Vecdet ÖZ, Şükriye KARADAYI, HÜSEYİN ÇAKAN, BEYTULLAH KARADAYI, AHSEN KAYA

Acil tedavi birimlerinde gıda zehirlenmeleri

Acil tedavi birimlerinde görevli hekim ve yardımcı sağlık personeli, gıda zehirlenmeleri ile sıklıkla karşılaşmaktadır. Gıda zehirlenmesi şüphesi ile acil tedavi birimine gelen ya da getirilen bir hastaya öncelikle doğru tanı konulması tedavinin başarısı için önemlidir. Bunun için hastanın detaylı anamnezinin alınması ve en kısa sürede tanı için gerekli klinik örneklerin (kan, gaita, kusmuk vb) alınarak laboratuvara gönderilmesi öncelik taşımaktadır. Tedavi süreci öncesinde ya da sırasında adli makamlar ile iletişime geçilerek, mutlaka gıda zehirlenmesi vaka bildirimi yapılmalıdır. Acil tedavi birimlerinde görevli hekimler ve diğer sağlık çalışanları, gıda zehirlenmesi ve mikrobiyolojik riskler konusunda teorik ve pratik açıdan yeterli donanıma sahip olurlar, çeşitli eğitim faaliyetleri ile bilgi ve becerilerini geliştirirler ise, hem zehirlenme olguları kontrol altına alınabilir ve tekrarı önlenebilir hem de adli olguların çözümüne katkı sunulabilir. Bu çalışmada, başta acil servis çalışanları olmak üzere tüm sağlık personeline, gıda zehirlenmesi olgularına yaklaşım ve zehirlenmeye neden olan patojen bakteriler ile adli olgu bildirimi konusunda bilgi sağlamak amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Gıda zehirlenmesi, Acil servis, Adli olgu, Patojen bakteriler

Food poisoning in emergency units

Physicians and allied health personnel are very frequently faced with food poisoning in emergency units. Primarily, a correct diagnosis is important for the success of treatment for a patient with suspected food poisoning who comes or is brought to an emergency unit. For this, taking a detailed history from the patient and taking necessary clinical samples (blood, feces, vomit, etc.) to be sent to the laboratory for a diagnosis as soon as possible are priorities. Before or during the treatment judicial authorities must be informed of the food poisoning incident. If the physicians and other health care personnel in the emergency units have enough theoretical and practical knowledge about food poisoning and microbiological risks, and have developed their knowledge and skills by various educational activities, poisoning cases can be controlled and repetition can be avoided. Also contributions can be made to the solution of forensic cases. In this study, the aim is to inform the health care employees in emergency services primarily but also other health care employees about pathogenic bacteria that may cause food poisoning; to provide general advice about approaches to food poisoning cases and to raise the consciousness about the obligation of informing forensic authorities of incidents of food poisoning.

Keywords:

Food poisoning, Emergency units, Forensic case, Pathogenic bacteria,

PDF

___

1. Ünver B, Baykan S, Sacır H, Özcan K. (editörler) Besin Mikrobiyolojisi. İstanbul: Milli Eğitim Yayınları, 1981: 75-8.
2. Pichhardt K, (editör). Gıda Mikrobiyolojisi, İstanbul: Literatür Yayınları, 1997:1-14.
3. Fidan F, Ağaoğlu S. Ağrı bölgesinde bulunan lokantaların hijyenik durumu üzerine araştırmalar, YYU Vet Fak Derg 2004;15:107-14.
4. Painter JA, Hoekstra RM, Ayers T, et al. Attribution of foodborne illnesses, Hospitalizations, and Deaths to food commodities by using outbreak data, United States, 1998-2008. Emerg Infect Dis 2013; 19: 407-15. doi:10.3201/eid1903.111866
5. Türk İstatistik Enstitüsü. http://www.tuik.gov.tr/Beslenme/index. html. (erişim tarihi 08.09.2006).
6. İlçe A, Yıldız D, Baysal G, Özdoğan F, Taş F. Acil servislerde çalışan sağlık bakım personelinin adli olgularda delillerin korunması ve saklanmasına yönelik bilgi ve uygulamalarının incelenmesi. Ulus Travma Acil Cerrahi Derg 2010;16: 546-51.
7. Karadayı B, Kolusayın MÖ, Kaya A, Karadayı Ş. Acil tedavi birimlerinde adli olgudan biyolojik materyal alınması ve gönderilmesi. Marmara Med J 2013;26:111-7. doi:10.5472/ MMJ.2013.02891.0
8. Türk Gıda Kodeksi Mikrobiyolojik Kriterler Yönetmeliği. Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi: 29.12.2011, Yayımlandığı Resmi Gazete Sayısı: 28157.
9. Ayçiçek H. Aktan HT. Gıda kaynaklı salgınlarda soruşturma ilkeleri. Türk Hij Den Biyol Derg 2003;6:95-9.
10. Urazel B, Çelikal A, Karbeyaz K, Akkaya H. Gıda zehirlenmesine bağlı rapor düzenlenen adli olguların değerlendirilmesi. Dicle Med J 2014; 41:113-7. doi:10.5798/diclemedj.0921.2014.01.0383.
11. Erdem B, Ercis S, Hascelik G, Gur D, Aysev AD. Antimicrobial resistance of Salmonella enterica group C strains isolated from humans in Turkey, 2000–2002. Int J of Antimicrob Agents 2005;26:33–7. doi:10.1016/j.ijantimicag.2005.03.007
12. Scallan E, Hoekstra RM, Angulo FJ, et al. Foodborne illness acquired in the United States- Major pathogens. Emerg Infect Dis 2011;17:7- 15. doi:10.3201/eid1701.P11101
13. Brenner DJ. Enterobacteriaceae. In: Garrity G, editor. Bergley’s Manual of Systemic Bacteriology. Baltimore: Lippincott, Williams and Wilkins Press, 1984: 408-47.
14. Batt C, Patel P. Encylopedia of Food Microbiology, London: Academic Press, 1999: 2062-65.
15. Old DC, Threlfall EJ. Salmonella. In: Collier L, Balows A, Sussman M, editors. Topley and Wilson’s Microbiology and Microbial Infections. 9th ed. London: Edward Arnold Press, 1998: 969–97.
16. Erol İ. Gıda Hijyeni ve Mikrobiyolojisi. Ankara: Ankara Üniv Vet Fak Yayınları, 2007: 28-39.
17. Centers for Disease Control and Prevention. “http://www.cdc.gov/ salmonella/outbreaks.html”www.cdc.gov/salmonella/outbreaks.html. (erişim tarihi: 10.01.2014)
18. Haeghebaert S, Le Querrec F, Gallay A, Bouvet P, Gomez M, Vaillant V. Les toxi-infections alimentaires collectives en France, en 1999 et 2000. Bull Epidemol Hebdo 2002; 23:105-9.
19. Bhunia AK. Foodborne Microbial Pathogens. New York: Springer, 2008:125-203.
20. Schmitt M, Schuler-Schmid U, Scmidt-Lorenz W. Temperature limits of growth, TNase and enterotoxin production of Staphylococcus aureus strains isolated from food. Int J Food Microbiol 1990;11:1-19. doi:10.1016/0168-1605(90)90036-5
21. Doyle MP. Foodborne Bacterial Pathogens. New York: CRC Press, 1989:12-36.
22. Rosec JP, Guiraud JP, Dalet C, Richard N. Enterotoxin production by staphylococci isolated from foods in France. Int J Food Microbiol 1997;37:213–21. doi:10.1016/S0168-1605(96)01234-2
23. Ünlütürk A, Turantaş F. Gıda Mikrobiyolojisi. İzmir: Mengi Tan Basımevi, 1998.
24. Meng J, Doyle MP. Emerging and evolving microbial foodborne pathogens. Bulletinde I’Institute Pasteur 1998;96: 151-63. doi:10.1016/S0020-2452(98)80010-9
25. Chan YC, Wiedmann M. Physiology and genetics of Listeria monocytogenes survival and growth at cold temperatures. Crit Rev Food Sci Nutr 2009;49:237-53. doi:10.1080/10408390701856272
26. McLauchlin J, Mitchell RT, Smerdon WJ, Jewell K. Listeria monocytogenes and listeriosis: a review of hazard characterisation for use in microbiological risk assessment of foods. Int J Food Microbiol 2004;92:15-33. doi:10.1016/S0168-1605(03)00326-X
27. Swaminathan B, Gerner-Smidth P. The epidemiology of human listeriosis. Microbes Infect 2007;9:1236-43. doi:10.1016/j. micinf.2007.05.011
28. Goulet V, Hedberg C, Le Monnier A, Valk H. Increasing incidence of listeriosis in France and other European countries. Emerg Infect Dis 2008;14:734–40. doi:10.3201/eid1405.071395
29. Uyttendaele M, Busschaert P, Valero A, et al. Prevalence and challenge tests of Listeria monocytogenes in Belgian produced and retailed mayonnaise-based deli-salads, cooked meat products and smoked fish between 2005 and 2007. Int J Food Microbiol 2009;133:94–104. doi:10.1016/j.ijfoodmicro.2009.05.002
30. Aksu, H. Ülkemizde Tüketime Sunulan Çeşitli Hazır Gıdalarda Bacillus cereus’un Varlığı ve Önemi, Doktora tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü,1994.
31. Ekici L, Telli R, Yetim H. Gıda kaynaklı enfeksiyon ve intoksikasyon bakterileri-II. Gıda Teknolojileri Elektronik Dergisi 2008;3:31-39.
32. Eisgruber H. Et ürünleri üretiminde Clostridium botulinum açısından kalite güvenirlilik programı. Türk-Alman günleri. İstanbul: İst. Ünv. Basımevi, 1993.
33. Arribas ML, Plaza CJ, De la Rosa MC, Mosso MA. Characterization of Bacillus cereus strains isolated from drus and evoluation of their toxins. J Appl Bacteriol 1988;64:257-64.
34. Adams MR, Moss MO. Food Microbiology. London: The Royal Society of Chemistry, 1995: 192-202.
35. Blacburn CW, McClure J. Foodborne Pathogens, Hazard, Risk Analysis and Control. Washington DC: CRC Press, 2002: 423-26.
36. Park S, Worobo R, Durst R. Escherichia coli O157:H7 as an emerging food borne pathogen: a literature review. Crit Rev Food Sci Nutr 1999;39:481-502.
37. Veshnyakova A, Protze J, Rossa J, Blasig IE, Krause G, Piontek J.On the interaction of Clostridium perfringens enterotoxin with claudins. Toxins 2010; 2:1336–56. doi:10.3390/toxins2061336
38. Gurtler M, Alter T, Kasimir S, Fehlhaber K. The importance of Campylobacter coli in human campylobacteriosis: Prevalence and genetic characterization. Epidemiol Infect 2005;133:1081–87. doi:10.1017/S0950268805004164
39. van Spreeuwel JP, Lindeman J, Bax R, Elbers HJ, Sybrandy R, Meijer CJ. Campylobacter-associated appendicitis: prevalence and clinicopathologic features. Pathol Annu 1987;22:55-65.
40. FDA. Public health agencies warn of outbreaks related to drinking raw milk – Latest outbreak of campylobacteriosis in Midwest is linked to unpasteurized product. US Food and Drug Administration, Silver Spring, 2010. http://www.fda.gov/NewsEvents/Newsroom/ PressAnnouncements/ucm206311.htm. (Accessed 9 September 2010)
41. Yeşil O, Akoğlu H, Onur Ö, Güneysel Ö. Acil servise başvuran zehirlenme olgularının geriye dönük analizi. Marmara Med J 2008;21:26-32.
42. Bütün C, Beyaztaş FY, Engin A, Büyükkayhan D, Can M. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp Anabilim Dalı’na başvuran besin zehirlenmesi olgularının değerlendirilmesi. Van Tıp Dergisi 2009;16:19-23.
43. Resmi Gazete. Türk Ceza Kanunu. http://www.resmigazete.gov.tr/ eskiler/2004/10/20041012.htm (erişim tarihi: 16.01.2014) 44. İzmir Halk Sağlığı Müdürlüğü. http://www.ihsm.gov.tr/indir/mevzuat/ genelgeler/G_24042009_1.pdf (erişim tarihi: 10.01.2014)
45. Resmi Gazete, http://www.resmigazete.gov.tr/main.aspx?home= http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/11/20111102m1.htm& main=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/11/20111102m1. html, (erişim:03.01.2014).
46. Gürpınar T, Aşırdizer M. Zehirlenmelerde hekim sorumluluğu. Türkiye Klinikleri J Surg Med Sci 2006;2:56-62.
47. Yavuz S. Tıbbi kayıtların düzenlenmesi ve saklanmasında görülen eksiklikler ve hukuki sonuçları. Türkiye Klinikleri J Surg Med Sci 2006;2:20-7.