Öğretmenlerin “Etkili Sosyal Bilgiler Öğretmeni” Algısı: Nitel Bir Araştırma

Bu araştırmada “Etkili Sosyal Bilgiler Öğretmeni Algısı” öğretmen görüşleri doğrultusunda incelenmiştir. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden olgu bilim kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2017-2018 eğitim öğretim yılında devlet okullarında görev yapan toplam 13 (7 kadın-6 erkek) sosyal bilgiler öğretmeni oluşturmuştur. Çalışma grubunun belirlenmesinde maksimum çeşitlilik örnekleme tekniği kullanılmış ve çeşitli mesleki kıdeme sahip öğretmenlere ulaşılmıştır. Görüşme tekniği ile veriler toplanmış, görüşmelerde yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde içerik analizi kullanılmış, etkili sosyal bilgiler öğretmenlerinin “ders içinde”, “ders dışında” ve “okul dışında” sahip oldukları özellikler, öğretmen algıları doğrultusunda tespit edilmiştir. Öğretmenlerin görüşlerine göre etkili sosyal bilgiler öğretmeninin “model olan”, “gündemden haberdar”, “bireysel farklılıklara vurgu yapan”, “siyaset ve vatandaşlık bilgisi ile demokrasi kültürüne sahip”, “yol gösteren”, “lider olan” özelliklere sahip olduğu belirlenmiştir. Etkili sosyal bilgiler öğretmeni algısı, alanyazında ifade edilen “etkili öğretmen” özellikleriyle örtüşmektedir. Ancak öğretmen görüşlerine göre “ülke, millet, tarih sevgisi” ve kullanılan yöntemlerin örneklendirilmesi konuları öğretmenler tarafından bazı nedenler ifade edilerek detaylı bir şekilde ele alınamamaktadır.

Anahtar Kelimeler:

etkili öğretmen, sosyal bilgiler öğretmeni, öğretmen algısı, olgu bilim

PDF

___

BÜYÜKÖZTÜRK, Şener, KILIÇ ÇAKMAK, Ebru, AKGÜN, Özcan Erkan, KARADENİZ, Şirin ve DEMİREL, Filiz (2017), Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Pegem A Yayıncılık, Ankara.CEYLAN, Veysel Karani ve GÜNDOĞDU, Kerim (2018), “Bir Olgu Bilim Çalışması: Kodlama Eğitiminde Neler Yaşanıyor”, Eğitim Teknolojisi Kuram Ve Uygulama, 8(2), 1-34.DİLEKMEN, Mücahit (2008), “Etkili Eğitim İçin Etkili Öğretmenlik”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(2), 214-220.ERDEN, Münire (1998), Öğretmenlik Mesleğine Giriş, 1. Baskı, Alkım Yayınları, İstanbul.ERİŞEN, Yavuz (2002), “Öğretmen Yetiştirilen Kurumlarda Öğretim Elemanlarının Etkili Öğretmenlik Özellikleri”, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1), 99-116.EKİZ, Durmuş (2003), Eğitimde Araştırma Yöntem ve Metodlarına Giriş, 1. Baskı, Anı Yayıncılık, Ankara.GLESNE, Corrine (2011), Becoming Qualitative Researchers: An Introduction, 4. Baskı, Pearson, Boston.GÜLTEKİN, Emine (2016), Ortaokul 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi “Adım Adım Türkiye” Ünitesinden Bulunan Kavramların Kazandırılmasına İlişkin Öğretmen Görüşleri, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Aydın.KARAGÖZ, Onur (2009), İstanbul İli Anadolu Yakası Ataşehir İlçesinde Bulunan Resmi Ve Özel İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Etkili Öğretmen Rollerine Yönelik Algıları Nasıldır?, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.KARAKELLE, Sema (2005), “Öğretmenlerin Etkili Öğretmen Tanımlarının Etkili Öğretmenlik Boyutlarına Göre İncelenmesi”, Eğitim ve Bilim, 30(135),1-10.KEÇE, Murat (2013), “Sosyal Bilgiler Öğretim Programında Yer Alan Tarih Konuları: Öğretmen Görüşlerine Dayalı Nitel Bir Araştırma”, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(1), 343-361.KURTOĞLU, Meltem ve SEFEROĞLU, Sadi (2013), “Öğretmenlerin Teknoloji Kullanımı İle İlgili Türkiye Kaynaklı Dergilerde Yayımlanmış Makalelerin İncelenmesi”, Journal of Instructional Technologies &Teacher Education, 2(3), 1-10.MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI (2018), İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara. MİLLİ EĞİTİM TEMEL KANUNU (1973). T.C. Resmi Gazete Tarih: 24/6/1973 Sayı: 14574. 25 Şubat 2019 tarihinde http://mevzuat.meb.gov.tr/html/temkanun_0/temelkanun_0.html adresinden erişildi.OKUT, Levent (2009), İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Eğitime İlişkin İnançlarına Göre Etkili Öğretmen Özellik Ve Davranışlarına Sahip Olma Dereceleri, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara.ÖZKAN, Metin ve ARSLANTAŞ, İsmail (2013), “Etkili Öğretmen Özellikleri Üzerine Sıralama Yöntemiyle Bir Ölçekleme Çalışması”, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(1), 311-330.ÖZDEMİR ŞERBET, Olcay Tuğba (2012), Okul Müdürleri ve Öğretmenlerin Etkili Öğretmen Niteliklerine İlişkin Algıları (Zeytinburnu-Bakırköy Örneği), Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.PATTON, Michael Quinn (2014), Nitel Araştırma Ve Değerlendirme Yöntemleri, (3. Baskıdan Çeviri Ed. M Bütün, Ve S. B. Demir), Pegem Akademi, Ankara.SAĞIR EYİCİL, Neslihan (2011), Ortaöğretim Kurumlarında Görev Yapan Öğretmenlerin Sınıf İçi Etkili Öğretmenlik Davranışlarının Değerlendirilmesi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kahramanmaraş.SULLIVAN, Peter Arnold ve MCDONOUGH, Andrea (2002), “Teachers Differ in Their Effectiveness, Proceedings”, Proceedings of the 26th Annual Conference on Psychology of Mathematics Education (vol.4, s.249-255).ŞAHİN, Ayfer (2011), “Öğretmen Algılarına Göre Etkili Öğretmen Davranışları”, Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1), 239-259.ŞEN, Şenay ve ERİŞEN, Yavuz (2002), “Öğretmen Yetiştiren Kurumlarda Öğretim Elemanlarının Etkili Öğretmenlik Özellikleri”, Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1), 99-116.YILDIRIM, Ali ve ŞİMŞEK Hasan (2016), “Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri”, Seçkin Yayıncılık, Ankara.