Pınar OKYAY, Gonca ATASOYLU, Demet METEOĞLU, Hüseyin DEMİRÖZ, Mehmet ÇOBANOĞLU, Erdal BEŞER

AYDIN İLİNDE 2004 YILI BEBEK ÖLÜMLERİ VE ÖLÜ DOĞUMLAR: BİLDİRİM SORUNLARI, TANIMLAYICI ÖZELLİKLERİ VE NEDENLERİ

Amaç:Bu çalışmanın amacı, Aydın İlinde 2004 yılında meydana gelen bebek ölümleri ve ölü doğumlarınbildirimlerine ilişkin farklı bildirim kaynaklarının karşılaştırmasını yaparak veri kalitesini değerlendirmek, vebebek ölümleri ile ölü doğumların kişi-yer-zaman bakımından temel tanımlayıcı özellikleri ile nedenlerinisaptamaktır.Yöntem:Bu çalışma, tanımlayıcı bir yöneylem araştırmasıdır. Ölü doğum ve bebek ölümlerine ilişkin birdeğerlendirme formu (Bebek Ölümü ve Ölü Doğum Olgu Bildirim Formu) hazırlanmıştır. Formlar, sağlıkocağında bölgeden sorumlu ebe tarafından doldurulmuş ve ocak hekimi tarafından kontrol edilerek SağlıkMüdürlüğüne gönderilmiştir. Formlar, 2004 yılında ilçelerden gönderilen Birinci Basamak Sağlık KurumlarıAylık Çalışma Bildirilerinin (Form 023) yıllık dökümüyle karşılaştırılmıştır.Bulgular:Çalışmada 139 bebek ölümü ve 107 ölü doğum incelenmiştir. Bildirim formlarının % 65,0'i tek seferdeve düzgün olarak gönderilmiştir. Bebek ölümlerinin 58'i erken neonatal, 19'u geç neonatal, 57'si postneonataldönemde meydana gelmiştir. Ölü doğum hızı binde 9,6 ve perinatal ölüm hızı binde 14,8 olarak bulunmuştur.Aydın'da 2004 yılı neonatal ölüm hızı binde 7,0, postneonatal ölüm hızı binde 5,2, bebek ölüm hızı binde 12,2olarak bulunmuştur. Bebek ölümlerinin nedenleri değerlendirildiğinde, sırasıyla prematürite (%18,6), konjenitalmalformasyonlar, deformasyonlar, ve kromozom anomalileri (%10,6) ile solunum yetmezliği (% 9,7) ilk üçsırayı almıştır.Sonuç:Bebek ölümleri ve ölü doğumların birinci basamak sağlık kuruluşları tarafından detaylı olarakincelenmesi çok önemlidir. Bu çalışma ile, gebelikle ilişkili risklerin arttığı son trimester, doğum eylemi ile erkenneonatal dönem, Aydın için bebek ölüm ve ölü doğumların azaltılmasında öncelikli alanlar olarak saptanmıştır.Bebek ölümleri ve ölü doğumların değerlendirilmesine yönelik standart bir form ve nedenler için de ICD-10'dantüretilen daha kısa bir listenin kullanılması uygun olacaktır

Anahtar Kelimeler:

Bebek ölümü, ölü doğum, ölüm sebebi, birinci basamak sağlık hizmeti, veri kalitesi

Infant Deaths and Stillbirths in Aydin Province in 2004

Objective: The aim of this study is to assess data quality by comparing different notification sources of infant deaths and stillbirths and to determine their basic descriptive characteristics in terms of person, place, time and causes. Materials and Methods: This is a descriptive operational study. An assessment form for infant deaths and stillbirths was prepared. Forms were filled in at health centers by midwives responsible of the regions where infant deaths and stillbirths occurred and sent to Provincial Directorate of Health after they were checked by physicians. They were compared with the yearly total of 'Monthly Notification of Work of Primary Health Care Institutions' (Form 023). Results: 139 infant deaths and 107 stillbirths were assessed. 58 infant deaths occurred in early-neonatal, 19 in late-neonatal and 57 in postneonatal period. Stillbirth rate was %0.96 and perinatal mortality rate %1.48. Neonatal mortality rate was %0.7, postneonatal mortality rate was % 0.2, infant mortality rate was %1.22. When causes of infant deaths were assessed, prematurity (18.6%), congenital malformations, deformations and chromosome abnormalities (10.6%) and respiratory deficiency (9.7%) were the first three causes, respectively. Conclusion: Detailed assessment of infant deaths and stillbirths by primary health care institutions is very important. Last trimester, delivery and early neonatal periods were detected as areas of priority for infant deaths and stillbirths in Aydın. For this purpose, it will be appropriate to use a standard form with a shorter list derived from ICD-10 for the assessment of infant deaths and stillbirths and their causes.

Keywords:

Infant mortality, stillbirth, cause of death, primary health care,

PDF

___

Tezcan S. Türkiye'de Bebek ve Çocuk Ölümleri. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim DalıYayın No.85/26,Ankara, 1985:9-11
Save the Children Issue Brief: Saving newborn lives, a p r i o r i t y f o r r e d u c i n g c h i l d d e a t h s . http://www.savethechildren.org/publications/ Issue_Brief_update_9-05.pdf 01.04.2006
Lawn J, Shibuya K, Stein C. No cry at birth. Global estimates of intrapartum stillbirths and intrapartum related neonatal deaths. Bulletin of the World Health Organization 2005;83:409-17
Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 2003. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü, Devlet Planlama Teşkilatı ve Avrupa Birliği,Ankara, 2004: 111, 82,120,123
Özgür S. Sağlık Alanında Araştırma Yöntemleri Ders Notları. 2. Baskı: Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep, 2002, ISBN: 975-7375-19-5: 85.
T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Çalışma Yıllığı 2004, Anıl Matbaacılık, Ankara, 2005, ISBN:975-590-123-X: 6, 46, 67, 49
Hastalıkların Uluslararası Sınıflandırılması 10. versiyon (ICD 10, International Classification of Diseases 10 th revision. icd10/ ICD-10%20düzeltilmiş.xls 02.04.2006
Veri Toplama ve Bildirim Formları Kullanım Kılavuzu, T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Projesi Genel Koordinatörlüğü, Doküman No: REF/SES/I-05/033, Ankara, 1996: 29
T.C. Sağlık Bakanlığı'nın 06/05/2005 tarih ve 2005/78 sayılı Bebek Ölümü Kayıt Bildirim Formu Hakkında Genelgesi
Sümbüloğlu V, Sümbüloğlu K. Sağlık Personeli İçin Veri Toplama Bilgi ve Becerisi. 2. Baskı: T.C. Sağlık Bakanlığı, Sağlık Projesi Genel Koordinatörlüğü, Sağlık Enformasyon Sistemleri Eğitim Dizisi No:4, Ankara, 1996: 2-3,
Eser E, MandıracıoğluA, Saçaklıoğlu F, KarababaAO. Bir kentsel bölgede ölüm verilerinin nitelik ve nicelik açısından değerlendirilmesi, bir yöntem denemesi. 4. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi, Kongre Kitabı, 1994: 228-31
Günay T, Kılıç B, Şemin S, Pabucçuoğlu O. Narlıdere Eğitim ve Araştırma bölgesinde 1999 yılı kayıtdışı bebek ölümleri. Sağlık ve Toplum 2002; 3: 52-55
Türk Neonatoloji Derneği Çok Merkezli Çalışma Grubu. Türkiye'de perinatal mortalite:1999. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 2000; 43: 315-20
Sümbüloğlu K. Sağlık Alanına Özel İstatistiksel Yöntemler. 6. Baskı: Songür Yayıncılık, Ankara, 2000, İSBN 975-6470: 55
Stillbirths causes and main interventions.
TC Sağlık Bakanlığı-UNICEF. Türkiye'de Çocuk ve Kadınların Durumu Raporu, TC Hükümeti-UNICEF 2001-2005 İşbirliği Programı,Ankara, 2000: 125
Ulusal Hastalık Sağlık Araştırması. T.C. Sağlık B a k a n l ı ğ ı / B a ş k e n t Ü n i v e r s i t e s i . Http://www.hm.saglik.gov.tr/pdf/nbd/raporlar/ sozelotopsiTR.pdf12.10.2005
Against the odds. Safe motherhood, a newsletter of world wide activity Issue 31, 2004 (1). World Health Organization.http://www.who.int/reproductive- health/publications/safemotherhood_31.pdf 13.02.2006
Li CI, Daling JR, Emanuel I. Birthweight and risk of overall and cause-specific childhood mortality. Paediatric and Perinatal Epidemiology 2003; 17: 167- 70
González AJ. Beginners' guide to genetics: congenital malformations. Student BMJ 2004; 12:437-480 ISSN 0966-6494http://www.studentbmj.com/issues/04/12/ education/444.php 08.02.2006
World Health Organization. Postpartum care of the mother and newborn: a practical guide. Http://www.who.int/reproductive-health/publications/ msm_98_3/msm_98_3_6.html13.02.2006
T.C. Sağlık Bakanlığı'nın 20/12/2001 tarih ve 8597 sayılı Sağlık Hizmetlerinin Yürütülmesi Hakkında Yönergesi.
World Health Organization Collaborative Study Team on the Role of Breastfeeding on the Prevention of Infant Mortality. Effect of breastfeeding on infant and child mortality due to infectious diseases in less developed countries: a pooled analysis. Lancet 2000; 355: 451-55
Oddy WH, Sly PD, de Klerk NH, Landau LI, Kendall GE, Holt PG, et al. Breast feeding and respiratory morbidity in ınfancy: a birth cohort study. Arch Dis Child 2003;88:224-8
Uskun E. Akraba Evlilikleri.Http://www.tr.net/saglik/ cocuk_sagligi_akraba_evliligi.shtml15.04.2005
Altaş H, Özkan E, Aslan D. Akraba Evliliği. 15.04.2005 YAZIŞMA ADRESİ DoçDr. Pınar OKYAY
Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Faültesi
Halk Sağlığı A.D. AYDIN Tel
E-posta : pinarokyay@adu.edu.tr