Hülya ARSLANTAS, Bülent Kadri GÜLTEKIN, Aydın SÖYLEMEZ, Ferhan DEREBOY

BİR ÜNİVERSİTE HASTANESİ PSİKİYATRİ POLİKLİNİĞİNE İLK KEZ BAŞVURAN HASTALARIN DAMGALAMAYLA İLGİLİ İNANÇ, TUTUM VE DAVRANIŞLARI

AMAÇ:Bu araştırmada, bir üniversite hastanesi psikiyatri polikliniğine ilk kez başvuran hastaların akılhastalığına ilişkin damgalama ile ilgili tutumlarını değerlendirmek amaçlanmıştır.GEREÇ ve YÖNTEM:Araştırmaya 1 Ocak 28 Şubat 2006 tarihleri arasındaAdnan Menderes Üniversitesi TıpFakültesi Psikiyatri Polikliniğine ilk kez başvuran 249 poliklinik hastası katılmıştır. Katılımcılara damgalamakonusunda daha önce yapılmış çalışmalar incelenerek oluşturulmuş ruhsal hastalıkların algılanma biçimlerinisorgulayan 13 sorudan oluşan bir anket formu ile sosyo demografik özellikleri sorgulayan 6 sorudan oluşan ikincibir anket formu uygulanmıştır.BULGULAR:Katılımcıların 209'u (%83,9) şizofreniyi bir akıl hastalığı olarak görmekteydi. 202 kişi (%81,1)akıl hastalıklarının tedaviyle iyileşebileceğine inanmakta, 190'ı (%77,2) en kötü gidişli hastalık olarakşizofreniyi görmekteydi. Akıl hastalıklarının nedenleri olarak stres (%81,1), aşırı üzüntü (%68,3) ve aileselproblemler (%66,7) olduğunu belirtmişlerdir. 167 kişi (%67,6) iyi komşuluk ilişkileri olan birinin akıl hastasıolduğunun öğrendiğinde ilişkilerinde değişiklik olmayacağını ancak 37 kişi (%15) şizofreni olması durumundailişkisini kesebileceğini belirtmiştir. Akıl hastası olan biriyle evlenmeyi düşünebileceğini belirtenlerin sayısısadece 18 (%7,2)'dir. Katılımcıların sadece %29,6'sı psikiyatrik sorunların varlığı durumunda tereddütetmeksizin psikiyatriste başvuracağını belirtmiştir. Psikiyatriye başvururken başka insanlar tarafındanduyulabileceği endişesi yaşama oranı %35.7'dir. Psikiyatriye başvuruda “duyulursa kaygısı” ile cinsiyet, yaş,eğitim ve gelir seviyesi arasında anlamlı fark saptanmamıştır. Tedaviyle iyileşebileceği konusunda iyimserolanlarda başvuruda duyulursa kaygısı yaşayanlar daha azdır.SONUÇ: Psikiyatri polikliniğine başvuran bireyler arasında hem damgalayıcı tutumların hem de damgalanmakaygısının yaygın olduğu görülmüştür. Şizofreni hastalığına akıl hastalığı damgalamasının; depresyon,anksiyete ve diğer psikiyatrik hastalıklara oranla daha fazla olduğu bulunmuştur

Anahtar Kelimeler:

Damgalama, akıl hastalığı, tutum, algı

First-time Psychiatric Outpatients' Attitudes Toward Stigmatization Related To The Concept of Mental Disease

OBJECTIVE: The aim of this study is to evaluate attitudes toward stigmatization related to mental disorders in patients during their initial evaluation at a university psychiatric outpatient clinic inAydın. MATERIALS and METHODS: 249 outpatients evaluated between 1 of January 2006 and 28 of February 2006 at Psychiatric outpatient Clinic at Adnan Menderes University Faculty of Medicine were included in the study. Two self-report instruments developed by the researchers based on previous studies addressing stigmatization related to mental disorders were administered to participants: a 6-item sociodemoghraphic questionnaire and a 13-item inventory probing attitude towards mental disorders. RESULTS: Of the participants, 83.9 % considered schizophrenia as a mental disorder, 81.1 % believed that mental disorders could recover with treatment, 77.2 % thought that schizophrenia is the disorder with worst prognosis. Most frequently endorsed psychological factors associated with mental disorders were stressful events (81.1 %), events leading to feelings of sadness (68.3 %) and domestic problems (66.7 %). When probed about their reactions in case they were informed of a good neighbor having a mental disorder, 67.6%of the participants reported that this information would do no harm to their relationships with the diseased neighbor, however, 15% of the participants admitted to withdraw from their relationships in case the affected neighbor was schizophrenic. Merely 7.2 % of the participants reported that they might consider marriage with someone having mental disorder, and 29.6%that they would apply for psychiatric help without hesitation in case they were suffering from mental disturbances. When quarried about the reason for their hesitation, 35.7%of the patients admitted to have serious concerns about the possibility of spread of words upon their mental problems. No significant relationship was found between this concern and sex, age or socioeconomic status. Lack of such a concern was associated with optimism pertaining to the effectiveness of treatment. CONCLUSION: Not only stigmatizing attitudes towards mental illness, but also concerns over the likelihood of being stigmatized were common among participants. Stigmatization of schizophrenia was more serious when compared to that of depression, anxiety disorders or other mental disorders.

Keywords:

Stigma, mental illness, attitude, perception,

PDF

___

1. Bostancı N. Ruhsal bozukluğu olan bireyleri yönelik stigma ve bunun azaltılmasına yönelik uygulamalar. DüşünenAdam 2005;18:32-8.
2. Polat A, Üçok A, Genç A, Aksüt D. Ruhsal hastalığı olan kişilerin ailelerinde stigma. 36. Ulusal Psikiyatri Kongresi,Antalya, 2000:339-40.
3. Soygür H. Damga, şizofreni ve insanın değeri: Önyargıları değiştirebilir miyiz? 36. Ulusal Psikiyatri Kongresi,Antalya, 2000:107.
4. Sarı Ö, Arkar H, Alkın T. Akıl hastalıkları ile ilgili tutumlar: Etiketlemenin etkisi. 36. Ulusal Psikiyatri Kongresi,Antalya, 2000: 343-5.
5. Taşkın EO, Şen FS, Aydemir Ö, Demet MM, Özmen E, İcelli İ. Public attitudes to schizophrenia in rural Turkey. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol 2003;38:586-92.
6. Bhugra D. Attitudes towards mental illness: a review. Acta Psychiatr Scand 1989;80:-12.
7. Leaf PJ, Bruce ML, Tischler GL, Holzer CE. The relationship between demographic factors and attitudes toward mental health services. J Community Psychol 1987;15:275-84.
8. Bekaroğlu M. Çare arama davranışı ve kültür. IV Anadolu Psikiyatri Günleri. Bilimsel Çalışmalar, Konya, 1995.
9. Broman CL. Race differences in professional help seeking.Am J Community Psychol 1987;15: 473489.
10. George LK, Blazer DG, Hughes DC, Fowler N. Social support and the outcome of major depression. J Psychiatry 1989;154: 478-85.
11. Rogler LH, Cortes DH. Help seeking pathways: A unifying concept in mental health care. Am J Psychiatry 1993;150:554-61.
12. Taşkın EO, Özmen E. Sosyo demografik etmenlerin ruhsal hastalıklara yönelik tutumlara etkileri. 3P Dergisi 2004;12:13-24.
13. Jansson A, Isacsson A, Nyberg P. Help seeking patterns among parents with a newborn child. Public Health Nursing 1998; 15: 319328.
14. Kaniasty K, Norris F. Help seeking comfortand receiving social support: The role of ethnicity and context of need. Am J Community Psychol 2000; 28: 545-581.
14. Birkel RC, Reppucci ND. Social networks, information seeking and the utilization of services. Am J Community Psychol 1983; 11: 185-205.
15. Taşkın EO, Özmen E, Yüksel EG, Deveci A. Depresyonlu hastaların depresyona yönelik tutumları. Türkiye'de Psikiyatri 2005;7:44-53.
16. Horwitz A. Social networks and pathways to psychiatric treatment. Social Forces 1977;56: 86105.
17. Özmen E, Ögel K, Boratav C, Sağduyu A, Aker T, Tamar D. Depresyon ile ilgili bilgi ve tutumlar: İstanbul Örneği. Türk Psikiyatri Dergisi 2003;14:89- 100.
18. Sağduyu A, Aker T, Özmen E, Uğuz Ş, Ögel K, Tamar D. Şizofrenisi olan hastaların yakınlarının şizofreniye yönelik tutumları. Türk Psikiyatri Dergisi 2003;14:203-12.
19. Wolff G, Pathare S, Craig T, Leff J. Public education for community care. A new approach. Br J Psychiatry 1996;168:441-7.
20. Pinfold V, Toulmın H, Thornicroft G, Huxley P, Farmer P, Graham T. Reducing psychiatric stigma and discrimination: evaluation of educational interventions in UK secondary schools. Br J Psychiatry 2003;182:342-6.