-431 Uyumaz, E. (2003). Sultan I. Alâeddîn Keykubad Devri Türkiye Selçuklu Devleti Siyasî Tarihi (1220-1237), Ankara: TTK Yayınları. Uzunçarşılı, İ. H. (1988). Osmanlı Devleti Teşkilâtına Medhal (4. Baskı). Ankara: TTK Yayınları Zeydân Corci (2012). İslâm Uygarlıkları Tarihi Cilt 2, Çev. Nejdet Gök, İstanbul: İletişim Yayınları.