SHAW’UN SİLAHLAR VE İNSANLAR (1894) OYUNUNA RUS BİÇİMCİ BİR YAKLAŞIM

Shaw o kadar ayrıksı bir yazardır ki 1890lar ve yirminci yüzyılın ilk on yılında sansür kuruluna sunulan 3000 oyundan ancak 30 tanesi yasaklanmış olmasına rağmen, düşük sayılabilecek bu oran içinde Shaw’a ait üç oyun vardır: Mrs Warren’s Profession (1894), The Shewing-Up of Blanco Posnet (1909) ve Press Cuttings (1909). Viktorya dönemi toplumunu şok etmeyi kendine şiar edinmiş olan Shaw, ilk üç oyununda uzlaşmaz bir tavır sergilemiştir. Dördüncü oyunu olan Arms and the Man (Silahlar ve İnsanlar) (1894) başlıklı eserinde ise çok daha farklı bir strateji benimsemiş olduğu görülür. İlk üç oyununda bütün yerleşmiş, fosilleşmiş kalıp yargıları kırıp parçalamayı kendine görev edinmiş olan Shaw, dördüncü oyunu Silahlar ve İnsanlar’da kullandığı yaklaşım dolayısıyla ilk eserleri ile çelişiyor gibi gözükebilir. Öte yandan, şekillenmesinde çok büyük pay sahibi olduğu Fabian sosyalizmin ideolojik yaklaşımı ile çok daha tutarlı bir ilişki kurmaktadır. Ortak kalıpları kullanarak yargıları daha etkin bir biçimde kırabileceğini anlamış olmalı ki bu oyunda yapısal olarak son derece yerleşik izlekleri kullanmayı özellikle tercih etmiş olduğu görülüyor. Bu makalenin amacı da Shaw’un özellikle bu oyununda kullandığı öğeleri Rus biçimcileri Propp ve Tomaşevski’nin ortaya koydukları teorilerin ışığında okumak ve bunların stratejik bir amaçla yazara nasıl hizmet ettiğini incelemektir.  

___

  • CHESTERTON, G.K. (1976). “Review in Daily News, August 1903” in TF Evans. Shaw: The Critical Heritage. Routledge and Kegan Paul: London, Henley and Boston.
  • EVANS, T.F. (1976). Shaw: The Critical Heritage. Routledge and Kegan Paul: London, Henley and Boston.
  • GIBBS, A.M. The Art and Mind of Shaw: Essays in Criticism. Macmillan: London and Basingstoke, 1983. s.39
  • GREEN, Keith ve Jill LeBihan. (1996).Critical Theory and Practice: A Coursebook. Routledge: New York.
  • GRENE, Nicholas. (1984). Bernard Shaw: A Critical View. Macmillan: Basingstoke and London.
  • HARRIS, Chandler. (2008). Policing Propp: Toward a Textualist Definition of the Procedural Drama. Journal of Film and Video, Vol. 60, No. 1 (SPRING). s. 43-59.
  • INNES, Christoper. Ed. (1998). The Cambridge Companion to George Bernard Shaw. Cambrdige UP: Cambridge and New York.
  • MEISEL, Martin. (1987). Shaw and Revolution: The Politics of the Plays. Modern Critical Views: George Bernard Shaw. Ed. Harold Bloom. Chelsea House Publishers: New York, New Haven, Philadelphia. s. 108-9.