Sibel SARAÇOĞLU, Kübra ŞENGÜL YILDIRIM, OKTAY BEKTAŞ

ÜSTÜN YETENEKLİ ÖĞRENCİLER İLE NORMAL GELİŞİM GÖSTEREN ÖĞRENCİLERİN FEN ÖZ-YETERLİKLERİNİN SINIF DÜZEYİNE GÖRE İNCELENMESİ

Araştırmada normal gelişim gösteren ve üstün yetenekli ortaokul öğrencilerinin fen öz-yeterlik düzeyleri sınıf düzeyine göre incelenmiştir. Nicel tarama desenine göre yürütülen bu çalışmaya toplam 634 öğrenci katılmıştır. Bu öğrencilerin 443’ü normal gelişim gösteren (111 beşinci sınıf, 112 altıncı sınıf, 112 yedinci sınıf, 108 sekizinci sınıf) ve 191’i üstün yetenekli (49 beşinci sınıf, 30 altıncı sınıf, 68 yedinci sınıf, 44 sekizinci sınıf) öğrencilerden oluşturulmuştur. Veri toplama aracı olarak “Fen Bilimleri Öz-yeterlik Ölçeği” kullanılmıştır. Üstün yetenekli ve diğer ortaokul öğrencilerinin fen bilimleri öz yeterliklerinin sınıf düzeyine göre değişiminin incelenmesi için Tek Yönlü Varyans Analizi ve Tukey testinden faydalanılmıştır. Analizler sonucunda normal gelişim gösteren ortaokul öğrencilerinin fen öz-yeterliklerinin sınıf düzeyi ile farklılaştığı (F(3-439)=23.1, p.05). Ayrıca üstün yetenekli öğrenciler açısından sınıf düzeyleri arasındaki öz-yeterlik farklılığı düşük etki büyüklüğüne sahiptir (ƞ2=0.04) ve ulaşılabilir evrene genellenemediği için pratik bir öneme sahip değildir. Bu sonuçlar ile normal gelişim gösteren öğrencilerde sınıf düzeyi arttıkça öğrencilerin öz-yeterliklerinde bir düşüş olduğu, üstün yetenekli öğrencilerde ise altıncı sınıflar hariç olmak üzere öz-yeterliklerinin sınıf düzeyi

THE EXAMINATION OF SCIENCE SELF-EFFICACY OF THE GIFTED AND NON-GIFTED STUDENTS ACCORDING TO THE CLASS LEVEL

In the study, science self-efficacy levels of non-gifted and gifted secondary school students were examined according to the class level. A total of 634 students participated in this study, which was conducted according to the quantitative survey design. Of these students, 443 were composed of non-gifted (111 fifth grade, 112 sixth grade, 112 seventh grade, 108 eighth grade) and 191 of them were gifted (49 fifth grade, 30 sixth grade, 68 seventh grade, 44 eighth grade) students. “The Science Self-Efficacy Scale” was used as the data collection tool. One-way analysis of variance (ANOVA) and Tukey test were used to examine the change of the science self-efficacy of the gifted and non-gifted secondary school students. As a result of the analyses it was found that the science self-efficacy of the non-gifted students was significantly different according to the grade levels (F (3-439) = 23.1, p .05). Furthermore, the self-efficacy difference between the grade levels in terms of gifted students has a low effect size (ƞ2

PDF

___

Abak, A. (2003). Modeling the relationship between university students’ selected affective characteristics and their physics achievement (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
Aktamış, H., Özenoğlu Kiremit, H. & Kubilay, M. (2016). Öğrencilerin öz-yeterlik inançlarının fen başarılarına ve demografik özelliklerine göre incelenmesi, Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 1-10.
Arslan, A. (2012). Predictive power of the sources of primary school students’ self-efficacy beliefs on their self-efficacy beliefs for learning and performance. Educational Sciences: Theory and Practice, 12(3), 1915-1920.
Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
Bandura, A. (1995). Self-efficacy in changing societies. Cambridge: Cambridge University Press.
Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: W.H. Freeman and Company.
Berkant, H. G. & Ekici, G. (2007). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretiminde öğretmen öz-yeterlik inanç düzeyleri ile zekâ türleri arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 113-132.
BİLSEM Öğrenci Tanılama Kılavuzu, 2016. https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2016_10/11093901_bilim_ve_sanat_merkezleri__20162017 _kilavuzu.pdf. Erişim tarihi: 12.12.2016
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (11. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
Chong, W. H. & Kong, C. A. (2012). Teacher collaborative learning and teacher self-efficacy: The case oflesson study. The journal of Experimental Education, 80(3), 263-283.
Creswell, J. W. (2013). Qualitative inquiry & research design: Choosing among five approaches (3rd ed.). Thousand Oaks, CA: SAGE.
Çaycı, B. (2013). İlköğretim öğrencilerinin fen ve teknoloji dersi öz-yeterlik inançları ile kavram başarıları arasındaki ilişki. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 305-324.
Eccles, J., Wigfield, A., Harold, R. D. & Blumenfeld, P. (1993). Age and gender differences in children’s self-and task perceptions during elementary school. Child Development, 64, 830-847.
Gottfried, A. E., Fleming, J. S. & Gottfried, A. W. (2001). Continuity of academic intrinsic motivation from childhood through late adolescence: A longitudinal study. Journal of Educational Psychology, 93(1), 3-13.
Green, S.B. & Salkind, N.J. (2005). Using SPSS for windows and macintosh: Analyzing and understanding data (4th Edition). New Jersey: Pearson
Guerrero, C. (2005). A longitudinal approach to intrinsic and extrinsic motivation: The middle school transition. http://academic.reed.edu/motivation/docs/Guerrero_Thesis.pdf (Erişim tarihi Aralık 2008).
Güvercin, Ö., Tekkaya, C. & Sungur S. (2010), Öğrencilerin fen öğrenimine yönelik motivasyonlarının incelenmesi: karşılaştırmalı bir çalışma, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 233-243.
Hsieh, P., Cho, Y., Liu, M. & Schallert, D. L. (2008). Examining the interplay between middle school students’ achievement goals and selfefficacy in a technology-enhanced learning environment. American Secondary Education, 36(3), 33-50.
Hampton, N. Z. & Mason, E. (2003). Learning disabilities, gender, sources of efficacy, self-efficacy beliefs, and academic achievement in high school students. Journal of School Psycology, 41, 101-112.
Jacobs, J. E., Lanza, S., Osgood, D. W., Eccles, J. S. & Wigfield, A. (2002). Changes in children’s self-competence and values: Gender and domain differences across grades one through twelve. Child Development, 73(2), 509-527.
Junge, M.E. ve Dretzke, B. J. (1995). Mathematical self-efficacy gender differences in gifted/talented adolescents. Gifted Child Quarterly, 39(1), 22-26.
Karaarslan, G. & Sungur, S. (2011). Elementary students’ self-efficacy beliefs in science: Role of grade level, gender, and socio-economic status. Science Education International, 22, 72-79.
Karaca, M., Bektaş, O. & Saraçoğlu, S. (2016). Fen bilimleri dersine yönelik özyeterlik ölçeği geliştirme: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. III. International Eurasian Educational Research Congress, Sıtkı Kocaman Üniversitesi, Muğla.
Karadeniz, O., Er, H. & Tangülü, Z. (2014). 8. sınıf öğrencilerinin SBS’ye yönelik metaforik algıları. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 5(15), 64-81.
Kıran, D. (2010). İlköğretim öğrencilerinin fen ve teknoloji dersine karşı özyeterlik inançlarının kaynakları ve sonuçları üzerine bir çalışma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
Lepper, M. R., Corpus J. H. & Iyengar, S. S. (2005). Intrinsic and extrinsic orientations in the classroom: Age differences and academic correlates. Journal of Educational Psychology, 97(2), 184–196.
Lorsbach, A. W. & Jinks, J. L. (1999). Self-efficacy theory and learning environment research. Learning Environments Research, 2, 157-167.
Metallidou, P. & Vlachou, A. (2007). Motivational beliefs, cognitive engagement, and achievement in language and mathematics in elementary school children. International Journal of Psychology,42(1), 2-15.
Milli Eğitim Bakanlığı, (2018). Bilim ve sanat merkezlerine öğretmen seçme ve atama kılavuzu. http://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_02/08151842_2018_bilsem_ogretmen_secme_atama_kl avuzu.pdf
Pajares, F. & Miller, D. M. (1994). Role of self-efficacy and self-concept beliefs in mathematical problem solving: A path analysis. Journal of Educational Psychology, 86, 193-203.
Pallant, J. (2016). SPSS kullanma kılavuzu SPSS ile adım adım veri analizi. (S. Balcı ve B. Ahi, Çeviri). Ankara: Anı Yayıncılık.
Sakız, G. (2013). Başarıda anahtar kelime: Öz-yeterlik, Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 26(1), 185-209.
Schunk, D. H. (1990). Goal setting and self-efficacy during self-regulated learning. Educational Psychologists, 25, 71-86.
Schunk, D. H. & Pajares, F. (2001). The development of academic self-efficacy. In A. Wigfield ve J. Eccles (Eds.), Development of achievement motivation (s. 15-32). San Diego: American Press.
Schunk, D. H. & Pajares, F. (2002). The development of academic self-efficacy. In A. Wigfield ve J. S. Eccles (Eds.), Development of achievement motivation. London: Academic Press.
Schunk, D. H. & Pajares, F. (2009). Self-efficacy theory. In K. R. Wentzel & A. Wigfield (Eds.), Handbook of motivation at school. New York: Routledge.
Stipek, D. J. & Daniels, D. H. (1988). Declining perceptions of competence: A consequence of changes in the child or in the educational environment? Journal of Educational Psychology, 80, 352-356.
Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2014). Using multivariate statistics (Sixth edition), Harlow: Pearson Education Limited.
Usher, E. L. (2009). Sources of middle school students’ self-efficacy in mathematics: A qualitative investigation. American Educational Research Journal, 46(1), 275-314.
Ülger, B.B., Uçar, S. & Özgür, İ. (2014). İdareci, öğretmen ve öğrencilerin bakış açısından bilim sanat merkezlerinde uygulanan fen eğitimi programları. İlköğretim Online, 13(3), 1098‐1121.
Yaman, S. (2016). Adapting of science learning self-efficacy belief scale for middle school students: Validity and reliability study. Inonu University Journal of the Faculty of Education, 17(2), 123-140, doi: 10.17679/iuefd.17282415
Zimmerman, B. J. (2000). Self-efficacy: An essential motive to learn. Contemporary Educational Psychology. 25, 82–91.