Emin U. ULUGERGERLİ, Uğur AKINa, Semih KUTLU

Türkiye jeotermal potansiyelinin isi akisi hesaplamasiyla değerlendirilmesi

Bu çalışma da, Türkiyedeki bilinen jeotermal sahaların dışındaki yeni sahaların belirlenmesine yönelik olarak Türkiyenin ısı akısı dağılımı araştırılmıştır. Bu amaçla, havadan manyetik verilerinden güç spektrumu yöntemiyle elde edilen Curie noktası derinliğinden yararlanılarak jeotermal gradient hesaplanmıştır. Jeotermal gradient değerleri ile kayaç ısı iletim değerleri çarpılarak Türkiyenin ısı akısı haritası elde edilmiştir. Türkiye geneli ısı akısı haritasında ortalama değerin 74 mW/m2 olduğu belirlenmiştir. Bu değer, Türkiyede, dünya ortalamasının üzerinde bir jeotermal enerji kaynağının varlığına işaret etmektedir. Türkiyenin jeotermal açıdan en önemli bölgesi 200 mW/m2 aşan değeri ile Aydın ve çevresini kapsayan alandır. Buna karşın, Aksaray, Niğde, Karaman ve Konya ile sınırlanan alanda bu değer 30 mW/m2 değerin altına kadar düşmektedir. Doğu Karadeniz, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri için ise ayrıntılı ek çalışma yapılması gerekliliği görülmüştür.

The assessment of geothermal potential of Turkey by means of heat flow estimation

In this study, the heat flow distribution of Turkey was investigated in the interest of exploring new geothermal fields in addition to known ones. For this purposes, the geothermal gradient was estimated from the Curie point depth map obtained from airborne magnetic data by means of power spectrum method. By multiplying geothermal gradient with thermal conductivity values, the heat flow map of Turkey was obtained. The average value in the heat flow map of Turkey was determined as 74 mW/m2. It points out existence of resources of geothermal energy larger than the average of the world resources. in terms of geothermal potential, the most significant region of Turkey is the Aydin and its surrounding with a value exceeding 200 mW/m2. On the contrary, the value decreases below 30 mW/m2 in the region bordered by Aksaray, Ni¤de, Karaman and Konya. The necessity of conducting a detailed additional studies for East Black sea, East and Southeast Anatolia is also revealed.

PDF

___

AFAD, 2014. T.C. Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı Deprem Araştırma Dairesi Başkanlığı. 17 Nisan 2014, http://www.deprem.gov.tr/sarbis/Shared/Default.a spx
Akın, U., Duru, M., Kutlu, S., Ulugergerli, E.U., 2006. Türkiye'nin Isı Akısı Haritası (manyetik verilerden). 17. Jeofizik Kongresi (genişletilmiş özet Cd). Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Ankara.
Akın, U., Çiftçi, Y., 2011. Kırşehir Masifi'nin Isı Akısı ve Radyojenik Isı Üretiminin Jeolojik Kaynakları. Maden Tetkik ve Arama Dergisi, 143, 53-73.
Aydın, İ., Karat, H.İ., Koçak, A., 2005. Curie-point depth map of Turkey. Geophys. J. Int. 162, 633-640.
Bal, A., 2004. Aydın İzmir civarının hava manyetik verilerinden ısı akısı değerlerinin belirlenmesi ve ısı akısı dağılımının İncelenmesi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeofizik Mühendisliği Anabilim Dalı. 141s., Ankara (yayımlanmamış).
Bhattacharyya, B.K. 1965. Two dimensional harmonic analysis as a tool for magnetics interpretation. Geophysics 30, 829, 857.
Bhattacharya, B.K., 1966. Continous spectrum of the total magnetic field anomaly due to a rectangular prismatic body, Geophysics, 31, 97-121.
Bullard, E.C., 1939. Heat şow in South Africa. Proc. Roy. Soc., London, Ser. A., 173. 474-572.
Ericson, A.J., 1970. The measurement and interpretation of heat şow in the Mediterranean and Black Sea. Ph. D. Thesis, Cambridge, Mass., Massachusetts Institute of Technology, 272p.
Fytikas, M.D., 1980. Geothermal exploration in Greece. 2nd. Int. Sem on the Results of E.C. Geothermal Energy Research, Strasbourgh. (eds) A.S. Strub ve P. Ungemanch, 213 237, Reidel Publ., Dordrecht.
Fournier, R. O., J. J. Rowe, 1966. Estimation of underground temperatures from the silica content of water from hot springs and wet steam wells. Am. J. Sci., 264, 685-697.
Fournier, R. O., J. J. Rowe, 1977. The solubility of amorphous silica in water at high temperatures and high pressures. American Mineralogist. Volume 62, pages 1052-1056.
Gorshkov, G.S., 1972. Progress and problems in volcanology: Tectonophysics, 13, 1-4, 123-140.
Göktürkler, G., 2002. Yerbilimlerinde, Isı Transferi Modellemesi: Kararlı-Hal Kondüktif Isı İletimi. Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Fen ve Mühendislik Dergisi, 4, 3, 67-80.
Gupta, M.L., Verma, R.K., Hazma V.M., Venkateshwar, Rao.G., Rao, R.U.M., 1970. Terrestrial heat şow and tectonics of the Cambay basin (India). Tectonophysics, 10, 1-3, 147-163.
İlkışık, O.M., 1995. Regional heat şow in western Anatolia using silica temperature estimates from thermal springs. Tectonophysics, 244, 175-184.
İspir, Y., 1972. Arz içinde ısı akısı. İ.Ü. Fen Fakültesi Jeofizik Kürsüsü Öğretim yayınları 5. İstanbul.
Jongsma, D., 1974. Heat şow in the Agean Sea. Geophys. J.R. Astr. Soc., 37, 337-346.
Karat, H.İ., Aydın, İ., 2004. Türkiye Curie ısısı derinlik haritası raporu. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Report No: 10638, Ankara (yayımlanmamış).
Karlı, R., Öztürk, S., Destur, M., 2006. Türkiye ısı akısı haritası projesi raporu. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Report No: 10937, Ankara (yayımlanmamış).
Langseth, M.G., Taylor, P.T., 1967. Recent heat şow measuruments in the Indian ocean: Journ. Geop. Research., 72, 24 , 6249-6260.
Lee, W.H.K., Uyeda, S., 1965. Review of heat şow data: Terrestrial Heat şow. Geophysical Monograph Series Am. Geop. Union. 8, 87-190.
Okubo, Y., Graf, R.J., Hansen, R.O., Ogawa, K., Tsu, H., 1985. Curie point depths of the island of Kyushu and surrounding areas, Japan. Geophysics, 50, 481494.
McKenzie, D. P., 1967. Some remarks on heat şow and gravity anomalies; Journ. Geop. Research 72, 24. 6261-6273.
MTA, 2014. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, 17.Nisan.2014, www.mta.gov.tr.
Pfister, M., 1995. Geothermische Untersuchungen in der Region Marmara, NW-Turkei. Kartierung des Wärmeşusses und hydrothermale Modellrechnungen, (Geothermal investigations in the region of Marmara, NW-Turkey, terrestrial heat şow density and hydrothermal modelling), Diss. ETH, Nr. 11054, 231 p.
Scharli, U., Rybach, L., 1984. On the thermal conductivity of low porosity crystalline rocks. Techtonophysics, 103, 307-313.
Sclater, J.G., 1972. New perspectives in terrestrial heat şow: Tectonophysics, 13, 257-291.
Shen, P.Y., Wang, K., Back, A.E., 1991. Crustal thermal models along East European peotraverses: inverse solutions. Tectonophysics, 194, 363385. Spector, A., Bhattacharyya B.K. 1966, Energy Spectrum and autocorralation function of anomalies due to simple magnetic models. Geophysical Prospecting, 14, 242-272.
Spector, A., Grant, F.S., 1970. Statistical models for interpreting aeromagnetic data. Geophysics, 35, 293302.
Şalk, M., Pamukçu, O., Kaftan, I., 2005. Determination of the Curie Point Depth and Heat şow from Magsat Data of Western Turkey. Journal of the Balkan Geophysical Society, 8/4/149-160.
Şimşek, İ., Mertoğlu, O., Bakır, N., Akkuş, İ., Aydoğdu, Ö. 2005. Geothermal Energy Utilization Development and Projections - Country Update Report 2000 - 2004 of Turkey Proceedings World Geothermal Congress, Antalya, 24-29 April.
Tanaka, A., Okuba, Y., Matsubayashi, O., 1999. Curie point depth based on spectrum analysis of the magnetic anomaly data in East and Southeast Asia, Tectonophysics, 306, 461470.
Tezcan, A. K., Turgay, M. I. 1991. Heat şow and temperature distribution in Turkey, in: Geothermal Atlas of Europe, edited by: Cermak, V., Haenal, R., and Zui, V., 8485.
Tissot, B., Espitalie, J., 1975. Levolution thermique de la matiere organique des sediments; applications dune simulation mathematique; Potentiel petrolier des bassins sedimentaires et reconstitution de lhistoire thermique des sediments. Revue de lInstitut Francais du Petrole et Annales des Combustibles Liquides 30 (5): 743-777.
Vitorello, I., Pollack, H.N., 1980. On the variation of continental heat şow with age and the thermal evolution of continents. J. Geophys. Res. 85, 983- 995.
Yemen, H., 1999. Ege bölgesi ısı akısı dağılımı. Yüksek lisans tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. 101s., Isparta (yayımlanmamış).
Zonenshin, L.P., 1975. Problems of global tectonics; Bull. Am Assoc. Petrolum Geologist, 59, 1, 124-133.