FİNANSALLAŞMA OYUNUNDA TÜRK BANKACILIĞI: 1980-2007 DÖNEMİNDE KAZANAN MIDIR, KAYBEDEN MİDİR?

Bu çalışmanın amacı Türk bankacılık endüstrisinin finansallaşma oyunundan nasıl etkilendiğini ortaya koymaktır. Çalışma için Granger nedensellik sınamasına başvurulmış ve finansallaşmanın ve giderek aşırı finansallaşmanın (balonların) neredeyse dizginsiz biçimde yaşandığı benzersiz bir zaman dilimi olması dolayısıyla araştırma dönemi olarak özellikle seçilen 1980-2007 döneminin yıllık verileri kullanılarak sözü edilen döneme özgü önemli tarihsel olguların ortaya konulması istenmiştir. Kurulan VAR modellerinin bağımlı değişkenleri bankacılık sisteminin karlılık düzeyi ve toplam kredi hacmi iken, bağımsız değişkenler finansal derinleşme oranı, dış kredi yıllık faiz oranları, döviz tevdiatları ve devlet borçlanma senetlerinin yıllık bileşik faiz oranları olarak belirlenmiştir. Çalışmanın bulguları, finansallaşma oyununda Türk bankacılık endüstrisinin 1990’lara kadar kamunun ana finansörü olmanın rahatlığına dolayısıyla uluslararası piyasalarda bilinçli bir oyuncu olarak davranamadığını, 1990’lardan sonra ise uluslararası finansal piyasalardaki olumlu faiz farklılıklarının desteğiyle önce uluslararası piyasalardan borçlanarak ve sonrasında uygun dış kredileri yurtiçi tüketici ve yatırımcılara kullandırarak bu süreçten yarar sağladığını göstermiştir. Son tahlilde, küresel ve ulusal finansal sermayenin bir bileşeni ve net bir borçlanıcı olarak Türk bankacılık endüstrisi, bir yandan faiz arbitrajı fırsatlarına ek olarak döviz tevdiatları ve finansal araçlara yatırımlardaki eşzamanlı artışlar yoluyla finansallaşma oyununun kazananlar kulübünde yer alabilmiş, öte yandan kredi arzını arttırmak yoluyla finansal derinleşmeyi desteklemiş görünmektedir.

TURKISH BANKING IN THE FINANCIALIZATION GAME: A WINNER OR LOSER IN THE 1980-2007 PERIOD?

This study aims at identifying how the Turkish banking industry has undergone the game of financialization. The Granger causality test was employed in the study and by the use of annual data for the research period of 1980-2007 selected for its uniqueness as an era of almost uncontrolled financialization and then extreme financialization (i.e. bubbles), it was intended to demonstrate significant historical phenomena specific to this period. While the dependent variables of the VAR models established for this research were the profitability level and total credit volume of the banking industry, the independent variables were assigned as financial deepening ratio, LIBOR (London Interbank Offered Rates), foreign exchange deposits and annual accumulated compound interest rates of government securities. The research findings revealed that in the financialization game, Turkish banking industry could not have acted as a well-informed player in the international markets until the 1990s due to the comfort of being the major financier of the state, but following the 1990s it has capitalized on this process by first borrowing and then lending suitable foreign credits to domestic consumers and investors with the help of favourable interest rate differentials in the international markets. In the final analysis, as a constituent of global and national financial capital and a net debtor, the Turkish banking industry seems to afford taking part in the winners club of the financialization game by simultaneous increases in financial investments and foreign exchange deposit accounts in addition to interest arbitrage opportunities on one hand, and supporting the financial deepening by increasing the quantity of credit supplied, on the other.

PDF

___

Akyüz, Y. ve Boratav, K. (2005). The Making of the Turkish Financial Crisis. Epstein, G.A Financialization and the World Economy. Cheltenham: Edward Elgar Publishing Limited, 260-285.
Blecker, R.A. (2005). Financial Globalization, Exchange Rates and International Trade. Epstein, G.A (Ed.). Financialization and the World Economy. Cheltenham: Edward Elgar Publishing Limited, 183-202.
Crotty, J. (2005). The Neoliberal Paradox: The Impact of Destructive Product Competition and Modern Financial Markets on Nonfinancial Corporation Performance in Neoliberal Era. Epstein, G.A (Ed.). Financialization and the World Economy. Cheltenham: Edward Elgar Publishing Limited, 77-107.
Demirci, S.N. (2016). İmalat Sanayi Sektöründe Üretim ve Banka Kredileri İlişkisi: Türkiye İçin Eşbütünleşme ve Nedensellik Analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 19, (1), 35-61.
Demirhan, E.. (2005). Büyüme ve İhracat Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi. 60-4.
Dore, R. (2008). Financialization and the Global Economy. Industrial and Corporate Change. 17(6),1097-1112.
Dumenil, G. ve Levy, D. (2005). Costs and Benefits of Neoliberalism. Epstein, G.A (Ed.). Financialization and the World Economy. Cheltenham: Edward Elgar Publishing Limited, 17-49.
Epstein, G.A. (2005). Financialization and the World Economy. Epstein, G.A (Ed.). Financialization and the World Economy. Cheltenham: Edward Elgar Publishing Limited, 3-16.
Epstein, G.A. ve Javadev, A. (2005). The Rise of Rentier Incomes in OECD Countries: Financialization, Central Bank and Labor Solidarity. Epstein, G.A (Ed.). Financialization and the World Economy. Cheltenham: Edward Elgar Publishing Limited, 50-67.
Felix, D. (2005). Why International Capital Mobility Should be Curbed and How it Could be Done?. Epstein, G.A (Ed.). Financialization and the World Economy. Cheltenham: Edward Elgar Publishing Limited, 384-407.
Froud, J, Johal, S. ve Williams, K. (2001). Financialization and the coupon poul. Capital and Class. #78. 01(2001). 26(3), 271-288.
Grabel, I. (2005). Averting Crisis? Assessing Measures to Manage Financial Integration in Emerging Economies. Epstein, G.A (Ed.). Financialization and the World Economy. Cheltenham: Edward Elgar Publishing Limited, 357- 38O.
Kandemir, Ş. ve Kandemir, C. (2018a). 2001 Krizi Sonrası Düzenleme Döneminde Türk Bankacılığı’nın Finansal Bir Görünümü. 2.Uluslararası Multidisipliner Çalışmalar Kongresi. İktisadi ve İdari Bilimler Cilt 3 kitabı içinde (s.251-268). Adana: Çukurova Üniversitesi.
Kandemir, Ş. ve Kandemir, C. (2018b). Türk Bankacılığı’nın Dönüşümü: 2001 Krizi Öncesi Neoliberal Dönemin Geriye Dönük Finansal Bir Değerlendirmesi. I. International Congress of Political, Economic and Financial Analysis. Book of Proceedings Volume I kitabı içinde (s.103-128). Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi.
Parenteau, R.W. (2005). The Late 1990s’ US Bubble: Financialization in the Extreme. Epstein, G.A (Ed.). Financialization and the World Economy. Cheltenham: Edward Elgar Publishing Limited, 111-145.
Şimşek, T. (2016). Türkiye’de Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin ARDL Sınır Testi ile İncelenmesi. Journal of International Management, Educational And Economics Perspectives. 4 (1), 69–78.
Treeck, T.V. (2009). The political economy debate on financialization- a macroeconomic perspective. Review of International Political Economy. 16:5. December, 907-944.
Türkiye Bankalar Birliği (2018). Türkiye’de Bankacılık Sistemi: 1959- 2017. İstanbul: Türkiye Bankalar Birliği Yayınları.
Zhang, J and Andrew J. (2014). Financialization and the Conceptual Framework. Critical Perspectives on Accounting 25/1), February 2014, 17-26.