TÜRKİYE’DE SERBEST BÖLGELER

Uluslararası rekabetin kıyasıya bir hal aldığı dünya ticaretinin % 20’si serbest bölgelerden gerçekleşmektedir. Ülkenin siyasi ve ekonomik sınırları içinde olmakla beraber gümrük sınırları bakımından dışında kabul edilen serbest bölgeler kurma fikrinin geçmişi ülkemizde eskiye dayanmakla birlikte uygulanması yenidir. 1985 yılında çıkarılan 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu’nun verdiği teşvik ve avantajlarla birlikte Türkiye’de serbest bölgeler sayısı 15’e ulaşmıştır. Önceleri hem alt hem üst yapıların tamamı devlete ait olurken, bugün mülkiyetinin tamamı özel şirketlere ait serbest bölgeler faaliyete geçmiştir. Ülkemizde serbest bölge uygulamalarının geçmişi kısa olmasına rağmen önemli bir mesafe kaydedilmiştir. Bütün Avrupa’da serbest bölge sayısı 11 iken Türkiye’de bugün 15’e ulaşmıştır. Bölgelerimizdeki dış ticaret hacmi de sürekli olarak artış kaydetmiştir. 1997 yılı sonu itibariyle 5,5 milyar dolar olan dış ticaret hacmi, 1998 yılında % 40’lık bir artışla 7,7 milyar dolara çıkmış ve böylece o yılın toplam ticaret hacmi içinde % 10’luk paya sahip olmuştur. Gelecek yıllarda da serbest bölgelerin hem sayılarının, hem de dış ticaret hacmindeki paylarının giderek artacağı düşünülmektedir. 
Anahtar Kelimeler:

.

Free Zones in Turkey

Under circumstances in which cutthoat international dominates, 20% of the global trade are realized through free zones. Establishing free zones, which are located within the physical country borders but regarded as abroad in terms of customs, has been considered long ago in Turkey. However, they have been started to run recently. Thanks to the incentives and advantâges provided by the law code 3218 regarding free zones which was passed in 1985, the number of the zones in Turkey has reached to 15. While, at the begininnging, both the infrasctructure and the management were possesed by the government, privately owned free zones have come into existence today. Although the free zones are rather new in Turkey, a good deal of development in this area occured rapidly. While the total number of the free zones in Europe is only 11, this number has reached to 15 in Turkey. The trade capacity in these free zones has been increasing consistently, as well. It indeed has increased 40 percent to 7.7 billion dollars in 1998 as compared to 5.5 billion dollars as of the end of 1997. Thus, the free zones constitute 10 percent of the total foreign trade. It is expected, in a few years, that the number of the free zones and their share within the total foreign trade will continue to grow. 

___

  • ALPAR, Cem; 1985 "Dünyada ve Türkiye’de Serbest Bölgeler”, Ankara.
  • Devlet Planlama Teşkilatı Serbest Bölgeler Başkanlığı; Rapor 1
  • ŞENGEZER, İskender; 1983, “Serbest Bölgeler”, İhracatı Geliştirme Merkezi, Ankara.
  • T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı Serbest Bölgeler Genel Müdürlüğü
  • TUNCER, Selahattin; 1982, ‘Türkiye’de Serbest Bölgeler”, İKV, No: 52, İstanbul.