19579

Polisin Özerkliği: Polis ve Siyaset İlişkisini Yeniden İncelemek

Dünya genelinde modern devlet oluşum süreçleriyle eş zamanlı biçimde ulusal polis teşkilatlarınınkurulmasıyla birlikte polislik de siyasal alana hızla dahil olmuştur. Bu durum polis ve siyaset arasındaki ilişkiyidaha fazla görünür hale getirmiştir. Ancak siyaset ve polis arasındaki ilişki Türkiye’de polis çalışmalarıylailgilenen sosyal bilimciler tarafından yok denecek kadar az sayıda incelemenin konusu edilmiştir. Elinizdekiçalışma işte bu teorik boşluğu doldurmak amacıyla polis-siyaset ilişkisine dair ana yaklaşımları ele almaktave eleştirel bir süzgeçten geçirmektedir. Bu doğrultuda, makale kapsamında polis ve siyaset arasındakiilişkinin nasıl çalışılması gerektiğine dair bir analitik temel ortaya konulmak istenmektedir.Polis-siyaset arasındaki ilişkiyi incelemeye yönelik başlıca yaklaşımlardaki farklılıklar her şeydenönce bu yaklaşımların polisin nasıl tanımlandığına ilişkin farklı bakış açılarından kaynaklanmaktadır.İlk olarak, polisi bir kurum olarak ele alan yaklaşımlar ağırlıkla polis-siyasal iktidar ilişkisineodaklanmaktadır. Bu yaklaşıma göre polis siyasal iktidarın elinde bir araç olarak belirir ve siyasal iktidarıelinde bulunduran hükümetin doğrudan denetimi altında görev yapar. Dolayısıyla polis teşkilatı özerkdeğildir. İkinci olarak polisi polislik işlevine referansla tanımlayan yaklaşımlar polisliğin siyasete etkietme biçimleri üzerinde durmaktadır. Buna göre polislik siyasal süreçler tarafından belirlendiği gibionları belirleme yetkisi ve becerisine de sahiptir. Burada, polisliğin siyasal süreçlere aktif müdahalesi önplandadır. Elinizdeki çalışma ise söz konusu teorik yaklaşımların mirasını ve katkısını reddetmemeklebirlikte polis-siyaset ilişkisine dair geliştirilecek bir teoriye polisin özerkliği meselesinin de mutlakadâhil edilmesi gerektiği görüşündedir. Buna göre polisin mikro ve makro düzeyde yararlandığı özerklikpolisin siyaset ile olan ilişkisini de büyük ölçüde belirlemektedir. Profesyonel merkezi örgütlenmelerolarak kendi kimlik ve haklarını savunmaya muktedir kurumlar olarak karşımıza çıkan polis teşkilatlarıkurumsal ve polis memurları da bireysel özerklikten yararlanırlar. Ancak bu özerkliğin sınırlarıvardır. Göreli özerklik kavramı da tam da bu noktada polis araştırmalarına dahil edilmelidir. Polisinözerkliğinin göreli karakteri ise polis-siyaset ilişkisine dair genel-geçer teorilerin uygulanması yerinetarihsel ve toplumsal bağlama yerleşecek dinamik ilişkiselliklerin olgusal düzeyde gözlemlenmesiihtiyacını ortaya çıkarmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Polis, Polislik, Siyaset, Özerklik, Meşruiyet

PDF

___

Bayley, D. (1975). “The Police and Political Development in Europe”, ed. C. Tilly. The Formation of National States in Western Europe. Princeton: Princeton University Press.
Bayley, D. (1983). “The Police and Political Order in India”. Asian Survey. 23(4), 484-496.
Bayley, D. (1985). Patterns of Policing. New Brunswick: Rutgers University Press.
Bora, T. (1992). “Terör, Devlet ve Türk Sağı”, Birikim Dergisi. 37, 48-57.
Bora, T. (1994). “Devletin Polisi, Polisin Devleti”, Birikim Dergisi. 57-58.
Brewer, John D., R. Wilford, A. Guelke, I. Hume, E. Moxon-Browne. (1996). The Police, Public Order and the State. New York: St. Martin’s Press Inc.
Brodeur, J-P. (1983). “High Policing and Low Policing: Remarks About the Policing of Political Activities”. Social Problems. 30, 507-520.
Das, D., O. Marenin. (2012). Challenges of Policing Democracies: A World Perspective. Routledge.
Deflem, M. (2004). “Social Control and the Policing of Terrorism: Foundations for a Sociology of Counterrorism. The American Sociologist. 35(2), 75-92.
Della Porta, D., O. Fillieule. (2004). Policing Social Protest, ed. D. A. Snow, S. A. Soule, H. Kriesi. The Blackwell Companion To Social Movement. Oxford: Blackwell Publishers, 217-241.
Ergut, F. (2001). “Polis Çalışmaları İçin Kavramsal Bir Çerçeve”. Amme İdaresi Dergisi. 34 (1), 59-78.
Ergut, F. (2011). “Ergenekon, Polis ve Siyasal İktidar”. Demokrat Haber. 13 Mart.
Ergut, F. (2012). Modern Devlet ve Polis Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Toplumsal Denetimin Diyalektiği. 2. Bsk. İstanbul: İletişim.
Favre, P. (2009). Quand la Police Fabrique l’Ordre Social Un en deça des Politiques Publiques de la Police? Revue Française de Science Politique. 59, 1231-1248.
Fillieule, O., F. Jabord. (1997). The Policing of Protest in France: Towards a Model of Protest Policing, ed. D Della Porta, H Reiter. The Policing of Protest in Western Democracies. Minneapolis ve Londra: University of Minnesota Press, 70-90.
Gülmez, M. (1983). “Polis Örgütünün İlk Kuruluş Belgesi ve Kaynağı”. Amme İdaresi Dergisi. 16(4), 3-15.
Hülagü, F. (2011). “Restoring Class Power Over the Police: The Role of the International in Neoliberal Police Reform in Turkey”. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitsü.
Hülagü, F. (2012). Kuruluştan 1980’lere Türkiye’de Polis Aygıtına Uluslararasılaşma Süreçleri Üzerinden Bakmak. Memleket Siyaset Yönetim. 7(17), 137-177.
İnanıcı, H. (2012). “Türkiye’de Polis, İktidar ve İnsan Hakları”. Birikim. 273, 14-23.
Jobard, F. (2008). “L’autorité de la Police”. Vacarme. 8(43), http://www.vacarme.org/article1557.html [13.12.2015]
Jobard, F. (2013). “Police Autonomy”. The Wiley Blackwell Encyclopedia of Political Science. Ed. B. Badie, D. Berg-Schlosser, L. Morlino. Los Angeles, Califf: Sage Publications: 1876-1879.
Jobard, F., J. de Maillard. (2015). Sociologie de la Police: Politiques, Organisations, Réformes. Paris: A. Colin. Lévy-Aksu, N. (2017). Osmanlı İstanbulu’nda Asayiş 1879-1909. çev. Serra Akyüz. İletişim: İstanbul.
Linz, J., A. Stepan. (1996a). “Toward Consolidated Democracies”. Journal of Democracy. 7(2), 14-33.
Linz, J., A.Stepan. (1996b). Problems of Democratic Transition and Consolidation. The John Hopkins University Press.
Loubet del Bayle, J-L. (1981). “La police dans le Système Politique”, Revue Française de Science Politique. 31(3), 509-534.
Mann, P. (1994). “Pouvoir Politique et Maintien de l’Ordre Portée et Limites d’un Débat”. Revue Française de Sociologie. 35(3), 435-455.
Manning, P K. (1977). Police Work: The Social Organization of Policing. Cambridge, MA: MIT Press. Marenin, O. (1985). “Police Performance and State Rule: Control and Autonomy in the Exercise of Coercion”. Comparative Politics. 18(1), 101-122.
Monjardet, D. (1996). Ce que Fait la Police Sociologie de la Force Publique, Paris: Editions de la découverte.
Neocleous, M. (2000). Fabrication of Social Order: A Critical Theory of Police Power, Sterling: Pluto Press
Neocleous, M. (2014). Savaş Erki Polis Erki. Çev. Beyza Sümer Aydaş. Ankara: Notabene Yayınları
Newburn, T. (2008). Handbook Of Policing. Willian Publishing.
Reiner, R. (1985). The Politics of the Police. Brighton: Harvester.
Reiner, R., D. O’Connor (2015). “Politics and Policing: the Terrible Twins”, ed. J. Fleming, Police Leadership: Rising to the Top. Oxford UK: Oxford University Press: 42-70.
Weber, M. (1968). Economy and Society, Volumes I, II, III. çev. A. M. Handerson ve T. Parson. New York: Bedminster Press.
Worrall, J L. (2014). “The Politics of Policing”, ed. M. D. Reisig, R. J. Kane. The Oxford Handbook of Police and Policing. Oxford University Press.