Yunus Emre’nin Risâletü’n-Nushiyye Adlı Eserinde Geçen Fiiller ile İnanç ve Tasavvuf İçerikli Fiillerin Semantik Açıdan İncelenmesi

Kaynaklarda hayatı hakkında ayrıntılı bilgi bulunmayan Yunus Emre, Anadolu Türkçesinin kuruluş gelişmesinde önemli bir yere sahiptir. Onun eserleri Türk kültürünün geçmişten günümüze kadar ulaşmasında birer kaynak niteliği taşır. Daha çok halka hitap eden bir dil kullanan Yunus Emre yaşamın temeline hoşgörü kavramını yerleştirmiştir. Yunus’un şiirlerindeki temalar, tasavvuf kültürünün temel yapısını oluşturur. Dolayısıyla öz Türkçe kullandığı eserleri, onun dil hazinesine ait olan söz varlığını anlamamız açısından da oldukça önemlidir. Söz varlığı içerisinde onun kullandığı fiilleri çözümlemek ise onun dil felsefesini idrak edebilmemizi sağlayacaktır. Çalışmada “Risâletü’n-Nushiyye”nin Fatih nüshası esas alınmıştır. Metinde yer alan fiiller, tarama yöntemiyle tespit edilmiş olup sınıflandırma yöntemi kullanılarak anlamlarına göre tasnif edilmiştir. Tasnif edilen fiillerin metindeki bağlamlarına göre anlamları verilmiştir. Böylece Risâletü’n-Nushiyye’deki fiil varlığı anlamlarına göre değerlendirilmiş ve fiillerin anlamlandırıldığı başlığa göre sayısal verileri verilmiştir. Ulaşılan veriler neticesinde çıkarımlarda bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Yunus Emre, Risâletü’n-Nushiyye, Semantik, Fiil, Fiil Analizi.

PDF

___

Akçay, G. (2020). Divan Şiirinin/Şairinin Hâb-ı Gafletten İkaz Vazifesi, Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi, 4 (1), 59-76.
Battal, Aptullah (1934). İbnü Mühennâ Lügati, İstanbul: İstanbul Devlet Matbaası.
Boz, Erdoğan (2017). Risâletü’n-Nushiyye. Ankara: Gazi Kitabevi.
Caferoğlu, Ahmet (2015). Eski Uygur Türkçesi Sözlüğü, Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
Clauson, Sir Gerard (1972). An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth Century Turkish. Oxford: Oxford University Press.
Gökcan Türkdoğan, M. (2011). Aşk Mesnevileri ve Gazellerdeki Sevgili İmajına Dair Bir Karşılaştırma, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 0/29, 111-124.
Gülensoy, Tuncer (2007). Türkiye Türkçesindeki Türkçe Sözcüklerin Köken BilgisiSözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
Hirik, E. (2017). Türkiye Türkçesi Duyu Fiillerinde Anlam ve Kelime Sıklığı İlişkisi, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 41, 53-74.
İspir, M. (2017). Divan Şiirinin Oluşumunda Dini Düşüncenin Şairler Üzerindeki Etkisi, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5 (42), 102-108.
Kaplan, K. (2018). Yunus Emre’nin Şiirlerinde İnsan ve Doğa, Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11 (1), 155-166.
Pür, İlyas (2008). Yunus Emre’de Dinî Hayatın Psikolojisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.)
Sevgi, A. (2012). Yunus Emre’de İnsan Sevgisinin Evrensel Niteliği Üzerine, Turkish Studies, 7 (1), 99-103.
Şahin, H. (2001). Kutadgu Bilig’de Tasvirį Fiiller, Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (2), 95-105.
Şahin, Hatice (2016). Eski Türk Yazıtları Söz Varlığı İncelemesi. Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
Tatçı, Mustafa (2005). Yûnus Emre Divân Ve Risâletü’n-Nushiyye. İstanbul: Sahhaflar Yay.
Toparlı Recep ve Vural ve Karaatlı (2007). Kıpçak Türkçesi Sözlüğü, Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
Uzunkaya, Dilek (2020). Altun Yaruk Maitrisimit ve Huastuanift Örneğinde Eski Uygur Metinlerinde İstem ve Bağımlılık. (Yayımlanmamış Doktora Tezi. Denizli: Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.)