İslâm Hukukunda Âhâd Haberlerle İstidlal
İslâm dininin ikinci temel kaynağı Hz. Peygamber’in sahih sünnetidir. Bu konuda tüm İslâm alimleri hemfikirdir. Sünnet, güç ve güvenirliliği açısından kendi içerisinde farklı gruplara ayrılmıştır. Mütevatir sünnetin itikatta ve amelde delil oluşu konusunda İslâm alimleri arasında bir ihtilaf yoktur. Sahih olan âhâd haberlerin fıkhi konularda delil oluşu hususunda yine bir ihtilaf yokken onun itikadi konularda delil olması hususunda İslâm alimleri arasında bazı ihtilaflar vardır. Hanefî ve Maliki mezhepleri âhâd haberleri, ameli konularda kabul için bir takım şartlar öne sürmüşlerdir. Bunlar, ravinin rivayetinin herkesin bildiği bir olay veya bilgiye aykırı olmaması, ravinin kendi rivayetine aykırı davranmaması, rivayetin İslâm hukukunun temel ilke ve amaçlarına aykırı olmaması ve rivayetin Medine halkının uygulamalarına aykırı olmaması gibi şartlardır. Şafiî ve Hanbelî mezheplerinin de aralarında bulunduğu bir grup İslâm alimi, hadisin sahih olmasını, onu kabul için yeterli görmüşlerdir. Bu makalemizde İslâm fakihlerinin âhâd haberleri kabul konusundaki görüşlerini, onu kabul konusundaki ön şartlarını inceledik. Çalışmanın sonunda da bir değerlendirme ve tercihte bulunduk.
Anahtar Kelimeler:
Âhâd Haber, Âhâd Hadis, Sünnet, İslâm Hukuku, Fıkıh
Dealing With Âhâd News In Islamic Law
The second main source of the religion of Islam is the true Sunnah of the Prophet. All Islamic scholars agree on this master. Sunnah is divided into different groups in terms of its power and reliability. There is no disagreement among Islamic scholars that mutawatir sunnah is evidence in religious and practical religious services. While there is no disagreement about the correct ahad news being evidence in fiqh issues, there are some disagreements among Islamic scholars When the matter comes to faith. Hanafi and Maliki sects have put forward a number of conditions for accepting ahad news regarding practical religious services and worship. They set conditions whereby the narrator's narration should not contradict any event or information that everyone knows, the narrator should not act against his own narration, the narration should not be contrary to the basic principles and purposes of Islamic law, and the narration should not contradict the practices of the people of Madinah. A group of Islamic scholars, including the Shafi'i and Hanbali sects, considered the hadith to be accurate and reliable enough for them.to accept it. In this article, we examined the views of Islamic scholars on accepting the news of ahad and the prerequisites for accepting it. At the end of the study, we made an evaluation and expressed our choice.
Keywords:
Ahad News, Ahad Hadith, Sunnah, Islamic Law, Fiqh,
___
- Âmidî, Seyfüddîn Alî b. Muhammed b. Sâlim es-Sa‘lebî. el-İhkâm fî usûli’l-ahkâm, Beyrut: Daru’l-fikr, ty.
- Atar, Fahrettin. Fıkıh Usûlü, İstanbul: 2006.
- Bağdâdî, Ahmed b. Ali b. Sabit el-Hatîb el-Bağdâdî. el-Kifaye fî ilmi’r-rivâye, Medine: el-Mektebetü’l-ilmiyye, ty.
- Bağdâdî, Ahmed b. Ali b. Sabit el-Hatîb el-Bağdâdî. Tarihu Bağdad ev Medinetü's-selam, Bağdad, 1931
- Behûtî, Mansur b. Yusuf. er-Ravdu’l-murbi’, Beyrut: Daru’l-fikr, 1990.
- Cevziyye, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ebî Bekr b. Eyyûb ez-Zürâî b. el-Cevziyye. Muhtasaru's- Savâik. ty.
- Cuveynî, İmâmu’l-Harameyn Ebu’l-Ma’âlî Abdulmelik b. Yusuf. el-Burhân fî Usûli’l-Fıkıh, Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l- İlmiyye, 1997.
- Debbûsî, Ebû Zeyd Ubeydullah b. Ömer b. Îsâ. Takvîmu’l-Edille fî Usûli’l-Fıkıh (Thk. Halîl Muhyiddîn el-Meys), Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1421/2001.
- Dumeynî, Musfir b. Ğurmullah. Hadiste Metin Tenkidi Metodu, Çev: İlyas Çelebi - Adil Bebebk – Ahmet Yücel, İstanbul, 1997.
- Düsûkî, Muhammed Arafat. Haşiyetü’l-düsûkî alâ’ş-şerhı’l-kebîr, Thk. Muhammed Aliş, Beyrut: Daru’l-fikr, ty.
- Ebû Zehra, Muhammed. Târîhu'l-Mezâhibi'l İslâmiyye,.
- el-Bânî, Muhammmed Nasiruddin. “Âhâd hadislerin akaid ve ahkamda hüccet olması meselesi,” Çev. Ahmet Yıldırım, Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Isparta, 2009.
- Enis, İbrahim. vd, el-Mu’cemu’l-vasît, Kahire, 1972.
- Feyrûz Âbâdî, el-Kamûsu’l-muhîd, Beyrut: Müessetü’r-risale, 1987.
- Gazali, Ebu Hamid Muhammed. Mustasfa fî ilmi’l-usül, Beyrut: Daru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1411/1991.
- Gül, Sema. “Muâz b. Cebel’in Yemen’e gönderilmesiyle ilişkilendirilen rivâyetlerin şekil yönünden tahlili,” Iğdır Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi sy. 6, Iğdır: 2015.
- Güleç, Hüseyin. “Âhâd Haberlerin Kur’ân’a Arzı,” Düzce Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2017, c.I, sy., 2.
- Hatib, Muhammed Accac. Usulü’l-hadis, Beyrut: Daru’l-fikr, 1989.
- Heyet, İslâm İlmihali, Ankara: TDV yy., 2006.
- Heytemî, Şihâbuddin Ahmad b. Muhammed. el-Hayrât’l-hasan fî menâkıbi’l-imami’l-a’zam Ebî Hanîfe en- Numân, Dimaşk: Daru’l-hüda, 2007.
- Itır, Nureddin. “Sahih âhâd hadisin itikad'da delil olması,” Tartışmalı ilmi toplantılar dizisi: Sünnetin dindeki yeri, İstanbul: Ensar neşriyat, ty.
- İbn Hazm, Ebu muhammed Ali b. Ahmed b. Hazm el-Kurtubî. el-Muhalla, Beyrut: Daru’l-fikr, ty.
- İbn Kesîr, Ebu’l-Fedâ İsmail. Sîretü’n-Nebeviyye Mine’l-Bidâye ve’n-Nihâye li-İbn Kesîr, thk. Mustafa Abdülvâhid, Beyrut: Dâru’l Ma’rife, 1976.
- İbn Sa‘d, Ebu Abdillah. Tabakâtü’l-Kübrâ Beyrût: Dâru Sâdır, ts.
- İbnu's-Salah, Ulumu 'l Hadis, ty.
- İbnü’l-Hümâm Kemalüddin Muhammed b. Abdulvahid. Şerhu Fethı’l-kadir, Beyrut: Daru’l-fikr, ty.
- Kadı Abdulcebbar b. Ahmed, el-Muğnî fî ebvabi't-tevhîdd ve'l-adl, Kahire ty.
- Kahraman, Abdullah. “Mu’tezili usulcü Ebul-Hüseyn el-Basri'ye göre bilgi kaynağı ve delil olarak âhâd haber,” İstanbul: Marife dergisi, 2003, sy.3.
- Kâsânî, Alauddin. el-Bedâiu’s-sanâi’, Beyrut: Daru’l-kitabi’l-arabî, 1982.
- Koca, Ferhat. İslâm İbadet Esasları, Ankara: TDV. yy., 2013.
- Koçak, Muhsin. Dalgın, Nihat. Şahin, Osman. Fıkıh Usûlü, İstanbul: Ensar neşriyat, 2017.
- Koçkuzu, Ali Osman. İslâm Dininde Haber-i Vâhidin İtikâdî ve Teşriî Yönlerden Yeri ve Değeri, Ankara, 1988.
- Koçyiğit, Talât. “Âhâd haberlerin değeri,” Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1966.
- Koçyiğit, Talât. Hadîs Usûlü ‘İlmi mustalahı’l-hadith, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 1967.
- Pekcan, Ali. “İmam A‘zam Ebû Hanîfe’nin Kişisel ve Toplumsal Yaşamına Bir Bakış,” İslâm Hukuku Araştırmaları Dergisi, sy.19, 2012, ss.12-43.
- Pezdevî, Ali b. Muhammed. Kenzü’l-vusûl ila ma’rifeti’l-usûl, Karaçi: Cavid matbaası, ty.
- Polat, Sabahattin. “Mürsel”, DİA, İstanbul, 2006.
- Râzî, Muhammed b. Ömer el-Hüseyin. el-Mahsûl fî ilmi’l-usül, Thk. Taha Cabir Feyyaz el-Alvânî, Riyad: İmam Muhammed b. Suûd el-İslâmiyye üniversitesi, 1400.
- Serahsî, Usûlü’s-Serahsî, Beyrut: Daru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1993.
- Subhi es-Sâlih, Hadîs İlimleri ve Hadîs Istılahları, ty.
- Syamsuddin, Sahiron. “Ebu Hanifenin âhâd hadisi İslâm hukukunun bir kaynağı olarak kullanması”, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sivas, 2003, c.VII/2.
- Şa’ban, Zekiyüddin. İslâm Hukuk İlminin Esasları (Usûlü’l-fıkh), Çev. İbrahim Kâfi Dönmez, (Ankara: Türkiye Diyanet vakfı yayınları, 1990, s.68.
- Şerif, Abdullah b. Abdurrahman. Huccetü haberi’l-âhâd fî’l-akâidi ve’l-ahkâm, Medine -i Münevvere: Melik Fehd mushafı şeirf matbaası, ty.
- Şeybanî, Ebu Abdullah Muhammed b. el-Hasen. Kitabu'l-hucce ala ehli'l-Medine, Beyrut, 2006.
- Topaloğlu, Bekir. Kelam ilmi, İstanbul: Damla yy.1981.
- Yiğit, Metin. “İlk dönem Hanefî kaynaklarına göre Ebu Halife’nin usül anlayışında sünnet,” İslâm Hukuku Araştırmaları Dergisi, sy.19, 2012, ss. 69-114.
- Yücel, Ahmet. Hadis Tarihi ve Usûlü, İstanbul: İFAV yy., no: 228, 2010.
- Başlangıç: 2022
- Yayıncı: Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesi