Kişilik Hakkı İhlalinden Doğan Vekaletsiz İşgörmede Kusurun Bir Şart Olarak Aranıp Aranamayacağı Sorunu

    Türk Medenî Kanunu’nun 25. maddesinin III. fıkrası, kişilik hakkına hukuka aykırı saldırı dolayısıyla elde edilmiş olan kazancın vekâletsiz işgörme hükümleri uyarınca istenebileceğini düzenlemektedir. Türk Medenî Kanunu m. 25/III hükmünün sözüne bakıldığında, kusurun söz konusu kazanç talebi bakımından bir varlık şartı olduğu sonucuna varılamamaktadır. Ancak kurumun hukukî temeli vekâletsiz işgörme olduğundan, şartlar belirlenirken vekâletsiz işgörme açısından da değerlendirme yapılması zorunludur. Çalışmada kusur şartı kişilik hakkı ihlâlinden doğan vekâletsiz işgörme özelinde araştırılacaktır.    ABSTRACT    The 3rd paragraph of the Article 25 of Turkish Civil Code re- gulates that the gains obtained by way of unlawful assault to personal right could be demanded under the provisions regarding performance of negotiorum gestio. Considering the literal meaning of Article 25/III of Turkish Civil Code, it is not able to deduce that culpa is an essential condition for demand of mentioned gains. However, since the legal basis depends on the provisions regarding the performance of negotio- rum gestio, it is also compulsory to make an evaluation in terms of the conditions of performance of negotiorum gestio, when the conditions of demand are determined. In this study, the condition of culpa will be examined specific to the personal right under the provisions regarding the performance of negotiorum gestio.

___

  • Akkanat, Halil: Türk Medenî Hukukunda İyiniyetin Korunması, İstanbul 2010.
  • Antalya, Gökhan: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C. II, İstanbul 2015.
  • Antalya, Gökhan/Topuz, Murat: Medeni Hukuk Giriş, Temel Kavramlar Türk Medeni Kanunu’nun Başlangıç Hükümleri, Birinci Baskıya Ek Tıpkı Bası, İstanbul 2016.
  • Arkan Akbıyık, Azra: Gerçek Olmayan Vekaletsiz İş Görme, İstanbul 1999.
  • Arpacı, Abdülkadir: Kişiler Hukuku (Gerçek Kişiler), 2. Bası, İstanbul 2000.
  • Baş Süzel, Ece: Gerçek Olmayan Vekâletsiz İş Görme -Menfaat Devri Yaptırımı-, İstanbul 2015.
  • Baygın, Cem: Edim Dışı Sebepsiz Zenginleşmeden Doğan İade Talebinin Haksız Fiil ve Vekâletsiz İş Görmeden Doğan Talepler Karşısındaki Durumu, Prof. Dr. Fahi- man Tekil’in Anısına Armağan, İstanbul 2002, (sh. 571-602).
  • Becker, Hermann: Obligationenrecht, II. Abteilung, Die einzelnenVertragsverhaltnisse, Art. 184-551, Bern 1934.
  • Becker, Hermann: Allgemeine Bestimmungen, Art. 1-183 OR Schweizerisches Zi- vilgesetzbuch, Obligationenrecht, Berner Kommentar Bd./N. VI/1, 2. Auflage 1945 (BerKomm OR-Becker).
  • Breitschmid, Peter/Rumo-Jungo, Alexandra (Hrsg.): Handkommentar zum Schwe- izer Privatrecht, Personen -und Familienrecht inkl. Kindes- und Erwachsenens- chutzrecht Art. 1-456 ZGB, 2. Auflage, Zürich/Basel 2012 (CHK ZGB-İşleyen).
  • Bucher, Eugen: Obligationenrecht, Besonderer Teil, 3. Auflage, Zürich 1988 (OR BT).
  • Bucher, Andreas: Natürliche Personen und Persönlichkeitsschutz, 2. Auflage, Basel 1995 (Persönlichkeitsschutz).
  • Bürgi-Wyss, Alexander Christoph: Der unrechtmassig erworbene Vorteil im schwe- izerischen Privatrecht, Zugelich ein Beitrag zur Dogmatik der ungerechtfertigten Bereicherung und der Geschaftsführung ohne Auftrag, Zürich 2005.
  • Dural, Mustafa/Öğüz, Tufan: Kişiler Hukuku, 17. Baskı, İstanbul 2016.
  • Dural, Mustafa/Sarı, Suat: Türk Özel Hukuku, Cilt I, Temel Kavramlar ve Medenî Kanunun Başlangıç Hükümleri, 11. Baskı, İstanbul 2016.
  • Eren, Fikret: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 20. Baskı, Ankara 2016 (Borçlar Genel).
  • Eren, Fikret: Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 1. Baskı, Ankara 2014 (Borçlar Özel).
  • Esser, Josef/Weyers, Hans-Leo: Schuldrecht, Bd. II, Besonderer Teil, Teilband 2, Gesetzliche Schuldverhaltnisse, 8. Auflage, Heildelberg 2000.
  • Gauch, Peter (Hrsg.): Zürcher Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch, Obligationenrecht, Teilband V 3a, Die Geschaftsführung ohne Auftrag, Art. 419-424 OR, 3. Auflage, Zürich 1993 (ZK OR-İşleyen).
  • Geiser, Thomas: Die Persönlichkeitsverletzung insbesondere durch Kunstwerke, Ba- sel/Frankfurt 1990. Gönen, Doruk: Tüzel Kişilerde Kişilik Hakkının Korunması, İstanbul 2011.
  • Guhl, Theo/Koller, Alfred/Schneyder, Anton K./Druey, Jean Nicolas: Das Schwei- zerische Obligationenrecht, 9. Auflage, Zürich 2000 (Guhl/Schneyder).
  • Gümüş, Mustafa Alper: Borçlar Hukuku Özel Hükümler, C. II, 3. Bası, İstanbul 2014.
  • Hatemi, Hüseyin: Türk Hukuku’nda “Gerçek Olmayan Vekaletsiz İş Görme” Ku- rumuna İlişkin Düşünceler, Prof. Dr. M. Kemal Oğuzman’ın Anısına Armağan, İstanbul 2000, (sh. 383-389).
  • Hatemi, Hüseyin/Serozan, Rona/Arpacı, Abdülkadir (Hatemi, Hüseyin): Borçlar Hukuku Özel Bölüm, İstanbul 1992.
  • Hausheer, Heinz/Aebi-MüUer, Regina E.: Das Personenrecht des Schweizerischen Zivilgesetzbuches, 3. Auflage, Bern 2012.
  • Helvacı, Serap: Türk ve İsviçre Hukuklarında Kişilik Hakkını Koruyucu Davalar, İstanbul 2001 (Koruyucu Davalar).
  • Helvacı, Serap: Gerçek Kişiler, 7. Bası, İstanbul 2016.
  • Hofstetter, Josef: Die Geschaftsführung ohne Auftrag in: Schweizerisches Privat- recht, Band VII/2, Basel und Stuttgart 1979.
  • Holenstein, Patrizia: Wertersatz oder Gewinnherausgabe? Unter den Gesichtspunk- ten der ungerechtfertigten Bereicherung und unechten Geschaftsführung ohne Auftrag, Zürich 1983.
  • Honsell, Heinrich (Hrsg.): Kurzkommentar Obligationenrecht Art. 1-529, Basel 2008, (KUKO-İşleyen).
  • Honsell, Heinrich/Vogt, Nedim Peter/Geiser, Thomas (Hrsg.): Basler Kommentar Zivilgesetzbuch I, Art. 1-217 ZGB, 3. Auflage, Basel/Genf/München 2006 (BSK ZGB-İşleyen).
  • Honsell, Heinrich/Vogt, Nedim Peter/Wiegand, Wolfgang (Hrsg.): Basler Kommentar, Obligationenrecht I, Art. 1-529, 4. Auflage, Basel 2007 (BSK OR-İşleyen).
  • Huguenin, Claire: Obligationenrecht - Allgemeiner und Besonderer Teil, 2. Aufla- ge, Zürich 2014.
  • Huguenin, Claire/Müller-Chen, Markus/Girsberger, Daniel (Hrsg.): Handkom- mentar zum Schweizer Privatrecht, Vertragverhaltnisse Teil 2: Arbeitsvertrag, Werkvertrag, Auftrag, GoA, Bügschaft Art. 319-529 OR, 2. Auflage, Zürich/ Basel/Genf 2012 (CHK OR-İşleyen).
  • Hürlimann-Kaup, Bettina/Schmid, Jörg: Einleitungsartikel des ZGB und Personenrecht, 3. Auflage, Zürich/Basel/Genf 2016.
  • Inderkum, Mattihias: Schadenersatz, Genugtuung und Gewinnherausgabe aus Per- sönlichkeitsverletzung, Zürich-Basel-Genf 2008.
  • Keller, Max/Gabi, Sonja: Das Schweizerische Schuldrecht, Bd. II, Haftpflichtrecht, 2. Auflage, Basel und Frankfurt am Main 1988.
  • Kılıçoğlu, Ahmet: Şeref, Haysiyet ve Özel Yaşama Basın Yoluyla Saldırılardan Hukuksal Sorumluluk, 4. Bası, Ankara 2013 (Basın).
  • Kılıçoğlu, Ahmet: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 20. Bası, Ankara 2016 (Borçlar Genel).
  • Kılıçoğlu Yılmaz, Kumru: Haksız Kazancın İadesi, Ankara 2014.
  • Kocayusufpaşaoğlu, Necip/Hatemi, Hüseyin/Serozan, Rona/Arpacı, Abdülkadir (Kocayusufpaşaoğlu, Necip): Borçlar Hukuku Genel Bölüm - Borçlar Hukukuna Giriş, Hukukî İşlem, Sözleşme, C. I, İstanbul 2010 (Borçlar Genel).
  • Kocayusufpaşaoğlu, Necip/Hatemi, Hüseyin/Serozan, Rona/Arpacı, Abdülkadir (Hatemi, Hüseyin): Borçlar Hukuku Genel Bölüm, Sözleşme Dışı Sorumluluk, C. II, 2. Bası, İstanbul 1998 (Sözleşme Dışı Sorumluluk).
  • Kocayusufpaşaoğlu, Necip/Hatemi, Hüseyin/Serozan, Rona/Arpacı, Abdülkadir (Serozan, Rona): İfa, İfa Engelleri, Haksız Zenginleşme, C. III, 7. Bası, İstanbul 2016 (Haksız Zenginleşme).
  • Lischer, Urs: Die Geschaftsführung ohne Auftrag im schweizerischen Recht, Basel und Frankfurt 1990.
  • Medicus, Dieter/Lorenz, Stephan: Juristische Kurz-Lehrbücher, Schuldrecht II, Be- sonderer Teil, 16. Auflage, München 2012.
  • Meier-Hayoz, Arthur (Hrsg.): Berner Kommentar, Schweizerisches Zivilgesetz- buch Das Obligationenrecht, 2. Abteilung, Die Einzelnen Vertragverhaltnisse, 5. Teilband, Kreditbrief und Kreditauftrag, Maklervertrag, Agenturvertrag, Geschaftsführung ohne Auftrag, Artikel 407-424 OR, Bern 1986 (BerKomm OR-İşleyen).
  • Moser, Rudolf: Die Herausgabe des wiederrechtlich erzielten Gewinnes (insbesonde- re unter dem Gesichtspunkt der eigennützigen Geschaftsführung ohne Auftrag Art. 423 OR), Zürich 1940.
  • Nietlispach, Markus: Zur Gewinnherausgabe im schweizerischen Privatrecht, Bern 1994.
  • Nomer, Halûk N.: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Gözden Geçirilmiş, Genişletilmiş 14. Bası, İstanbul 2015.
  • Oftinger, Karl/Stark, Emil: Schweizerishes Haftpflichtrecht Allgemeiner Teil, Bd. I, 5. Auflage, Zürich 1995.
  • Oğuzman, M. Kemal/Barlas, Nami: Medenî Hukuk, Giriş, Kaynaklar, Temel Kavramlar, 22. Bası, İstanbul 2016.
  • Oğuzman, M. Kemal/Öz, Turgut: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C. II, 12. Bası, İstanbul 2016.
  • Oğuzman, Kemal/Seliçi, Özer/Oktay-Özdemir, Saibe: Kişiler Hukuku (Gerçek ve Tüzel Kişiler), Gözden Geçirilmiş ve Yenilenmiş 16. Bası, İstanbul 2016.
  • Oser, Hugo/Schönenberger, Wilhelm: Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetz- buch, V. Band, Das Obligationenrecht, 3. Teil: Art. 419-529, 2. Auflage, Zürich 1945.
  • Öz, Turgut: Öğreti ve Uygulamada Sebepsiz Zenginleşme, İstanbul 1990 (Sebepsiz Zenginleşme).
  • Öz, Turgut: Yeni Borçlar Kanununun Getirdiği Başlıca Değişiklikler ve Yenilikler, 3. Bası, İstanbul 2012 (Yenilikler).
  • Özdemir, Gökçe: Roma ve Türk Hukuklarında Vekaletsiz İş Görme (Negotorium Gestio), Ankara 2001.
  • Özel, Sibel: Uluslararası Alanda Medya ve İnternette Kişilik Hakkının Korunması, 2. Baskı, Ankara 2004.
  • Öztan, Bilge: Şahsın Hukuku Hakiki Şahıslar, 7. Bası, Ankara 1997.
  • Reisoğlu, Seza: Sebepsiz İktisap Davasının Genel Şartları, Ankara 1961.
  • Riemer, Hans Michael: Die Einleitungsartikel des Schweizerischen Zivilgesetzbuc- hes, 2. Auflage, Bern 2003.
  • Riklin, Franz: Der Schutz der Persönlichkeit gegenüber Eingriffen durch Radio und Fernsehen nach Schweizerischen Privatrecht, Freiburg 1968.
  • Schaufelberger, Peter C.: Bereicherung durch unerlaubte Handlung, Zürich 1981.
  • Schmid, Jörg: Die Geschaftsführung ohne Auftrag, Freiburg Schweiz 1992.
  • Schmid, Jörg/Stöckli, Hubert: Schweizerisches Obligationenrecht, Besonderer Teil, Zürich/Basel/Genf 2010.
  • Schumacher, Robert: Die Presseausserung als Verletzung der persönlichen Verhaltnisse: insbeseondere ihre Wiederrechtlichkeit, Freiburg 1960.
  • Schwenzer, Ingeborg: Schweizerisches Obligationenrecht Allgemeiner Teil, 4. Auflage, Bern 2006. Suter, Richard: Echte und unechte Geschaftsführung ohne Auftrag, Bern 1933.
  • Tandoğan, Halûk: Mukayeseli Hukuk ve Hususiyle Türk İsviçre Hukuku Bakımından Vekâletsiz İş Görme, İstanbul 1957 (Vekâletsiz İş Görme).
  • Tandoğan, Halûk: Türk Mes’uliyet Hukuku (Akit Dışı ve Akdi Mes’uliyet), 1961 Yılı Birinci Basıdan Tıpkı Bası, İstanbul 2010 (Mes’uliyet Hukuku).
  • Tekinalp, Ünal: Fikrî Mülkiyet Hukuku, 4. Bası, İstanbul 2005.
  • Ulusan, İlhan: İyiniyetli Sebepsiz Zenginleşenin İade Borcunun Sınırlanması Sorunu, İstanbul 1984.
  • von Tuhr, Andreas/Peter, Hans: Allgemeiner Teil des Schweizerischen Obligatio- nenrecht, Bd. I, Zürich 1979.
  • Widmer, Beat: Vermögensrechtliche Ansprüche des Inhabers und des Lizenznehmers bei der Verletzung von Immaterialgüterrechten (Neue Aspekte im Lichte der Praxisanderung in BGE 97 II 169), Basel/Frankfurt 1985.
  • Yavuz, Cevdet/Acar, Faruk/Özen, Burak: Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 10. Baskı, İstanbul 2014.
  • Zevkliler, Aydın/Acabey, M. Beşir/Gökyayla, K. Emre: Zevkliler Medenî Hukuk, 6. Bası, Ankara 1999.
  • Zevkliler, Aydın/Gökyayla, Emre: Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 16. Bası, Ankara 2016.
  • wwww.kazanci.com
  • www.swisslex.ch/
  • www.servat.unibe.ch/