ENTELEKTÜEL SERMAYENİN ÖLÇÜLMESİ: VAIC(TM) YÖNTEMİ YARDIMIYLA BIST-SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK ENDEKSİ İŞLETMELERİ ÜZERİNE BİR UYGULAMA
Günümüz işletmelerinin temel sorunlarından biri bilançolarında görünmediği halde, onları değerli kılan maddi olmayan varlıklarını yani entelektüel sermayelerini gün yüzüne çıkarabilmektir. Bu çalışmada muhasebecilerin ölçmede ve raporlamada zorlandıkları entelektüel sermaye ölçülmeye çalışılmıştır. Bunun için BIST-Sürdürülebilirlik endeksi işletmelerinin finansal verileri VAIC(TM)(Entelektüel Katma Değer Katsayısı Yöntemi) yönteminde uygulanmış, bulunan değerler ve kullanılan bazı performans göstergeleri arasındaki ilişki korelasyon ve doğrusal regresyon analizleri ile araştırılmıştır. Araştırmada BIST-Sürdürülebilirlik endeksinde işlem gören işletmelerin seçilmesinin nedeni, işletmelerin bu endekse girmesini sağlayan özelliklerinin entelektüel sermaye ile göz ardı edilemez yakınlıklarıdır. Araştırma sonuçlarına göre VAIC(TM) katsayıları aktif karlılığını %93 oranında açıklamıştır.
MEASURING INTELLECTUAL CAPITAL: AN APPLICATION ON THE FIRMS LOCATED ON BIST SUSTAININILITY INDEX
One of the main problems of today's business is to uncover intangible assets (intellectual capital) that make them valuable but invisible in balance sheet. This study aims to measure and report intellectual capital which makes accountants disoriented while reporting. For getting the aim, financial data of BIST-Sustainability Index companies applied on VAIC (TM) (Value Added Intellectual Coefficient) method, relationship between the value found and some performance indicators was investigated by linear regression analysis and correlation analysis. The reason for selecting the companies traded on the BIST-Sustainability Index, are the proximity of these businesses features that allow them exist in index with intellectual capital cannot be ignored. According to the survey coefficient of VAIC (TM) explained the return on assets of 93%.
___
- Arenas, T. and Lavenderos, L. (2008). "Intellectual Capital: Object or Pro- cess?". Journal of Intellectual Capital, 9,1 (2008): 77-85.
- Atalay, M. (2012). Entelektüel Sermaye, Yenilik Ve İşletme Performansı İlişkisi: Otomotiv Yan Sanayi Sektöründe Bir Araştırma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Antalya, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,.
- Çıkrıkçı, M. ve Daştan, A. (2002). "Entelektüel Sermayenin Temel Finan- sal Tablolar Aracılığıyla Sunulması." Bankacılar Dergisi, 43 (2002) :18-32.
- Dumanoğlu, S. ve Ergül, N. (2010). "İMKB'de İşlem Gören Teknoloji Şir- ketlerinin Mali Performans Ölçümü". Muhasebe Ve Finansman Dergisi, 48 (2010) : 101-111.
- Edvinsson, L. (1997). "Developing Intellectual Capital at Skandia". Lon- ge Range Planning, 30,2 (1997) : 366-373.
- Edvinsson, L. (2000). "Some Perspectives on Intangibles and Intellectual Capital". Journal of Intellectual Capital, 1, 1 (2000) : 12-16.
- Ercan, M. K., Öztürk, M. B. ve Demirgüneş, K. (2003). Değere Dayalı Yönetim Ve Entelektüel Sermaye. Ankara : Gazi Kitabevi.
- Firer, S. ve Williams, S.M. (2003). "Intellectual Capital and Traditional Measures of Corporate Performance". Journal of Intellectual Capital, 4,3 (2003) : 348-360.
- Fruin, W.M. (1997). Knowledge Works: Managing Intellectual Capital at Toshiba. New York : Oxford University Press.
- http://Www.Borsaistanbul.Com/Docs/Default-Source/Endeksler/Surduru- lebilirlik-Degerlemeye-Tabi-Sirketler-Listesi.Pdf?Sfvrsn=8) . [çevrimiçi eir- şim: 10.05.2016].
- http://Www.Borsaistanbul.Com/Endeksler/Bist-Pay-Endeksleri/Surduru- lebilirlik-Endeksi. [çevrimiçi eirşim: 10.05.2016]. http://www.oceantomo.com/intellectual-capital-equity/. [çevrimiçi erişim: 16.03.2015).
- Kalaycı, Ş. (2009). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknik- leri. 4.bs. Ankara : Asil Yayın Dağıtım
- Karacaer, S. ve Aygün, M. (2009). "Entelektüel Sermayenin Firma Perfor- mansı Üzerindeki Etkisi". H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27,2 (2009): 127-140.
- Karadeniz, E. ve İskenderoğlu, Ö. (2011). "İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nda İşlem Gören Turizm İşletmelerinin Aktif Kârlılığını Etkileyen Değişkenlerin Analizi". Turizm Araştırmaları Dergisi, 22,1 (2011) : 65-75.
- Kayalı, C. A., Yereli, A. N. ve Ada, Ş. (2007). "Entelektüel Katma Değer Katsayısı Yöntemi Kullanılarak Entelektüel Sermayenin Firma Değeri Üze- rindeki Etkisinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma". Yönetim Ve Eko- nomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Der- gisi, 14,1 (2007) : 67-90.
- Kerimov, R. (2011). Entelektüel Sermayenin Ölçülmesi, Raporlanması ve İşletme Performansına Etkisi: Örnek Bir Uygulama. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Ankara, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Kızıl, C. (2010). Entelektüel Sermaye Analizleri. İstanbul : Derin yayınları.
- Kutlu, H. A. (2009). "Entelektüel Sermaye: Türkiye Muhasebe Sisteminde Raporlanabilir Mi?". H.Ü. İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27,1 (2009) : 235-257.
- Laing, G., Dunn, J. and Hughes Lucas, S. (2010). Applying The VAIC(TM) Model To Australian Hotels. Journal of Intellectual Capital, 11,3 (2010) : 269-283.
- Lynn, B.E. (1998). "Intellectual Capital: Key to Value Added Success in the Next Millennium. CMA". The Management Accounting Magazine, 72,1 (1998): 10-15.
- Morgan, M.W. (1998). "Improving Business Performance: Are You Mea- suring Up?" Journal of Management, 49,2 (1998): 10-12.
- Nazari, J. ve Herremans I. (2007). "Extended VAIC(TM) Model: Measu- ring Intellectual Capital Components". Journal of Intellectual Capital, 8,4 (2007):595-609.
- Öztürk, M. B. ve Demirgüneş, K. (2007). "Entelektüel Sermayenin Firma Değeri Üzerindeki Etkisinin Entelektüel Katma Değer Katsayısı Yöntemi İle Tespiti: Hisse Senetleri İMKB'de İşlem Gören Üretim Firmaları Üzerine Am- pirik Bir Çalışma". İMKB Dergisi, 10,37 (2007): 59-80.
- Pulic, A. (2004). Intellectual Capital-Does It Create or Destroy Value?. Measuring Business Excellence, 8,1 (2004): 62-68.
- Seetharaman, A., Sooria, H.B.Z. ve Saravan, S. (2002). "Intellectual Ca- pital Accounting And Reporting In The Knowledge Economy". Journal of Intellectual Capital, 3,2(2002):128-148.
- Stewart, T. A. (1991). "Mapping Corporate Brainpower". Fortune Journal, (June 1991) : 44-60.
- Stewart, T. A. (1994). "Your Company's Most Valuable Asset: Intellectual Capital". Fortune Journal, 130, 7 (1994): 28-33.
- Sullivan, P.H. (1999). "Profiting From Intellectual Capital". Journal of Knowledge Management, 3,2(1999): 132-142.
- Şamiloğlu, F. (2006). Entelektüel Sermaye: İMKB'de Hisse Senetleri İş- lem Gören Bankalar Üzerine Bir Uygulama. Muhasebe ve Finansman Der- gisi, 31(2006): 78-89.
- Şanal, M. (2006). Entelektüel Sermaye Yönetimi Ve Türkiye'deki Sanayi İşletmelerinde Uygulanması Üzerine Bir Araştırma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Hatay, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Tseng, C. Y. ve Goo, Y. J. (2005). "Intellectual Capital and Corporate Value In An Emerging Economy: Empirical Study Of Taiwanese Manufacturers". R&D Management Journal, 35,2 (2005): 187-201.
- Uyar, A. ve Okumuş, E. (2010). Finansal Oranlar Aracılığıyla Küresel Ekonomik Krizin Üretim Şirketlerine Etkilerinin Analizi: İMKB'de Bir Uy- gulama. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 46 (2010) :146-156.
- Wang, J. C. (2008). "Investigating Market Value and Intellectual Capital for S&P 500". Journal of Intellectual Capital, 9,4 (2008): 546-563.
- Yaz, A., "Sürdürülebilirlik Raporlamasının Sağladığı Faydalar". 12.05.2016 tarihinde http://www.borsagundem.com/yazarlar/surdurulebilirlik-raporlama- sinin-sagladigi-faydalar-yazisi/252718. adresinden erişildi.
- Yıldız, S. (2010). "Entelektüel Sermaye Faaliyet Raporu Önerisi: Özel Serma- yeli Mevduat Bankalarında Bir Araştırma". Bankacılar Dergisi,75(2010): 34-50.
- Yörük, N. ve Erdem, M. S. (2008). "Entelektüel Sermaye Ve Unsurlarının, İMKB'de İşlem Gören Otomotiv Sektörü Firmalarının Finansal Performansı Üzerine Etkisi". Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, 22, 2 (2008): 397-413.
- Yükçü, S. ve Atağan, G. (2010). "TOPSIS Yöntemine Göre Performans Değerleme". Journal Of Accounting and Finance, 45 (2010): 28-35.
- ISSN: 1303-5444
- Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
- Başlangıç: 1991
- Yayıncı: İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası