Gazali’nin Felsefe Eleştirisi Üzerine

Bilindiği gibi Gazali, Meşşaî filozofları yirmi konuda eleştirmiş, bunlardan üçünde küfre düştüklerini söylemiştir. Söz konusu eleştirilerin İslam dünyasında oluşması mümkün olan felsefe ve bilimin önünü kestiği şeklinde yorumlanmıştır. Acaba felsefi düşüncenin motor gücü olan eleştirinin felsefenin önünü kestiğini söylemek mümkün müdür? Eğer gerçekten bu eleştiriler, felsefenin önünü kesmişse benzer şekildeki eleştiriler, Batı düşüncesinde felsefenin önünü nasıl açmıştır? Kuşkusuz bu soruların birçok farklı cevabı olabilir. Biz bu makalede Gazali’nin felsefeye yönelik eleştirilerini, İslam düşüncesindeki işlevleri ve sonuçları açısından değerlendirmeye çalışacağız.

On Ghazali's critiques of philosophy

As it is known, Ghazali criticized Peripatetic philosophers in twenty subjects and said that they fell into disbelief in three of them. These criticisms have been interpreted as blocking philosophy and science, which is possible in the Islamic world. Is it possible to say that criticism, which is the motor power of philosophical thought, blocks philosophy? If these criticisms really blocked the way of philosophy, how did similar criticisms pave the way for philosophy in Western thought? Undoubtedly, these questions can have many different answers. In this article, we will try to evaluate al-Ghazali's criticisms of philosophy in terms of its functions and results in Islamic thought.

___

  • Ahmet Arslan, İlkçağ Felsefe Tarihi, Ege Üniversitesi Basımevi İzmir, 1995.
  • Farabi, el- İbare, Daru’l Kütüb, Mısır, 1976.
  • Gazali, Tehafütü’l Felasife, Daru’l Meşrık, Beyrut 1990.
  • İbn-i Sina, Şifa el- Mantık el- Makulat, Matbbatü’l Emiriyye, Kahire 1952.
  • İbn-i Teymiye, "Kitabu'l mantık", Mecmuu’l Fetavâ, Dar’ul Kütübi’l İlmiyye Beyrut, 1988.
  • Macit Gökberk, Felsefe Tarihi, Remzi Kitabevi, İstanbul 1980.
  • Mahmut Tezcan, Kültürel Antropoloji, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1991.
  • Mübahat Küyel, Üç Tehafüt Bakımından Felsefe Din Münasebetleri, Ankara 1956.
  • Takiyettin Mengüşoğlu, Felsefeye Giriş, Remzi Kitabevi, İstanbul 1992.