The Basis and Effects of the Division Between Private and Public Law in Classical Islamic Law

Batı hukuk kültüründe kendisine yaygın olarak atıf yapılan Kamu Hukuku ve Özel Hukukayrımı, hukuku iki farklı alana ayırmaktadır. Özellikle Hanefi doktrini tarafından geliştirilen Kulhakkı - Allah hakkı ayırımının İslam hukukunda benzer bir fonksiyonu olduğunu ve bu ayrımaparalel görülebileceğini söyleyebiliriz. Kul hakkı belirli fertlerin inhisar ve ihtisasları altındaki hakları,temel olarak da medeni hukuk terimiyle paralel olan “muamelat” alanındaki yetkileri ve kısasgibi bazı ceza konularını kapsar. Allah hakkı ise belirli kişilerin inhisarı ve ihtisası altında olmayıpkamunun tamamını ilgilendiren, onların yararını içeren haklardır. Özellikle had cezaları ve diğerkamusal hususlar ise Allah hakkı alanına girmektedir. İslam hukukçuları fıkhın bu iki alanını bazıtemel kriterler bakımından birbirinden ayırmışlardır. Kul hakkı/Özel hukuk alanının, kulların inhisarve ihtisasını belirten en önemli terim olan, “milk” kavramı etrafında şekillendiğini ve nikahve kısastaki hakların da bu terim etrafında açıklandığını görürüz. Ayrıca fıkhın özel hukuka çokdaha geniş bir yer ve zaman ayırdığını, fıkhın ana teorilerini hep özel hukuk alanında geliştirdiğinisöyleyebiliriz.Anahtar Kelimeler: Kamu hukuku, özel hukuk, Allah hakları, kul hakları, örfi hukuk, yasa, CengizYasası, siyasa.

Anahtar Kelimeler:

Kamu hukuku, özel hukuk, Allah hakları, kul hakları, örfi hukuk, yasa, Cengiz Yasası, siyasa.

-

The distinction between public law and private law is commonly referred to in Western legal culture and is considered as the basis of the classification of law. When we study whether such a distinction exists in Islamic law, we discover that it particularly resembles the distinction of the rights (claims) of God and the rights of man in Hanafi legal doctrine. The rights of man encapsulate some benefits which are under his exclusive authority. They are related to civil law (muʿamalāt) and some aspects of penal law, such as the right of retaliation (qisās). On the other hand, the rights of God, which resemble public law, are the rights not related exclusively to any one person but to the benefit of all humanity. By means of this distinction between the rights of man and rights of God, Islamic law is divided into two separate areas similar to the division between (Western) Public and Private law. Yet these two branches of law differ from one another in certain aspects. We observe that the area of rights of man (private law) is shaped around the concept of “milk” which is the most significant term indicating exclusivity on a property. The rights in marriage and retaliation (qisās) are also explained under the light of this term. Moreover, we can say that fiqh gives a more extensive place and time to private law, and that the main theories of fiqh are always developed in the field of private law.

Keywords:

Private, public, rights of God, Rights of man, Yasa, siyasa, milk, ʿurfī law,

PDF

___

al Bahūtī (2000/1421 A), Deqāiqu uliʾn-nuhā, vol. VI (Beirut: Muassasa al-Risala Nashirun). al-Fīruzābādî (1987), al-Qāmus al-Muhīt (Beirut). al-Laknavî (1986), Kamar al-Akmār, vol. 2 (Istanbul: İhsan Kitabevi). al-Maqrīzī, A. (1854), al-Hitat or al-Mawaʿiz waʾl-iʿtibār bi dhikr al-khitat waʾl-āthār, reprint, vol. 2, (Cairo: Bulaq). al-Rahyabānī (1961), Metālibü uliʾn-nuhā, vol.6 (Damascus) al-Sanhūrī (1998), Masādiru’l-haqq, vol. 1 (Beirut: Manshurat al-Halabī al-Huqūqiyya). al-Sarakhsi (1983), al-Mabsūt, vol. 9 (İstanbul, Çağrı Yayınları). al-Shatibī (1975), al-Muvāfakāt fi usul al-Sharī’a, vol. 2 (Cairo: Abdullah Diraz). al-Zabīdī, A.(1965), Tāc al-Arūs min gawāhir al-qāmūs, vol. 17 (Kuwait: Matbaʿatu Hukūmet). al-Zarkashi, B. (1982), al-Mansūr fiʾl-Kavāid, reprint, vol. 2 (Kuwait: Wazārat al-Awqāf).
Ali Haydar Efendi, (1330), Durar al-hukkām şerhu Majallati’l-ahkām, vol.4 (Istanbul: Matbaa-i Tevsi’i Tıbaât).
Ammann, L. (2006), ‘Private and Public in Muslim Civilization’, in Göle, N. and Ammann, L. (eds.), Islam in Public (Istanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları), 77-125.
Durhan, I. (1999), ‘Osmanlı Hukukunun Yapısı Üzerine Bir Etüd’, in Atatürk Üniversitesi Erzurum Hukuk Fakültesi Dergisi, 3:1, (215-232).
Emon, A.M. (2006), ‘Huqūq Allāh and Huqūq al-ʿIbād: A Legal Heuristic for a Natural Rights Regime’, in Islamic Law and Society, 13:3, 325-391.
Hacak, H. (2005 A), ‘Milk’, in Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, vol. 30 (Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı), 62-64.
Hacak, H. (2006 B), ‘Mülkiyet’, in Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, vol. 31 (Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı), 543-548.
Hoexter, M. (1995), ‘Huqūq Allah and Huqūq al-Ibād as Reflected in the Waqf Institution’, in Jerusalem Studies in Arabic and Islam, 19, 133-156.
Ibn Abidīn (1985), Radd al-Muhtār alaʿdurr al-muhtār, vol. 4 (Istanbul, Kahraman Yayınevi).
Ibn al-Amīr (1316), al-Taqrīr waʿl-tahbīr, vol. 2 (Cairo: Bulak).
Ibn al-Nücaym (1936), Fathu’l-gaffār, vol. 3 (Cairo: al-Bābī al-Halabī).
Ibn Khamzah al-Fanārī, M. (1289/1872), Fusūl al-Badaʿi, vol.1 (Istanbul: Matbaʿat Shaykh Yahya Afandi).
İmre, Z. (1976), Medeni Hukuka Giriş (Istanbul: Istanbul Üniversitesi Yayınevi).
İnalcık, H. (1978), ‘Suleiman the Lawgiver and Ottoman Law’, in İnalcik, H. (ed.), The Ottoman Empire: Conquest, Organization and Economy, Collected Studies (London: Variorum Reprints), 105-138.
İnalcık, H. (2007), ‘Osmanlı Hukukuna Giriş, Örfî-Sultânî Hukuk ve Fatih’in Kanûnları’, in Arı, B. and Aslantaş, S. (eds.), Adalet Kitabı (Ankara: Adalet Bakanlığı Yayınları), pp.73-103.
Kadivar, M. (2003), ‘An Introduction to the Public and Private Debate in Islam’, in Social Research, 70:3, 659-680.
Kamali, M.H. (1993), ‘Fundamental Rights of the Individual; An Analysis of Haqq (rights) in Islamic Law’, in The American Journal of Islamic Social Sciences, 10:3, 340-366.
Kelsen, H. (1945), General Theory of Law and State, translated by Wedberg, A. (Cambridge, MA: Harvard University Press).
Köprülü, M. F. (2012), ‘Ortazaman Türk Hukuki Müesseseleri: İslam Amme Hukukundan Ayrı Bir Türk Amme Hukuku Yok mudur?’, in İnalcık, H. et al. (eds.), Adalet Kitabı (Ankara: Ankara: Adalet Başkanlığı Yayınları), pp.39-72.
Messick, B. (2003), ‘Property and the Private in a Sharīʿa System’, Social Research, 70:3, 711-7
Osmanağaoğlu, C. (2008), ‘Klasik Dönem Osmanlı Hukukunda Zina Suçu ve Cezası’, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 66:1, 109-178.
Özgüdenli, O.G. (2005), ‘Moğollar’, in Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, vol. 30 (Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı), pp. 225-229.
Özyörük, M. (1959), Hukuka Giriş , (Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları). Watson, A. (ed.) (1988), The Digest of Justinian, vol. 1 (Philadelphia, PA: University of Pennsylvania Press).
Weiss, B. G. (1998), Spirit of Islamic Law (Athens, GA: University of Georgia Press).
Yılmaz, Z. (2007), Hannah Arendt’te Özel Alan-Kamusal Alan Ayrımı ve Modern Cağda Toplumsal Alan, unpublished Ph.D. thesis (Atatürk Üniversitesi, Erzurum).
Zubaida, S. (2005), Law And Power In the Islamic World (London: I.B. Tauris).