Buket DEMİRCİ, Pınar OKYAY, Filiz ABACIGİL, Selen GÜRSOY TURAN, Filiz ADANA

Hastalarda Akılcı İlaç Kullanımı ve Sağlık Okuryazarlığı ile İlişkisi

Amaç: Akılcı ilaç kullanımı (AİK) tedavi sürecinin başarısında yaşamsal bir rol oynar. İlaç kullanımının, bireylerin karar verme mekanizmaları ile ilişkisi olduğu düşünüldüğünde, AİK ve sağlık okuryazarlığı düzeylerinin birlikte değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu çalışmanın amacı hastaların akılcı ilaç kullanım ile ilişkili tutumlarını ve bunun sağlık okuryazarlığı ile ilişkisini değerlendirmektir.Gereç ve Yöntemler: Bu kesitsel tipteki çalışma Türkiye’de bir üniversite hastanesinde yatan 361 hasta üzerinde gerçekleştirilmiştir. Akılcı ilaç kullanım anketi ile Türkiye sağlık okuryazarlığı araştırması anketi kullanılmıştır. Bulgular: Hastaların %60,7’si daha sonra kullanmak üzere ilaçları saklamaktadır. Antibiyotiklerle kendi kendine tedavi %32,6; düzenli vitamin alımı %31,7’dir. Üç yüz altmış bir hastadan %56,2’si kendilerini iyi hissettiklerinde tedavilerini sonlandırdıklarını belirtmiştir. Hastaların çoğunun yetersiz/problemli düzeyde sağlık okuryazarlığı düzeyi vardır. Daha önce kullanılan tedaviler/sağlık sorunları konusunda hekimleri bilgilendirme durumu, sağlık personelini gıda/ilaç allerjileri konusunda bilgilendirme, verilen tedavilere yeterli süre devam etme, herhangi bir yan etki olduğunda hekime danışma, hekimlerin önerileri doğrultusunda ilaç kullanma durumları, bireylerin sağlık okuryazarlığı düzeyi arttıkça artmaktadır.Sonuç: Halkın sağlık okuryazarlığı düzeyinin geliştirilmesi, kendi kendine tedaviyi azaltır, tedavilere uyumu artırır ve dolayısı ile AİK ile ilgili farkındalığı artırır.

Rational Use of Drugs Among Inpatients and Its Association with Health Literacy

Objective: Rational use of drugs (RUD) plays a vital role in the success of the treatment process. Considering that use of medicines is also related with decision making mechanisms of individuals, RUD and health literacy levels should be considered together. The aim of this study is to determine the attitudes of patients related to RUD and its relationship with health literacy. Materials and Methods: This cross-sectional analytical study was conducted on 361 patients hospitalized at a University Hospital carried out in Turkey. A rational usage of drug questionnaire and The Turkish health literacy survey questionnaire was used. Results: It was found that 60.7% of patients kept leftover drugs to use later. Self medications with antibiotics were 32.6%; regular vitamin intake was 31.7%. From a total of 361 patients %56.2 of them reported that they stopped their medications when they felt better. The majority of the patients had insufficient/problematic health literacy level. Informing physicians about previously used medications/ health problems, informing healthcare professionals about food/drug allergies; use of medications for the adequate period of time, consulting to a physician when a side effect occurs, using drugs with physicians’ recommendation increase, as health literacy level increases. Conclusion: Improving health literacy level of the public can reduce selfmedication, improve adherence to therapy and so increase awareness of RUD.

PDF

___

1. WHO (1985). The rational use of drugs: Report of the Conference of Experts Nairobi, 25-29 November 1985.
2. Mollahaliloğlu SAA, Özgülcü Ş, Öncül HG, Akıcı A. Hekimlerin Akılcı Reçete Yaklaşımı. R.A, editor. Ankara: T.C Sağlık Bakanlığı Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı Hıfzısıhha Mektebi Müdürlüğü, 2011.
3. Desalegn AA. Assessment of drug use pattern using WHO prescribing indicators at Hawassa University teaching and referral hospital, south Ethiopia: a cross-sectional study. BMC Health Serv Res 2013; 13: 170.
4. WHO (2016). http://www.who.int/medicines/areas/rational_ use/en/ , (accessed 20 September 2016)
5. İlhan MN, Aydemir Ö, Çakır M, Aycan S. Akılcı olmayan ilaç kullanım davranışları: Ankara’da üç ilçe örneği. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi 2014; 12: 188-200.
6. WHO (1993). ‘’How to investigate drug use in health facilities?’’, WHO Action Programme on Essential Drugs and International Network for the Rational Use of Drugs, 1993.
7. Bashrahil K. Indicators of rational drug use and health services in Hadramout, Yemen. East Mediterr Health J 2010; 16: 151-5.
8. Andrajati R, Tilaqza A, Supardi S. Factors related to rational antibiotic prescriptions in community health centers in Depok City, Indonesia. J Infect Public Health 2017; 10: 41-48.
9. Akıcı A, Uğurlu M. Ü, Gönüllü N, Oktay Ş, Kalaça S. Pratisyen hekimlerin akılcı ilaç kullanımı konusunda bilgi ve tutumlarının değerlendirilmesi. STED 2002; 11: 253.
10. Hatipoğlu S, Özyurt BC. Rational use of medicine in some family health centers in Manisa. TAF Prev Med Bull 2016; 15: 277-84.
11. Nayir T, Okyay RA, Yesilyurt H, Akbaba M, Nazlıcan E, Acık Y, et al. Assessment of rational use of drugs and self-medication in Turkey: A pilot study from Elazıg and its suburbs. Pak J Pharm Sci 2016; 29(4 Suppl): 1429-35.
12. Seçil Ö, Özbay OD, Aksakal FN, İlhan MN Aycan S. Attitudes During Illness And Drug Usage Habits Of Patients Attending To A University Hospital. TAF Prev Med Bull 2005; 4: 223-37.
13. Göçgeldi E, Uçar M, Açıkel CH, Türker T, Hasde M, Ataç A. Investigation of Frequency of Leftover Drugs at Home and Related Factors. TAF Prev Med Bull 2009; 8: 113-8.
14. HLS-EU Consortium (2012). Comparative Report on Health Literacy in Eight EU Member States The European Health Literacy Survey. http://www.health-literacy.eu (last accessed 21 April 2016) 15.
15.Kickbusch IPJ, Apfel F, Agis T. Health Literacy: The Solid Facts, 1st edition. World Health Organisation Regional Office for Europe, Copenhagen, 2013.
16. T.C. Ministry of Health, Report on Reliability and validity of Turkish Health Literacy Scales, Okyay P, Abacıgil F Editors, Yayın No:1025, Anıl Reklam Matbaa Ltd. Şti., Ankara, 2016
17. Bilgili N, Karatay AG. Determination of Some Practices About Drug Consumption of Individuals Living In Sait Yazici Health Center Area. HUHEMFAD-JOHUFON 2005; 12: 39-48.
18. Ling Oh A1, Hassali MA, Al-Haddad MS, Syed Sulaiman SA, Shafie AA, Awaisu A. Public knowledge and attitudes towards antibiotic usage:a cross-sectional study among the general public in the state of Penang, Malaysia. J Infect Dev Ctries 2011; 5: 338-47.
19. Moraes AC, Delaporte TR, Molena-Fernandes CA, Falcão MC. Factors associated with medicine use and self medication are different in adolescents. Clinics (Sao Paulo) 2011; 66: 1149-55.
20. Donkor ES, Tetteh-Quarcoo PB, Nartey P, Agyeman IO. Selfmedication practices with antibiotics among tertiary level students in Accra, Ghana: a cross-sectional study. Int J Environ Res Public Health 2012; 9: 3519-29.
21. Parimi N, Pereira LMP, Prabhakar P. The general public’s perceptions and use of antimicrobials in Trinidad and Tobago. Rev Panam Salud Publica 2002; 12: 11-8.
22. Abu Taha A, Abu-Zaydeh AH, Ardah RA, Al-Jabi SW, Sweileh WM, Awang R, et al. Public Knowledge and Attitudes Regarding the Use of Antibiotics and Resistance: Findings from a CrossSectional Study Among Palestinian Adults. Zoonoses and Public Health 2016; 63: 449-57.
23. Golin CE, Liu H, Hays RD, Miller LG, Beck CK, Ickovics J, et al. A prospective study of predictors of adherence to combination antiretroviral medication. J Gen Intern Med 2002; 17: 756-65.
24. Chew LD, Bradley KA, Flum DR, Cornia PB, Koepsell TD. The impact of low health literacy on surgical practice. Am J Surg 2004; 188: 250-3.
25. Davis TC, Wolf MS, Bass PF, Thompson JA, Tilson HH, Neuberger M, Parker RM. Literacy and misunderstanding prescription drug labels. Ann Intern Med 2006; 19; 145: 887-94.