Ailede Gençlerin Değer Eğitimi: Gelişim Özellikleri ve Gelişim Ödevleri Odaklı Bir Yaklaşım

Eğitimin türü, niteliği, içeriği ve mekanı değişse bile genelde eğitim özelde ise din eğitimi süreçlerini yapılandırmak için gelişim özelliklerini bilmek eğitsel bir ilke olarak kabul edilmektedir. Bu bağlamda makalenin temel konusu gelişim özelliklerinden ve gelişimin temel kavramlarından hareketle Havighurst tarafından ileri sürülen gelişim ödevleri kavramının din, ahlak ve değerler eğitimi perspektifinden ele alınmasıdır. Makalenin amacı ise ailede gençlerin değer eğitimini ilkesel ve eğitsel bir yaklaşım olarak gelişim ödevleri odaklı düşünmenin imkanını sorgulamaktır. Makalenin odak noktası, gelişim dönemlerinin ve gelişim ödevlerinin birbirini destekleyen alanlar olması ile birlikte ödev nitelemesinin, belirlenen dönemin karakteristik özelliği olan durumun, kazanılması gereken bir görev olarak görülmesini ve eğitim sürecinin buna uygun bir nitelikte yapılandırılmasını ifade etmesidir. Bu bakımdan “Gençlik döneminin gelişim ödevleri nelerdir?, Ailede değer eğitiminde gelişim ödevlerini destekleyici eğitsel ilkeler neler olabilir? soruları çalışmanın temel sorularıdır. Bu sorulara cevap üretebilmek adına çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden literatür taraması ve doküman analizi yöntemleri tercih edilmiştir. Öncelikle anahtar kavramların kavramsal analizi yapılarak gençlik döneminin bilişsel, dini, kişilik, ahlak gelişimi özellikleri ve gelişim ödevleri belirlenmiştir. Sonuç olarak gençlik döneminin gelişim özellikleri ile gelişim ödevlerinin benzer doğrultuda ilerlediğine ve din, ahlak ve değer eğitiminde gelişim ödevleri odaklı bir yaklaşımın benimsenmesinin eğitsel nitelikte olabileceğine ulaşılmıştır. Ayrıca gençlerin ailede değer eğitiminde gelişim ödevleri odaklı yaklaşımın muhtevasının, dönemin gelişimsel özellikleri bakımından gençlerin eleştirel düşünme becerilerini ve meraklarını besleyecek bir nitelikte olabileceğine ve konu merkezli etkileşim metodunun tercih edilebileceğine ulaşılmıştır.

Values Education of Youth in the Famıly: A Focused Approach on Developmental Characteristics and Developmental Task

Even if the type, quality, content and place of education change, it is accepted as an educational principle to know the developmental features in order to structure the educational processes. In this context, the main subject of the article is to consider the concept of developmental tasks, put forward by Havighurst, from the perspective of religion, morality and values education. The purpose of the article is to question the possibility of thinking about the values education of young people in the family as a principled and educational approach, focusing on developmental assignments. The focus of the work is that developmental periods and development tasks are areas that support each other. Attribution of task is to see the situation that is characteristic of the determined period as a task to be acquired. And structuring the educational process accordingly. In this regard, “What are the developmental tasks of the youth period?, What can be the educational principles that support the developmental tasks in the family value education? The questions are the main questions of the article. In order to produce answers to these questions, literature review and document analysis methods, which are among the qualitative research methods, were preferred in the artcile. First of all, by making conceptual analysis of key concepts, cognitive, religious, personality, moral development characteristics and development tasks of youth period were determined. As a result, these have been achieved: The developmental characteristics of the youth period and the development tasks progress in a similar direction. The educational nature of the adoption of an approach focused on development tasks in religion, morality and value education. In addition, the content to be determined in the value education of young people in the family should feed critical thinking. And subject-centered interaction method may be preferred.

___

  • Aktu, Yayha. "Levinson’un Kuramında İlk Yetişkinlik Döneminin Yaşam Yapısı". Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 8/2 (2006), 162-177.
  • Aral, Neriman. vd. Çocuk gelişimi I. İstanbul: YA-PA Yayın, 2000.
  • Aydın, Ayhan. Gelişim ve Öğrenme Psikolojisi. 3. Basım. İstanbul: Alfa Yayınları, 2001.
  • Bacanlı, Hasan. Gelişim ve Öğrenme. Ankara: Nobel Dağıtım, 6. Basım, 2003.
  • Başarer, Dilek. Düşünme Eğitimi. Ankara: Pegem Akademi, 2021.
  • Bornstein, Marc H. "Sensitive Periods in Development: Structural Characteristics and Causal Interpretations". Psychological Bulletin 105/2 (1989), 179-197.
  • Çok, Figen. "Gelişim Psikolojisi, Kuramlar, Yöntemler ve Yaşamın İlk Yılları". Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi 26/2 (1993), 641-670.
  • Erden, Münire – Akman, Yasemin. Eğitim Psikolojisi. Ankara: Arkadaş Yayınevi, 24. Basım, 2018.
  • Gündüz, Turgay. “Gençlik Dönemi Din Eğitimi”. Gelişimsel Basamaklara Göre Din Eğitimi. ed. Mustafa Köylü. 97-131. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık. 7. Basım, 2017.
  • Havighurst, Robert James. “Research on The Developmental-Task Concept”. American Journal of Education 64/ 5 (1956), 215-223.
  • Hökelekli, Hayati. Din Psikolojisi. Ankara: TDV Yayınları, 13. Basım, 2017.
  • İlhan, Tahsin. “Orta Yetişkinlik Döneminde Psiko-sosyal ve Bilişsel Gelişim”. Yetişkinlik ve Yaşlılık Dönemi Psikolojisi. ed. Hasan Bacanlı – Şerife Işık. 177-202. Ankara, Pegem Akademi, 5. Basım, 2019.
  • İnanç, Banu Yazgan. vd. Gelişim Psikolojisi. Ankara: Pegem Akademi, 16. Basım, 2020.
  • Karaca, Faruk. Dini Gelişim Teorileri. İstanbul: DEM Yayınları, 2007.
  • Karasu, Teceli. Din Eğitiminde İşlevsel Akıl. Ankara: Araştırma Yayınları, 2020.
  • Kılıç, Mustafa. Gerçek Yaşam Tadında Gelişim Dönemleri II. Ankara, Pegem Akademi, 2. Basım, 2016.
  • Koç, Mustafa. “Gelişim Psikolojisi Açısından Ergenlik Dönemi ve Genel Özellikleri”. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 1/17 (2004), 231-238.
  • Köylü, Mustafa – Oruç, Cemil. Çocukluk Dönemi Din Eğitimi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2017.
  • Oruç, Cemil. “Erken Çocukluk Dönemi Din Eğitimine Çoğulcu Bir Yaklaşım:-Gift to the Child-”. Değerler Eğitimi Dergisi 11/26 (2013), 227-258.
  • Oruç, Cemil. (2017). “Erken Çocukluk Dönemi Din Eğitimi”. Gelişimsel Basamaklara Göre Din Eğitimi. ed. Mustafa Köylü. 1-49. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 7. Basım, 2017.
  • Selçuk, Ziya. Eğitim Psikolojisi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 23. Basım, 2018.
  • Senemoğlu, Nuray. Gelişim, Öğrenme ve Öğretim- Kuramdan Uygulamaya. Ankara: Yargı Yayınevi, 24. Basım, 2015.
  • Tosun, Cemal. Din ve Kimlik. Ankara: TDV Yayınları, 5. Basım, 2010.
  • Yeşilyaprak, Binnur. Gelişim ve Öğrenme Psikolojisi. Ankara: Pegem A Yayıncılık, 2003.
  • Yörükoğlu, Atalay. Gençlik Çağı: Ruh Sağlığı ve Ruhsal Sorunlar. İstanbul, Özgür Yayınları, 7. Basım,1990.