Hülya ARSLANTAŞ, İ. Ferhan Dereboy, Nesrin AŞTI, Çaylan PEKTEKİN

YETİŞKİNLERDE PROFESYONEL PSİKOLOJİK YARDIM ARAMA TUTUMU ve BUNU ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Araştırma, yetişkinlerin profesyonel psikolojik yardım arama tutumları ve bunu etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla gerçekleştirildi. Tanımlayıcı tipte ve kesitsel olarak planlanan araştırmanın örneklemini Aydın İl merkezindeki 14 kamu kurumunda çalışan 490 kişi oluşturdu. Katılımcılara Profesyonel Psikolojik Yardım Arama Tutum Ölçeği (PPYATÖ), Algılanan Aile ve Arkadaş Sosyal Destek Ölçeği ve Genel Sağlık Anketi uygulandı. İstatistiksel analizde t - testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), Pearson r korelasyon analizi ve güvenirlik analizi kullanılmıştır. : Örneklemi oluşturan bireyler en sık aileden birilerine %57.1, ikinci sıklıkla arkadaşlarına % 31.3, üçüncü sırada profesyonel destek arayışıyla psikiyatriste %15.5 başvurmaktadırlar. Eğitim düzeyinin, PPYATÖ Zorlanma alt-ölçeği puanları (F=4.9; p<0.001) ile Danışmaya Olan İnanç alt-ölçeği puanları (F=6.6; p<0.001) üzerinde anlamlı etkisi olduğu bulundu. Bireylerin yakınlarından birinin psikolojik yardım alması ile PPYATÖ Zorlanma, Danışmaya Olan İnanç ve Sosyal Kabul alt-ölçek puanları arasında anlamlı ilişki bulundu. Katılımcıların çoğunluğu ruhsal yönden kendilerini iyi hissetmekte, profesyonel yardım almamakta, sıkıntılarını eş ve arkadaşları ile konuşarak ve yürüyerek gidermektedirler. Eğitim düzeyi yüksek ve/veya ekonomik durumu iyi olanlar, aile üyelerinden herhangi birisi profesyonel yardım alanlar, sıkıntılarını yakınlarıyla paylaşabilenler, profesyonel yardıma ihtiyaç hisseden ve kabul edenlerde psikiyatriste başvurma eğilimi görece daha yüksektir. Stresle başa çıkabilenler, eş-arkadaşsosyal desteği olanlar ve genel sağlık algısı iyi olanlar daha çok yardım arama tutumu göstermektedirler

Anahtar Kelimeler:

Yetişkinler, yardım arama tutumu, profesyonel yardım

Factors Influencing Adults' Psychological Help-Seeking Attitudes

The aim of the study was to investigate adults' attitudes towards seeking psychological help and its relationship with various socio-demographic as well as personal factors. The participants in this cross-sectional study were 490 people working in the public sector in the city of Aydin, Turkey. Participants filled in the Professional Help Seeking attitude Scale (PHSAS), Perceived Social Support from Family (PSS-Fa) and Friends (PSS-Fr) scales and the 12-item version General Health Questionnaire (GHQ-12). The data were analysed by means of t-test, one direction variant analysis (ANOVA), Pearson's Correlation analysis and reliability analysis. The participants reported to prefer seeking help from family members 57.1 %; from friends 31.3 % and from a psychiatrist 15.5 % , respectively. Educational status was found to have a significant effect on PHSAS difficulty in seeking psychological help subscale scores (F=4.9; p<0.001) and belief in psychological counseling subscale scores (F=6.6; p<0.001). Most of the participants felt psychologically healthy, were not receiving psychological help and said that when they felt psychological distress they overcame this by socializing with family members and friends. An inclination to apply for a psychiatrist is associated with being a university graduate, having higher income, having a relative receiving psychological help, and accepting a need for psychological help. The findings indicated that people with effective coping skills with stress, having social support and higher general health perception were more positive to seeking psychological help

Keywords:

Adults, help-seeking attitudes, psychological help,

PDF

___

1. Husaini BA, Moore ST, Cain VA. Psychiatric symptoms and help seeking behaviour among the elderly: An analysis of racial and gender differences. Journal of Gerontological Social Work 1994; 21:177- 95.
2. Broman CL. Race differences in professional help seeking.Am J Community Psychol 1987;15:473-89.
3. Stiffman AR, Earls F, Robins LN, Jung KG. Problems and help seeking in high risk adolescent patients of health clinics. JAdolesc Health Care 1988;9:305-9.
4. Rogler LH, Cortes DH. Help seeking pathways: A unifying concept in mental health care.Am J Psychiatry 1993;150:554-61.
5. Jansson A, Isacsson A, Nyberg P. Help seeking patterns among parents with a newborn child. Public Health Nurs 1998;15:319-28.
6. Kaniasty K, Norris F. Help seeking comfortand receiving social support: The role of ethnicity and context of need. Am J Community Psychol 2000; 28: 545-81.
7. Leserman J, Petitto JM, Golden RN, Gaynes BN, Gu H, Perkins DO ve ark. Impact of stressful life events, depression, social support, coping, and cortisol on progression to AIDS. Am J Psychiatry 2000;157:1221- 8.
8. Czuchta DM, McCay E. Help seeking for parents of individuals experiencing a first episode of schizophrenia.Arch Psychiatr Nurs 2001;15:159-70.
9. Özbay Y. Üniversite öğrencilerinin problem alanları ile yardım arama tutumları arasındaki ilişki. 9.Ulusal Psikoloji Kongresi, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 1996:175-89.
10. Kılıç EÖ, Özbay H, Göka E, Aktaş AM, Güngör S. Ergenlerin sosyal destek çevreleri: İşçi ve öğrenciler arasında karşılaştırmalı bir çalışma. Türk Psikiyatri Dergisi 1994;5:119-25.
11. Bekaroğlu M. Çare arama davranışı ve kültür. IV Anadolu Psikiyatri Günleri, Bilimsel çalışmalar, Konya, 1995.
12. Özbay Y, Özbay G. Üniversite öğrencilerinin problemlerini taramaya yönelik bir araç geliştirme ön çalışması. 3. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi,Adana, 1996.
13. Procidano ME, Heler K. Measures of perceived social support from friends and from family: three validation studies.Am J Community Psychol 1983;11:1-24.
14. Eskin M. Reliabilty of Turkish version of the perceived social support from friends and family scales, scale for interpersonal behaviour and suicide probability scale. J Clin Psychol 1993;49: 515-22.
15. Goldberg DP, Williams P. A users guide to the general health questionnaire.Windsor, NFER/Nelson, 1988.
16. Kılıç C. Genel sağlık anketi: Güvenilirlik ve geçerlilik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi 1996;7:3-9.
17. Ledoux G, Choquet CM. Consultation of mental health professionals by French adolescents with probable psychiatric problems. Acta Psychiatr Scand 1999;99:126-34.
18. Horwitz A. Social networks and pathways to psychiatric treatment. Social Forces 1977;56:86-105.
19. Whitton A, Warner R, Appleby L. The pathway to care in post natal depression: women's attitudes to post natal depression and its treatment. Br J Gen Pract 1996;46:427-8.
20. Beşiroğlu L, Ağargün MY. Obsesif kompulsifbozuklukta sağlık yardımı arama davranışı ile ilişkilietmenler: Hastalık ile ilişkili ve genel etmenlerin rolü. Türk Psikiyatri Dergisi 2006;17:213-22.
21. Yaşan A, Gürgen F. Psikiyatri ve fizik tedavipolikliniklerine başvuran hastaların geleneksel yard ımarama davranışının karşılaştırılması. Dicle Tıp Dergisi 2004;31:20-8.
22. Uğuz F, Karababa F, Aşkın R. Obsesif kompulsif bozukluk için yardım aramada ilk başvuru yerlerininde ğerlendirilmesi. Genel Tıp Dergisi 2007;17:29-33.
23. Kılıç C. Depremzedelerde ruh sağlığı hizmetikullanımı: 1999 depremlerinin sonuçları. Türk Psikiyatri Dergisi 2008;19:113-23.
24. Barroso J, McMillan S, Casey L, Gibson W, Kaminski G, Meyer J. Comparison between African American and white women in their beliefs about breast cancer and their health locus of control. Cancer Nurs 2000;23:268-76. , 25. Sorias O. Ya şam stresine karşı koruyucu olarak sosyal destekler. V. Ulusal Psikoloji Kongresi, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Psikoloji Seminer Dergisi Özel Sayı ı, Ege Üniversitesi Basımevi,Sayı:8, İzmir, 1990.
26. McKinlay JB. Social networks, lay consultation and help seeking behaviour. Social Forces 1973;51:275-92.
27. Gennaro S. Maternal anxiety, problem solving ability and adaptation to the premature infant. Pediatr Nurs 1985;11:343-8.
28. Parmelee PA. Spouse versus other family caregivers: Psychological impact on impaired aged. Am J Community Psychol 1983;11:337-49.
29. Choquet M, Menke H. Suicidal thought during early adolescence: prevalence, associated troubles and help seeking behaviour. Acta Psychiatr Scand 1989;81:170- 7.
30. Michel K, Runeson B, Valach L, Wasserman D. Contacts of suicide attempters with GPs prior to the event: a comparison between Stockholm and Bern. Acta Psychiatr Scand 1997;95:94-9.
31. Nahas VL, Hillege S, Amasheh N. Postpartum depression: The lived experiences of middle eastern migrant women in Australia. J Nurse-Midwifery 1999;44:65-74.