Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı Kazanımlarında Anlam Genişlemesi Sorunu
Öğretim programlarında yer alan kazanımlarının iyi yapılandırılması, açıkça anlaşılır bir dille ifade edilmesi gerekir. Bu amaçla kazanımların gözlemlenebilir ve ölçülebilir bir beceriye odaklanması beklenmektedir. Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı (FBDÖP) da kazanımlarının belirtilen bu nitelikleri taşıyabilecek şekilde yazılması için 2017 yılı başında taslak olarak yayımlanmıştır. Bu araştırmada, taslak program kazanımlarına ilişkin olarak sorun olabileceği değerlendirilen tespitlerin, 2018 yılında uygulamaya konulan FBDÖP kazanımlarında yer alıp almadığı tartışılmaktadır. Nitel çalışma yaklaşımına göre doküman analizi ile gerçekleştirilen çalışmada, kazanım fiilleri, becerilerin yazımı şartlarını taşıyıp taşımaması bakımından içerik analizine tabi tutulmuştur. Belirtilen kriterler bakımından sorun olabileceği tespit edilen kazanımlara yönelik olarak kategoriler oluşturulmuştur. Ulaşılan kategorilere göre, 3. sınıf düzeyinden 8. sınıf düzeyine kadar hem taslak hem de halen kullanılmakta olan FBDÖP’te yer alan 305 kazanımdan 21’inin, becerilerin açıkça anlaşılabilir, gözlemlenebilir ve ölçülebilir olma özelliğini taşımadığı tespit edilmiştir. Anlam genişlemesi ve anlam daralmasına yol açabilecek içeriğe sahip olan bu kazanımlara ait fiiller, uygun kelimelerle değiştirilerek öğrenme sürecinde daha etkili bir şekilde kullanılabilir.
Anahtar Kelimeler:
Fen bilimleri dersi öğretim programı, kazanımlar, doküman analizi, anlam daralması, anlam genişlemesi, Science curriculum, objectives, documentary research, semantic restriction, semantic extention
Semantic Extention Problem in Turkish Science Curriculum
Curricular skills should be well-structured and expressed in a clear and meaningful way. For this aim, it is expected that those objectives should be focused on an observable and measurable skill. The Turkish Science Curriculum was published as a draft at the beginning of 2017 in order to write those objectives taking care of such qualifications. In this research, it is discussed whether the determinations considered to be a problem regarding the draft curriculum skills are included in the current one put into practice in 2018 or not. In this documentary study, which was carried out with a qualitative approach, the verbs of the objectives were subjected to content analysis in order to understand whether the skills were clearly understandable, observable and measurable or not. Categories were created for the objectives which were found to be problematic in terms of the specified criteria. According to the categories, it has been determined that 21 of 305 curricular skills in both the draft and currently used one from the 3rd through the 8th grade do not have the characteristics of being clearly understandable, observable and measurable. Those verbs leading to semantic extention and semantic restriction can be used more effectively in the teaching and learning process by replacing them with the suitable ones.
Keywords:
Science curriculum, objectives, documentary research, semantic restriction, semantic extention, Science curriculum, objectives, documentary research, semantic restriction, semantic extention,
___
- Balcı, A. (2009). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler (7. Baskı). Pegem Akademi: Ankara.
- Baştürk, S ve Taştepe, M. (2013a). Eğitim programı tasarımı ve geliştirilmesi (1. Bölüm). Öğretim İlke ve Yöntemleri, Ed. Savaş Baştürk. Vize Yayıncılık, Ankara.
- Baştürk, S ve Taştepe, M. (2013b). Öğretim hedeflerinin belirlenmesi, iyi yapılandırılmış hedef cümlelerinin yazımı ve öğretimin planlanması (2. Bölüm). Öğretim İlke ve Yöntemleri, Ed. Savaş Baştürk. Vize Yayıncılık, Ankara.
- Creswell, J. W. (2002). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative. Prentice Hall Upper Saddle River, NJ.
- Çeken, R. (2017). Fen bilimleri dersi kitaplarında sözlük bölümünde yer alan tanımların içerik analizi. IV. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Sempozyumu Tam Metin Bildiri Kitabı, 26-28 Nisan 2017,Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi, Niğde.
- Demirel, Ö. ve UYağcı, E. (2007). Eğitim, öğretim teknolojisi ve iletişim. Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı (2. Baskı), Ed. Ö. Demirel ve E. Altun. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
- Elo, S. ve Kyngas, H. (2008). The qualitative content analysis process. Journalof Advanced Nursing 62(1), 107–115. doi: 10.1111/j.1365-2648.2007.04569.x
- Harden, R. M. (2002) Learning outcomes and instructional objectives: is there a difference?, Medical Teacher, 24(2), 151-155. DOI: 10.1080/0142159022020687
- Hsieh, H. F. ve Shannon, S. E. (2005). Three approaches to qualitative content analysis. Qualitative Health Research, 15(9): 1277-1288.
- Kıral, B. (2020). Nitel bir veri analizi yöntemi olarak doküman analizi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15),170-189.
- Küçükahmet, L. (2003). Öğretimde planlama ve değerlendirme (13. Baskı). Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
- Labuschagne, A. (2003). Qualitative research: Airy fairy or fundamental? The Qualitative Report, 8(1), 100-103.
- MEB (2000). İlköğretim okulları fen bilgisi dersi (4, 5, 6, 7 ve 8. sınıf) öğretim programı. Tebliğler Dergisi, 63(2518).
- MEB (2006). İlköğretim fen ve teknoloji dersi öğretim programı ve kılavuzu. Devlet Kitapları Müdürlüğü, Ankara.
- MEB (2013). Okul öncesi eğitimi programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı emel Eğitim Genel Müdürlüğü.
- MEB (2017). Fen Bilimleri Dersi Taslak Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Temel Eğitim Genel Müdürlüğü, Ankara.
- MEB (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara: Temel Eğitim Genel Müdürlüğü.
- Moore, K. D. (2000). Öğretim becerileri (Çev. Nizamettin Kaya). Nobel Dağıtım, Ankara.
- Özavşar, R. (2017)). Tarama sözlüğü ve Türkçe Sözlük’e göre anlam genişlemesine uğramış kelimeler. HİKMET-Akademik Edebiyat Dergisi, 3(6), 101-124.
- Sak, R., Şahin Sak, İ. T., Öneren Şendil, Ç. ve Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-256. DOI: 10.33400/kuje.843306
- Sav, B. (2003). Anlam değişmeleri üzerine artzamanlı bir inceleme. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(1), 147-166.
- Senemoğlu, N. (2009). Gelişim, öğrenme ve öğretim (15. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
- TenBrink, T. D. (1999). Instructional objectives.Classroom teaching skills, 6th ed., Ed. J. M. Cooper. Houghton Mifflin, Boston.
- Yalın, İ. H. (2008). Öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme. (20. Baskı). Nobel Yayıncılık, Ankara.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6. Baskı). Seçkin Yayıncılık, Ankara.
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2017
- Yayıncı: Maarif Mektepleri
Sayıdaki Diğer Makaleler
Sınıf Öğretmenlerinin Penceresinden Göçmen Öğrencilerin Sorunlarına Bir Bakış
Ortaöğretim Kimya Ders Kitaplarında Grafik Düzenleyici Kullanımı
Turhan ÇETİN, Ümit YEL, Mustafa TAHIROGLU
Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı Kazanımlarında Anlam Genişlemesi Sorunu
Burcu DEMİRÖZ, İhsan Seyit ERTEM
Sanal Müze Etkinliklerinin İlkokul 4. Sınıf Öğrencilerinin Tarih Bilinci Gelişimine Etkisi