SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMEN ADAYLARININ DİJİTAL VATANDAİLIK GÖSTERGELERİNİN İNCELENMESİ

21. yüzyıl teknolojisi ile bireylerin çevrimiçi topluma katılması, “dijital vatandaş” kavramını ortaya çıkarmıştır. Dijital ortamların vazgeçilmez hale gelmesi, dijital vatandaşlık eğitimi konusundaki çalışmaları artırmıştır. Bu araştırmanın amacı, sosyal bilgiler öğretmen adaylarının dijital vatandaşlık göstergelerini incelemektir. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden betimsel tarama modeli kullanılmıştır. Bu araştırmanın örneklemini Necmettin Erbakan Üniversitesi, Kastamonu Üniversitesi, Ege Üniversitesi ve Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilgiler Öğretmenliği bölümünde okuyan 401 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Verileri toplamak için Som-Vural (2016) tarafından geliştirilen ve 23 maddeden oluşan “Dijital Vatandaşlık Ölçeği” adlı ölçek kullanılmıştır. Elde edilen veriler, SPSS 23 Paket Programı ile analiz edilmiştir. Bu kapsamda betimsel istatistiklerin (yüzde ve frekanslar) yanı sıra tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve Post-Hoc testleri kullanılmıştır. Tek yönlü varyans analizi sonuçlarına göre; sosyal bilgiler öğretmen adaylarının dijital vatandaşlık ölçeğinden aldıkları puanlar ile okudukları üniversiteler ve günlük ortalama internet kullanım süreleri arasında anlamlı farklılık bulunamamıştır. Buna karşın öğretmen adaylarının e-devlet kullanım sıklığına göre gruplar arasında anlamlı farklılık bulunmuştur. Araştırma sonuçlarına dayalı olarak birtakım önerilerde bulunulmuştur.

EXAMINATION OF PROSPECTIVE SOCIAL STUDIES TEACHERS THROUGH DIGITAL CITIZENSHIP INDICATORS

Individuals joining the online community through the technology of the 21st century have led to the emergence of "digital citizen" concept. With digital medŞA becoming essentŞAl, studies on digital citizenship training have increased. The aim of this study is to examine the digital citizenship indicators of prospective socŞAl studies teachers. In the study, the descriptive survey method, which is one of the quantitative research methods, has been used. The sample of this study consists of 401 prospective teachers that are studying in the SocŞAl Studies Teaching departments of Necmettin Erbakan University, Kastamonu University, Ege University, and Pamukkale University. The scale called the "Digital Citizenship Scale" developed by Som-Vural (2016) consisting of 23 items was used for collecting data. The obtained data was analyzed with the SPSS 23 Package Program. In this context, apart from descriptive statistics (percentages and frequencies), one-way analysis of varŞAnce (ANOVA) and Post-Hoc tests were used. According to one-way analysis of varŞAnce results, no significant differences were found between the scores of the prospective socŞAl studies teachers from the digital citizenship scale and the universities they studied at and their daily average internet usage times. Nevertheless, significant differences were found between the e-government gateway application usage frequencies of groups. A number of suggestions were made based on the results of the study.

PDF

___

Acun, İ. (2015). Bilgisayar Destekli Öğretim Uygulamaları. Ed. Cemil Öztürk, Sosyal Bilgiler Öğretimi, Demokratik Vatandaşlık Eğitimi (s. 343-365). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Alkan, V. (2014). Öğretim Stratejileri. Ed. Süleyman İnan, Sosyal Bilgiler Öğretimine Giriş, Kavramlar, Yaklaşımlar, İlkeler (s. 99-110). Ankara: Anı Yayıncılık.
Ata, B. (2015). Sosyal bilgiler öğretim programı. Ed. Cemil Öztürk, Sosyal Bilgiler Öğretimi, Demokratik Vatandaşlık Eğitimi (s. 33-47). Ankara: Pegem Akedemi Yayınları.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Çakmak, Z. ve Aslan, S. (2018). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının dijital vatandaşlık davranışlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(1), 72-99.
Çarıkçı, O. (2010). Türkiye'de E-devlet Uygulamaları Üzerine Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(12), 95-122.
Daşcıoğlu, K. ve Şimşek, S. (2014). Müfredat (Öğretim Programı). Ed. Süleyman İnan, Sosyal Bilgiler Öğretimine Giriş, Kavramlar, Yaklaşımlar, İlkeler (s. 23-35). Ankara: Anı Yayıncılık.
Digital Citizenship, (2018). Digital Citizenship Today. 27 Aralık 2018 http://www.digitalcitizenship.net/ adresten alınmıştır.
Görmez, E. (2017). İlkokul Sosyal Bilgiler Programının Dijital Vatandaşlık ve Alt Boyutları Açısından Yeterliliği. The Journal of Academic SocŞAl Science Studies, 60, 1-15.
İnci, M. A., Akpınar, Ü. ve Kandır, A. (2017). Dijital Kültür Ve Eğitim. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37(2), 493-522.
Karaduman, H. ve Öztürk, C. (2014). Sosyal Bilgiler Dersinde Dijital Vatandaşlığa Dayalı Etkinliklerin Öğrencilerin Dijital Vatandaşlık Tutumlarına Etkisi ve Dijital Vatandaşlık Anlayışlarına Yansımaları. Journal of SocŞAl Studies Education Research, 5(1), 38-78.
Karaduman, H., Çengelci Köse, T. ve Eryılmaz, Ö. (2017). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarına Göre Sosyal Medyada Değerler. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry, 8(2), 250-271.
Karasar, N. (2018). Bilimsel Araştırma Yöntemi, Kavramlar İlkeler Teknikler. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Kocadağ, T. (2012). Öğretmen adaylarının dijital vatandaşlık düzeylerinin belirlenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
Milli Eğitim Bakanlığı. (2018). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı. Ankara: Talim Kurulu Başkanlığı.
Mossberger, K., Tolbert, C. J. & McNeal, R. S. (2008). Digital Citizenship: The Internet, Society, And Participation. Cambridge, Massachusetts: The MIT Press.
Onursoy, S. (2018). Üniversite Gençliğinin Dijital Okuryazarlık Düzeyleri: Anadolu Üniversitesi Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(2), 989-1013.
Özer, Ü. ve Albayrak-Özer, E. (2017). Sosyal Bilgiler Öğretmeni Adaylarının Dijital Vatandaşlık Eğitimi İhtiyaçları. International Congress on Politic, Economic and SocŞAl Studies. Ankara: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi.
Öztürk, C. (2015). Sosyal bilgiler: Toplumsal Yaşama Disiplinlerarası Bir Bakış. Ed. Cemil Öztürk, Sosyal
Bilgiler Öğretimi, Demokratik Vatandaşlık Eğitimi (s. 1-31). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Ribble, M. & Bailey, G. (2007). Digital Citizenship İn Schools. Washington, DC: International Society for Technology in Education.
Sakallı, H. ve Çiftçi, S. (2016). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Dijital Vatandaşlık Düzeyleri ile Siber Zorbalık Eğilimleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Adnan Menderes Üniversitesi Örneği. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 6(2), 100-119.
Searson, M., Hancock, M., Soheil, N. & Shepherd, G. (2015). Digital Citizenship within Global Contexts. Education and Information Technologies, 20, 729–741.
Som-Vural, S. (2016). Üniveriste Öğrencilerinin Bakış Açısıyla Dijital Vatandaşlık Göstergelerinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
Som-Vural, S. ve Kurt, A. A. (2018). Üniversite Öğrencilerinin Bakış Açısıyla Dijital Vatandaşlık Göstergelerinin İncelenmesi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 8(1), 60-80.
T.C. Cumhurbaşkanlığı. (2018). Sıkça Sorulan Sorular. 02.03.2019 tarihinde https://www.turkiye.gov.tr/bilgilendirme?konu=sikcaSorulanlar adlı adresten alınmıştır.
Türkiye İstatistik Kurumu. (2018). Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması. TÜİK: http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1028 adresinden alınmıştır.
YÖK[Yükseköğretim Kurumu], (2006). Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Ders İçerikleri. 02.03.2019 tarihinde https://www.anadolu.edu.tr/akademik/fakulteler/1989/sosyal-bilgiler-ogretmenligi-programi/dersler adlı siteden alınmıştır.