SOSYAL BİLGİLER DERSİ ÖĞRETİMİNDE EVLİYA ÇELEBİ SEYAHATNAMESİ’NİN KULLANIMI

Nitel araştırma yöntemi içerisinde yer alan ve durum çalışması deseni kullanılan araştırmanın temel amacı, Evliya Çelebi Seyahatnamesi içeriğinin sosyal bilgiler dersi 5. sınıf, 6. sınıf ve 7. sınıf öğretim programında yer alan kazanımlara göre incelemektir. Araştırmada, tek bir durum üzerine odaklanıldığı için durum çalışması deseni kullanılmıştır. Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nin, sosyal bilgiler öğretim programında (2014) yer alan kazanımlara göre incelenmesinde, en uygun veri toplama aracı olarak doküman incelemesi kullanılmıştır. Verilerin toplanması aşamasında, 4000 sayfalık Yapı Kredi Yayınlarına ait on ciltlik Evliya Çelebi Seyahatnamesi (2013) araştırmacı tarafından bir yılda okunmuş, veriler incelenmiş ve Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nin her sayfasının analizi yapılmıştır. Daha sonra, sosyal bilgiler dersi öğretim programından 5. sınıf, 6. sınıf ve 7. sınıf olmak üzere araştırmada kullanılmak üzere kazanımlar belirlenmiştir. Kazanımlar doğrultusunda kodlar ve kategoriler oluşturulduktan sonra, bunların geçerliği ve güvenirliği uzmanlar tarafından kontrol edildikten sonra doküman incelemesi ile veriler, kodlar ve kategorilere göre toplanmıştır. Elde edilen verilerin analizinde, kodlar ve kategoriler oluşturulduğu için içerik analizi kullanılmıştır. Elde edilen sonuca göre Evliya Çelebi Seyahatnamesi, sosyal nilgiler öğretim programında yer alan belirli kazanımlar ile birlikte kullanılabilirliği tespit edilmiştir.

THE USE OF EVLİYA ÇELEBİ SEYAHATNAMESİ IN SOCIAL STUDIES TEACHING

The primary purpose of this study, which employs the qualitative research model and applies the case study design, is to examine the content of Evliya Çelebi Seyahatnamesi based on the acquisitions contained in the 5th-grade, 6th-grade, and 7th-grade SocŞAl Studies Curriculum. The study group consists of 10-volume Evliya Çelebi Seyahatnamesi and the acquisitions in the 5th-grade, 6th-grade, and 7th-grade SocŞAl Studies Curriculum. Document review was used for data collection. At the data collection stage, the researcher read 4,000-page, 10-volume Evliya Çelebi Seyahatnamesi published by Yapı Kredi Publications (2013) in one year. The researcher examined and analyzed each page of Evliya Çelebi Seyahatnamesi. Then based on the concepts formed, 40 acquisitions were determined from the SocŞAl Studies curriculum (5th-grade, 6th-grade, and 7th-grade). Following the creation of categories and codes based on the acquisitions, their validity and relŞAbility was checked by experts. Then the data were collected based on the categories and codes through document review. As the acquisitions were determined based on the concepts formed according to Evliya Çelebi Seyahatnamesi and then categories and codes were created, the obtained data were analyzed through content analysis. The study found out that Evliya Çelebi Seyahatnamesi can be used with acquisitions determined.

PDF

___

Akman, M. (2012). Bir Hukuk Tarihi Kaynağı Olarak Evliya Çelebi Seyahatnamesi. Ed. Çoşkun Yılmaz , Evliya Çelebi Atlası (s.402-405). İstanbul: MEDAM, Mahya.
Aksoy, B. (2013). Problem Çözme Yönteminin Çevre Eğitiminde Uygulanması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14 (2), 83-98.
Altunbay, M. (2013). Pretextat Lecomte’nin Tespitleriyle XIX. Yüzyılda Osmanlı Devletinde Sanat Ve Zanaatler. Yabancı Seyahatnamelerde Türkiye Türk Yurdu Dergisi. 30, 282-290.
Ata, B. (2013). Sosyal Bilgiler Öğretim Programı Ve Seyahatnameler: “Çocuklar, Ninelerimiz Ve Dedelerimiz Çok Yardımseverdi”. Türk Yurdu Dergisi. 30, 164-166.
Ata, B. (2016). Seyahatnameler-Gezi Yazıları İle Sosyal Bilgiler Öğretimi. Ed. Halil Tokcan. Sosyal Bilgilerde Sözlü ve Yazılı Edebiyat İncelemeleri (s.285-307). Ankara: Pegem.
Aytaç, G. (2013). Seyahatname Geleneği İçinde Yabancı Seyyahlardan Ubucini’nin 1855’lerde Türkiye İzlenimleri. Yabancı Seyahatnamelerde Türkiye Türk Yurdu Dergisi. 30, 237-248.
Baş, T. ve Akturan, U. (2013). Nitel Araştırma Yöntemleri Nvivo İle Nitel Veri Analizi, Örnekleme, Analiz, Yorum. Ankara: Seçkin.
Baykara, T. (2013). Seyyahlar (Gezginler) Yeni Yerler Görmeye Meraklı İnsanlar Mı? Devletlerin Haber Alma Görevlisi Mi? Yabancı Seyahatnamelerde Türkiye Türk Yurdu Dergisi. 30, 32-37.
Ceran, D. ve Deniz, K. (2015). TEOG Sınavı Sorularının Okuma Becerisiyle Çözülebilme Düzeyi. Anadil Eğitimi Dergisi, 3 (2), 92-109.
Creswell, J. W. (2007). Qualitative İnquiry Research Design. Thousand Oaks, CA: Sage.
Ciravoğlu, Ö. (1997). Çocuk Edebiyatı. İstanbul: Esin.
Çetin, T ve Uygun, K. (2011). Eşme Kilimi ve Turizm Potansiyeli. II. Uşak Sempozyumu bildiriler kitabı (s.23-43), Uşak.
Dankoff, R. (1991). The İntimate Life of an Ottoman Statesman. Albany: State University of New York Press.
Ekici, M. (2012). Evliya Çelebi Seyahatnamesinde Sözlü Ve Yazılı Metin İlişkisi. Haz. Öcal Oğuz, Yeliz Özay. Evliya Çelebi’nin Sözlü Kaynakları (s. 27-37). Ankara: UNESCO Türkiye Milli Komisyonu.
Erduran, Z. (2006). Evliya Çelebi Seyahatnamesi’ne Göre İstanbul’da Esnaf, Zanaat Ve Ticaret (Açıklamalı Metin). Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale.
Gül, M. (2006). Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nde Başkasına Ait Söz ve Düşünce Aktarımı. Doktora Tezi, On Dokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
İnalcık, H. (2012). Bir Musahibin Anıları ve Seyahat Notları. Ed. Çoşkun Yılmaz, Evliya Çelebi Atlası (s.34-41). İstanbul: MEDAM, Mahya.
Kahraman, S. A. ve Dağlı, Y. (2013). Günümüz Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnamesi (1, 2, 3, 4). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Kahraman, S. A. (2013). Günümüz Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnamesi (5, 6, 7, 8, 9, 10). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Kalpaklı, M. (2012). Bir Gurme Rehberi Olarak Seyahatname. Ed. Çoşkun Yılmaz. Evliya Çelebi Atlası (s.464-465). İstanbul: MEDAM, Mahya.
Karlıağa, B. (2013). Bir Medeniyet Gezgininin İzinde. Ed. Zekeriya Kurşun, Çoşkun Yılmaz. Evliya Çelebi’nin Şehirleri (s. 5-10). İstanbul: Mahya.
Koca, N. ve Erol, H. (2011). İlköğretim 6. ve 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarında Toprak ve Toprağın Korunmasının Yeri. Kuramsal Eğitimbilim, 4 (2), 151-166.
MEB (2014). Sosyal Bilgiler dersi öğretim programı. 10 Eylül 2014 tarihinde http://ttkb.meb.gov.tr/www/ogretim-prgramlari/icerik/72 sayfasından erişilmiştir.
Merrıam, S. B. (1998). Qualitative Research and Case Study Applications in Education. San Francisco: Joss-Boss Publishers.
Merrıam, S.B. (2013). Nitel Araştırma Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber. Çev. Ed. Selahattin Turan. Ankara: Nobel.
Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis. Thousand Oaks, CA: Sage.
Mindivanlı, E., Küçük, B. ve Aktaş, E. (2012). Sosyal Bilgiler Dersinde Değerlerin Aktarımında Atasözleri Ve Deyimlerin Kullanımı. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1 (3), 93-101.
Ortaylı, İ. (2010). Osmanlı Düşünce Dünyası ve Tarih Yazımı. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür.
Önal, H. ve Kaya, N. (2006). Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarının (4. ve 5. Sınıf) Değerlendirilmesi. BAÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (6), 21-37.
Patton, M. Q. (1990). Qualitative Evaluation Research Methods. Newbury Park: Sage Pub.
Şavk, Ç.Ü. (2011). Sorularla Evliya Çelebi İnsanlık Tarihine Yön Veren 20 Kişiden Biri. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Basımevi.
Şencan, E. E. (2010). Seyahatnameler Göre XVII. Yüzyılda Karadeniz Çevresinde Günlük Hayat. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Ulusoy, K. (2009). Sosyal Bilgiler Dersi Kültür Ve Miras Alanının İşlenişinin 4. Ve 5. Sınıf Öğrencileri Tarafından Değerlendirilmesi. Akademik Bakış, 18, 1-26.
Usta, V. (2013). Trabzon’dan Söz Eden Seyahatnameler Hakkında Bir Değerlendirme (MÖ 400-MS 1937). Yabancı Seyahatnamelerde Türkiye Türk Yurdu Dergisi, 30, 198-203.
Uysal, B. (2013). Oradan Nasıl Görünüyorum? Bir Avusturya Sefirinin Gözünden Türkiye. Yabancı Seyahatnamelerde Türkiye Türk Yurdu Dergisi, 30, 85-89.
Yakar, H. (2013). Cumhuriyetten Günümüze Uygulanmış Olan İlköğretim Sosyal Bilgiler Programlarında Seyahatnamelerin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
Yerasimos, M. (2012). Yolcunun Mutfağı. Ed. Çoşkun Yılmaz. Evliya Çelebi Atlası (s. 466-469). İstanbul: MEDAM, Mahya.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin.
Yin, R. K. (1994). Case Study Research Design and Methods. Newbury Park, CA: Sage.