GELENEKSEL SAFRANBOLU EVİ TAVAN İŞLEMLERİNİN DERİ ÜZERİNDE YENİDEN YORUMLANMASI
Tarihin en eski dönemlerinden günümüze insanlar doğal yaşamdan ilham alarak, çevresini değiştirme ve zenginleştirme gereği duymuştur. İşlevsel biçimde yaratılan ürünler yıllar içerisinde değişikliklere uğrasa da asıl kimliğini kaybetmemiştir. Osmanlı Devleti’nin son döneminde ve Cumhuriyetin ilk yıllarında Anadolu’da dericiliğin ve tabakhanelerin ön planda olduğu yerleşim alanları arasında Safranbolu da yer almaktadır. Günümüzde Safranbolu’da aktif tabakhanenin bulunmamasına karşın Eski Çarşı’da Tabakhane yerleşiminin yer alması, Safranbolu tarihinde dericiliğin ve tabakhanenin önemli olduğunu göstermektedir. Geleneksel Türk evi örnekleri açısından Safranbolu önemli bir yerleşim bölgesidir. Bölgedeki sivil yapılarda genel olarak ahşap malzeme kullanılmış, zamanla tahrip olarak değişime uğramıştır. Çalışma kapsamında Safranbolu’daki Türk evlerinden bazılarının ahşap tavanlarında görülen geometrik kompozisyonlar, üslup, ikonografi ve yapım özellikleri kapsamında değerlendirilerek deri üzerine uygulamalı şekilde tasarlanmıştır. Deri uygulamasıyla geleneksel Türk evleri hakkında yapılan çalışmalar kapsamlı şekilde araştırılmış olup Safranbolu’da altı Türk evinin ahşap tavanlarında görülen uygulamalar öncelikle fotoğraflanarak belgelenmiş, ardından çizimleri ve tasvirleri yapılarak derilerin üzerine aktarılmıştır.
Anahtar Kelimeler:
deri, Safranbolu evleri, ahşap tavan, süsleme, teknik, Wooden Ceiling
Reinterpretation of Traditional Safranbolu House Ceiling Process On Leather
Throughout history, people have felt the need to inspire and enrich their surroundings by taking natural life as an example. Products created functionally have changed over the years but have not lost their main identity. Safranbolu is one of the settlements where leather and plate workshops Ottoman Empire's last period and the Republic's early years the early years of the Republic. Although there is no active plate workshop in Safranbolu today, the presence of the Plate Workshop Settlement in the Old Bazaar shows that leather and plate workshops were important in the history of Safranbolu. Safranbolu is an important settlement area in terms of traditional Turkish house examples. In general, wood material was used in the civil structures of the region and was later destroyed as a result of damage. In the scope of the study, the geometric compositions, style, iconography, and construction characteristics seen on the wooden roofs of some of the Turkish houses in Safranbolu were evaluated and designed on leather. The studies on traditional Turkish houses with the leather application were thoroughly researched and the applications seen on the wooden roofs of six Turkish houses in Safranbolu were primarily documented by taking photographs, and then their drawings and descriptions were transferred to the leathers.
Keywords:
leather, houses of Safranbolu, Wooden Ceiling, ornament, technical,
___
- Akpınar, M. O. (1999). Safranbolu evlerinde kalem işleri, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü. İstanbul.
- Aras, R, (1990). Ağaç oymacılığı ders notları. Gazi Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi, Ankara.
- Aras, R. (1999). Ağaç kakmacılığı uygulama yöntemleri. Gazi Üniversitesi Politeknik Dergisi, 2(4), 33-36, https://search.trdizin.gov.tr/yayin/detay/34852/agac-kakmaciliginin-uygulama-yontemleri-ve-onemi.
- Aras, R. (2003). Mobilya stilleri. Yüksek Teknik Öğretmen Okulu Matbaası.
- Deniz, T. ve İrken, V. (2021). Safranbolu’da dericiliğin günümüzde kalıntısı: Tabakhane Müzesi, Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(2), 1527-1539, www.tutad.org
- Erbüyür, M. (2005). Kütahya merkez ve Emet ilçesi geleneksel türk evi tavanları. Politeknik Dergisi, 8(1), 81-86, dergipark.org.tr
- Gök, Ç. E. (2009). Safranbolu Evleri’ndeki Ahşap Süslemeler ve Eşarp’a Yansıması. Uluslararası Geçmişten Günümüze Karabük ve Çevresinde Dini, İlmi ve Kültürel Hayat Sempozyumu, 247-254. webcache.googleusercontent.com
- Hidayetoğlu, M. L. ve Yıldırım, K. (2006). Geleneksel Türk evi ahşap tavan süsleme özelliklerinin ve yapım tekniklerinin çeşitliliği üzerine bir inceleme. Uluslararası Geleneksel Sanatlar Sempozyumu, 332-341. https://www.academia.edu
- İşler, E. ve Aras, R. (2013). Kastamonu Merkez, Daday ve Safranbolu Geleneksel Türk Evi Tavanları. Akdeniz Sanat Dergisi, 6(11).166-173. dergipark.org.tr
- Kömürcüoğlu, E. (1950). Ankara evleri. İstanbul Matbaacılık.
- Küçükerman, Ö. (2007). Kendi mekanının arayışı içinde Türk evi (2. basım). Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Yayınları.
- Özdemir M. ve Çelik D. (2013). Safranbolu İlçesinde Mest Yapımı, Gazi Üniversitesi, 1(17), 133-147.
- Söğütlü, C. (2004). Bazı yerli ağaç türlerinin kündekâri yapımında kullanım imkanları, (Yayınlanmış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
- Sürür, A. (1982). Süsleme (Ornament). II. Ulusal El Sanatları Sempozyumu El Sanatları Üzerine Yazılar. Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
- Şavkar, F. ve Kabalcı, O. (2019). Safranbolu evlerindeki kalemişi süsleme motifleri. Uluslararası Geçmişten Günümüze Karabük ve Çevresinde Dini, İlmi ve Kültürel Hayat Sempozyumu,320-335. http://indexive.com/uploads/papers/pap_indexive15956222852147483647.pdf
- Ulukavak,K.(2020). Safranbolu korumada tarihsel süreç. Safranbolu araştırma merkezi yayınları.
- Başlangıç: 2023
- Yayıncı: Karabük Üniversitesi
Sayıdaki Diğer Makaleler
Safranbolu’da Kaybolan Meslek “Sepetçilik”
Genel Müzik Eğitiminde Kullanılan Marşların Eğitim Müziği Açısından İncelenmesi
Ömer Bilgehan SONSEL, Güray ÖZBEK
Modern Sanat Akımlarında Deformasyon
Ayşegül ÖZDOĞAN, Serap YILDIZ İLDEN
GELENEKSEL SAFRANBOLU EVİ TAVAN İŞLEMLERİNİN DERİ ÜZERİNDE YENİDEN YORUMLANMASI