BOKSÎT TEŞEKKÜLÜNÜN BAŞLANGIÇ KAYAÇLARI

Bundan önceki çalışmalarında, Toros boksitlerinin, plâkmenslerde tek tük feldspat artıklarına raslanmış olması karşısında, kalkerlerden değil, bol feldspatlı kayaçlardan meydana gelmiş olduklarını ispat edebilmiştim. Boksitlerin karışım halinde bulundukları kalkerler, sadece bunlar sayesinde suyun bir pH değeri kazanması ve bundaki silis asidinin çözülerek yok edilebilmesi nispetinde bir önem taşırlar. 1964 yazında, erüptiflerin başlangıç kayacı olarak tesbit edilmesi mümkün olabildiğinden, boksit ve diasporitlerin teşekkülü artık kesinleşmiş olarak kabul olunabilir. Söz konusu buluşlar Adana-Mağara, Muğla ve Konya-Seydişehir yakınlarındaki volkanitlerden temin olunmuştur. Bu yazımızda ele alacağımız konu, bu volkanitlerle ilgili olacaktır.

DIE AUSGANGSGESTEINE FÜR DIE BAUXITBILDUNG

In früheren Arbeiten konnte ich lediglich nachweisen, dass die Bauxite des Taurus nicht aus Kalken, sondern aus feldspatreichen Gesteinen entstanden sein müssen, da sich in Dünnschliffen von Bauxiten vereinzelt Feldspatreste nachweisen liessen. Die Kalke, zwischen denen die Bauxite zu liegen kamen, haben lediglich die Bedeutung, dass durch sie das Wasser einen pH-Wert erhalt, bei dem die Kieselsaure gelöst und weggeführt werden kann. Durch mehrere Funde im Sommer 1964 wurde es möglich Eruptiva als Ausgangsgesteine zu definieren, sodass die Entstehung der Bauxite und Diasporite jetzt als belegt gelten kann. Es handelt sich um die Funde von Vulkaniten in der Nahe von Adana-Mağara, von Muğla und von Konya-Seydişehir, die hier naher besprochen werden sollen.

___

  • BLUMENTHAL, M. & GÖKSU, E. (1949) : Akseki civarındaki dağlarda boksit zuhuratı, bunlann jeolojik durumu ve jenezi hakkında izahat. M.T.A. Yayınl., seri B, no. 14, Ankara.
  • GRIMM, W. D. (1962) : Ausfâllung von Kieselsâure in saliner beeinflussten Sedimenten. Z. deutsch, geol. Ges., Bd. 114, s. 590-619, Hannover.
  • WIPPERN, J. (1959) : Akseki boksitleri. M.T.A. Rap., no. 3076 (neşredilmemiş), Ankara.
  • (1962) : Toros boksitleri ve bunların tektonik durumu. M.T.A. Derg., no. 58, Ankara.
  • (1964a) : Menderes masifinin alpidik dağ teşekkülü içindeki durumu. M.T.A.Derg., no. 62, Ankara.
  • (1964b) : Türkiye'nin alüminyum hammaddeleri M.T.A. Derg., no. 62, Ankara.
  • (1965 a) : Die Diasporite bei Mağara und Saimbeyli im Vilâyet Adana. M.T.A. Rap. (neşredilmemiş), Ankara.
  • (1965b) : Die Diasporit- und Schmirgellagerstaetten in der Umrahmung des Menderes - Massivs. M.T.A. Rap. (neşredilmemiş), Ankara.