Monolojik Söylem Romancısı Olarak Halide Edip: Vurun Kahpeye ve Zeyno’nun Oğlu Örnekleri

Romanın Türk Edebiyatı’na girişi Tanzimat dönemine rastlar. Edebiyatın toplumu eğitme ve dönüştürme misyonuyla işlevsellik kazandığı bu süreçte roman da bundan etkilenir. Toplumsal olayları ve toplumdaki tüm katmanları yansıtabilme imkânına sahip olan roman, yazarın üslubuna ve yazıldığı döneme göre yön kazanır. Cumhuriyet Dönemi romancılarından Halide Edip, imparatorluktan ulus devlete geçiş döneminde, toplumun şekillenmesi ve milli kimlik inşasında belli bir misyon üstlenen bir romancı olarak görülür. Eserlerinde yeni bir ulus yaratma bilinciyle hareket eden yazar, Kurtuluş Savaşı, Yunan İşgali gibi vakaları eserlerinde konu olarak işlerken eserlerini “monolojik söylem” olarak nitelendirilebilecek bir yaklaşımla inşa eder. Bu çalışmada, ilk aşamada Bahtin’in romanda çokseslilik kuramı, ikinci aşamada ise Thompson’un anlam inşa etme yöntemleri olarak geliştirdiği metodoloji bağlamında Halide Edip’in Vurun Kahpeye ve Zeyno’nun Oğlu romanları tahlil edilecektir. Böylelikle Halide Edip’in üslubu ve söylemi arasındaki etkileşim ortaya konacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Halide Edip Adıvar, Çokseslilik, Üslup, Söylem, Monolojik

Halide Edip as a Novelist who has Monologic Discourse: Vurun Kahpeye and Zeyno’nun Oğlu Samples

The introduction of the novel into Turkish literature coincided with the Tanzimat period. In this period, literature gains functionality through the mission of educating and transforming society, the novel was also affected by this mission. The novel that has facility to reflect all stages of society and social events, takes route according to its writer’s style and the period when it was written. Halide Edip as a novelist of the republic period is seen as a novelist who undertook certain missions for the formation of the society and construction of the national identity in the transition period from emperorship to nation state. The writer who wrote with the conscious of creating a new nation builds her works with the approach which is qualified as a “monologic discourse” and she wrote on the cases like “Independence War” and “Greek Occupation”. In this study, Halide Edip’s Vurun Kahpeye and Zeyno’nun Oğlu novels are going to be analyzed in the context of firstly Bakhtin’s polyphony theory in novel and secondly the methodology as the means of construction of meaning developed by Thompson. Thus it is going to be explained the interaction between Halide Edip’s style and discourse.

Keywords:

Halide Edip Adıvar, Polyphony, Style, Discourse, Monologic,

PDF

___

ADIVAR, Halide Edip (2002). Vurun Kahpeye, İstanbul: Özgür Yayınları.
ADIVAR, Halide Edip (2010). Zeyno’nun Oğlu, İstanbul: Can Yayınları.
BAHTIN, M. Mihail (2004). Dostoyevski Poetikasının Sorunları, çev. Cem Soydemir, İstanbul: Metis Yayınları.
BAKHTIN, M. Mikhail (2014). Karnavaldan Romana-Edebiyat Teorisinden Dil Felsefesine Seçme Yazılar, çev. Cem Soydemir, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
BANARLI, Nihat Sami (2004). Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul: MEB Yayınları.
BAŞ, Münire Kevser (2013). “Yakup Kadri’nin Romanlarını ‘Sosyal Kronik’ Olarak Okumak Mümkün Müdür?”, Turkish Studies, (8): 1003-1032.
EAGLETON, Terry (1996). İdeoloji, çev. Muttalip Özcan, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
GÜNDÜZ, Osman (2009). “Cumhuriyet Dönemi Türk Romanı”, Yeni Türk Edebiyatı El Kitabı, ed. Ramazan Korkmaz, Ankara: Grafiker Yayınları.
KARPAT, Kemal (2009). Osmanlıdan Günümüze Edebiyat ve Toplum, İstanbul: Timaş Yayınları.
POSPELOV, Gennadiy (2014). Edebiyat Bilimi, İstanbul: Evrensel Basım Yayın.
SEYHAN, Azade (2004). Modern Türk Romanı, çev. Kemal Irmak, İstanbul: İletişim Yayınları.
THOMPSON, John B. (2013). İdeoloji ve Modern Kültür, çev. İdil Çetin, Ankara: Dipnot Yayınları.
TÜZER, İbrahim (2010). “Toplumdan Romana Bir Dönüşümün Hikayesi: Şerif Mardin’in Türk Modernleşmesi”, Ayraç, (7): 61-64.