Çad-Türkiye Ekonomik İlişkileri

Bu çalışmada, Çad ile Türkiye’nin ekonomik ilişkileri incelenmiştir. Türkiye, 2013 yılında N’djaména’da açtığı büyükelçilik ile iki ülke arasındaki ekonomik ilişkilere yeni bir boyut kazandırmıştır. 2017 yılında Çad-Türkiye ikili ticaret hacmi 45 milyon dolara ulaşmıştır. Çad’ın Türkiye’ye ihracatı 2012 yılından beri artış göstermekte olup, 9.6 milyon dolar düzeyinden 2017 yılında 27,3 milyon dolar seviyesine ulaşmıştır. Diğer taraftan Türkiye’nin Çad’a ihracatı 2011 yılından beri artış göstermekte olup, 5,8 milyon dolar seviyesinden 2014 yılında 19 milyon dolar seviyesine kadar yükselmiştir. Küresel ekonomik krizin etkisiyle Türkiye’nin Çad’a yaptığı ihracat %10 azalarak, 2015-2016 döneminde 17-18 milyon dolar seviyesinde gerçekleşmiştir. 2017 yılında Çad’dan Türkiye’ye ihraç edilen ürünlerin tamamına yakınını susam tohumu oluşturmaktadır. Diğer taraftan 2017 yılında Türkiye’nin Çad’a yaptığı ihracatın ilk üç kaleminde gıda ürünleri yer almaktadır. Çad tarım, hayvancılık, enerji ve petrol alanlarında büyük bir potansiyele sahiptir. Tarım sektörü, Çad ekonomisinin en önemli bileşenidir. Tarım sektörü, işgücünün %75’inden fazlasını kapsamakta ve ekilebilir arazinin yaklaşık 39 milyon hektar olduğu tahmin edilmektedir. Hayvancılık sektörü ise büyükbaş ve küçükbaş hayvan sayısı ve kalitesi ile Çad’a çok önemli potansiyeller arz etmektedir. Petrol dışı ihracatın yaklaşık %85’i hayvancılık sektörü tarafından yapılmaktadır. Yaklaşık 94 milyon büyükbaş ve küçükbaş hayvan sayısı ile bu sektörün sağladığı gelirin yıllık yaklaşık 140 milyar CFA frangı olduğu tahmin edilmektedir. Genel olarak, Çad’ın yabancı yatırım çekme potansiyeli incelendiğinde, tarım ve hayvancılık sektörü Türk sermayesi için yeni ve cazip bir yatırım alanı olarak işaret edilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Çad, Türkiye, Ekonomik ilişkiler

PDF

___

Agence Nationale des Investissements et des Exportations (ANIE), Opprtunités d’Affaire au Tchad, http://anie-tchad.com/sites/default/files/useful-document/opportunites_des_affaires_au_tchad.pdf s. 12. 26/05/2018.
Agence Nationale des Investissements et des Exportations (ANIE), http://anie-tchad.com/sites/default/files/useful-document/opportunites_des_affaires_au_tchad.pdf, 26/05/2018.
Banque Africaine de Developpement, Fonds Africain de Developpement, Republique Du Tchad, Document De Strategie Pays (2015-2020) , Departement Regıonal Centre, Septembre 2015.
France Diplomatie, Dossiers Pays- Tchad, Relation biltérales, http://www.diplomatie.gouv.fr/fr/dossiers-pays/tchad/relations-bilaterales/ 20/05/2018.
Mbainaissem Peurdoum Richard, Préparation du rapport national pour la formulation et la rédaction du Livre Blanc Régional sur l’Accès aux services énergétiques intégrant les énergies renouvelables et l’efficacité Énergétique, Rapport National Du Tchad, Programme des Nations Unies pour le Développement (PNUD), http://www.se4all.org/sites/default/files/Chad_RAGA_FR_Released.pdf,
Memleket.Com.tr, Türkiye Çad ilişkileri, http://www.memleket.com.tr/turkiye-cad-iliskileri-691725h.htm, 20/05/2018.
Ngouhouo Ibrahim, Les Investıssements Directs Étrangers En Afrique Centrale: Attractivité Et Effets Économiques, PhD Thesis in Economics Université du Sud Toulon-Var, Faculté de Sciences Économiques et de Gestion, 2008.
Perspectives économiques en Afrique 2005/2006, Edité conjointement par le Centre de développement de l’OCDE et la Banque africaine de développement, avec le soutien financier de la Commission européenne, Mai 2006.
Présidence de la République Du Tchad, Coopération Tchad-Turquie, https://www.presidence.td/fr-news-2324.html, 25/05/2018.
République du Tchad, Ministere de l’Agriculture et de l’Irrigation, Document Cadre de Programmation Pays (CPP), Représentation de la FAO au Tchad 2012-2016, 2013.
Répuplique Français, Ministere de L’économie, La direction générale du Trésor, Les services économiques à l'étranger- Tchad, https://www.tresor.economie.gouv.fr/Pays/tchad 21/05/2018.
Sud de France Développement, profil commercial du Tchad -Fiches Pays-, http://www.suddefrance-developpement.com/fr/fiches-pays/tchad/echanger-3.html?convertir_en_pdf=ok 20/05/2018.
Tchad Infos.Com, http://tchadinfos.com/tchad/tchad-turquie-signature-de-5-accords-majeurs/ , 25/05/2018.
Türkiye Cumhuriyeti, Ekonomi Bakanliği, www.ekonomi.gov.tr/portal/faces/home/disIliskiler/ulkeler/ulke-detay/Çad/html-viewer-ulkeler?, 25/05/2018.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), http://www.tuik.gov.tr
World Development Index (WDI) Database Archives.