Dünya Gıda Fiyatlarının Yükselmesinin Piyasa Yapısıyla İlgisi; Artış Nedenleri Sonuçları ve Türkiye Ekonomisi Üzerindeki Etkileri

Tarım sektöründe üretim farklı faktörlere bağlı olmakla beraber, hâlâ yağış, kuraklık gibi iklim koşullarıyla yakından ilgilidir. Piyasa ve fiyatların oluşumu diğer mal ve hizmetlerden farklı olup, arz yıldan yıla hatta daha uzun sürede değişebilmektedir. Fiyat miktar ilişkisinde king kanunu ve cobweb teoremi geçerlidir. 2000 yılından sonra, fiyat artışlarında, genel nüfus artışı yanında, Hindistan ve Çin gibi gelişmekte olan ülkelerdeki büyümeye bağlı olarak bu ülkelerdeki beslenme biçiminin değişmesi, gıda stoklarının azalması, tarımsal yatırımların uzun süreden bu yana ihmal edilmesi gibi etmenler, etkili olmuştur. Bunun yanında son yıllardaki kuraklıklar üretim düzeyini düşürmüş, finansal piyasalardaki olumsuzluklar bir kısım fonların enerji ve gıda başta olmak üzere emtia sektörüne kaymasına neden olmuştur. Hızlı fiyat yükselişleri ve satınalma gücü düşüşüne bağlı olarak yoksulluk üzerinde olumsuz bir etkide bulunmuştur. Ülkemiz ise bir temel gıda maddelerinde kendine yeterli değildir. Gerek üretim düşüşü, gerekse fiyatların artması, ülkemizin bu ürünlere yönelik ithalat değer ve miktarını arttırmış, dolayısıyla ödemeler bilânçosu açığını arttıran faktörlerden birisi olmuştur.

The Correlation Between Rising World Food Prices and Market Structure: The Main Reasons for Prices Increase in Food Market; The Effects of Price Increase and Its Impact on Turkish Economy

Besides depending on different factors, production in agricultural sector still is closely related to climate conditions like precipitation and drought. The formation of market and prices is different than other goods and services: supply may change from year to year even longer period. King Rule and cobweb theory are valid for the corelation between price and quantity. Since 2000, besides general population increase, factors such as changing nitrution style due to growth in developing countries like India and China, decreasing of food stocks and ignored agricultural investments for long have been reasons of price increase. In addition, recent arid climate makes production level decrease, and problems in finacial market causes some funds to go to good sectors like energy and food. Rapid price increases affected poverty negatively due to decreasing purchasing power parity. Turkey country is not a self sufficient country regarding main nitrution. Decreasing production and increasing prices have been rising import value and quantitiy and this has been one of the factors increasing balance of paymet deficit.

PDF

___

Dinler, Zeynel (1996), Tarım Ekonomisi, Ekin Kitapevi Yayını, Bursa.

Tarım ve Köyişleri Bakanlığı (2006), Ekonomik Gösterglerle Türkiye’de Tarım, Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Ankara.

Türkay, Orhan (1986), Mikro İktisat Teorisi, Cilt 1, A.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları: 551, A.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi ve Basın Yayın Yüksekokulu Basımevi, Ankara.

TÜSİAD (2008), Türkiye’de Tarım ve Gıda: Gelişmeler, Politika ve Öneriler, TÜSİAD Yayın No: T/2008-05/459, İstanbul.

TUSİAD (2007), Uluslararası Rekabet Stratejileri: Türkiye Gıda Sanayii, TUDİAD Rekabet Stratejileri Dizisi-10, Yayın No. TÜSİAD/T-2007-09-445, İstanbul.

UNCTAD ( 2008), Trade and Development Report 2008, New York. Yolaç, Sema, “İmalat Sanayiinde Yoğunlaşma”, (www.isguc.org/ssk/kitap50/44.pdf), (Erişim Tarihi 29 Kasım 2008).

BBC NEWS (2008 a), “Q&A: World Food Prices”, (http://news.bbc.co.uk/go/pr/fr/-/2/hi/business/7340214.stm), (Erişim Tarihi: 29 Ekim 2008).

BBC NEWS(2008b), “UN Plan to Increase Food Supplies” (news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7439015.stm), (Erişim Tarihi, 29 Ekim 2008).

BBC NEWS (2008c), “UN Warns About Higher Food Cost”, (news.bbc.co.uk/2/hi/business/7424375.stm) (Erişim Tarihi: 29 Ekim 2008)

Braun, Joachim Von (2008), “Rising Food Prices: What Should Be Done” (www.ifpri.org/themes/foodprices/foodprices.asp (Erişim Tarihi:15 Kasım 2008).

FAO, FAO’s Initiative on Soaring Food Prices Guide for Immediate Country Level Action, May 2008.

Financial Times (2008a), “The Rising Cost of Food: Food Prices to Stay High For 10 Years”, 21 May 2008.

Financial Times (2008b), “US Food Groups Plan Hefty Price Rises”, July 20, 2008, (Erişim Tarihi: 29 Ekim 2008)

“Food and Energy Crisis: Time to Rethinking Development Policy, Reflections From The High Level North-South Dialogue On Food and Energy Security”, Geneva, 17 June 2008.

Ghosh, Jayati (2008), “World Prices and the Transmission of Inflation” (http://www.macroscan.org/cur/apr08/print/prnt080408inflation.htm# (33), (Erişim Tarihi: 15 Kasım 2008)

IMF (2008), Food and Fuel Prices- Recent Developments, Macroeconomic Impact, and Policy Responses, June 30, 2008.

IATP, (Institute for Agriculture and Trade Policy-2008), Commodity Market Speculation: The Risk to Food Security and Agriculture, November 2008, Minneapolis, Minnesota.

The Economic Times, 3 May 2008.

Wahl, Peter (2008), Speculations Undermine the Right to Food. (www.eurodad.org/uploadedFiles/Whats_New/News/Food%20speculation%202%20pager%20final.pdf ), (Erişim Tarihi: 15 Kasım 2008).

(http://www.southcentre.org), (Erişim Tarihi: 24 Kasım 2008).

(www.tuik.gov.tr), (Erişim Tarihi: 1 Kasım 2008)

(www.fao.org), (Erişim Tarihi: 1 Kasım 2008)