ÖĞRETİM PROGRAMLARINDA VE DERS KİTAPLARINDA ÇEVRE EĞİTİMİ: TÜRKİYE VE İRAN ÖRNEĞİ

Bu çalışmanın amacı, ekonomik ve sosyal refah bakımından gelişmiş ülkelerde yirminci yüzyılın ortalarında başlayan daha sonra ise neredeyse bütün dünyada öne çıkan çevre konusunu farklı ülkelerin nasıl ele aldığını tespit etmektir. Çevre konusu uluslararası örgütlerin programlarında, devletlerin politikalarında, hükümetlerin planlamalarında yer almaktadır. Çevre konusunda farklı problemlerin olduğu ve bunlara çözümlerin arandığı da bilinmektedir. Bu açıdan çevrenin ne olduğu, çevrenin korunması için nelerin yapılması gerektiği, çevre sorunlarının neler olduğu, çevre eğitiminin nasıl yapılacağı ve çevre hassasiyetinin nasıl kazandırılacağı gibi sorular farklı ülkelerde acaba nasıl cevap bulmaktadır? Bundan dolayı Türkiye ve İran’ın çevre hassasiyetini öğrencilere nasıl kazandırdığını sosyal bilgiler dersi öğretim programında ve sosyal bilgiler ders kitaplarında hangi amaçların hedeflendiği, hangi beceri ve değerlerin kazandırılmak istendiği ele alınmıştır. Çalışmada doküman incelemesi yapılmış olup, Türkiye ve İran’daki mevcut öğretim müfredatları ve ders kitapları incelenerek çevre hassasiyetinin nasıl kazandırıldığı ile ilgili bir sonuca ulaşılmaya çalışılmıştır. Ayrıca, elde edilen veriler betimsel analize göre değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Çevre eğitimi, Çevre Hassasiyeti, Türkiye, İran, Beceri, Değer ve Kazanım

ENVIRONMENTAL EDUCATION IN THE TEXTBOOKS AND CURRICULUM: THE EXAMPLE OF TURKEY AND IRAN

The purpose of this study is to determine how economically and socially developed countries address the environment issue that has become more visible in the world by the middle of the twentieth century. This environmental issue was included in the programs of international organizations, policies of states, and planning of governments. In fact, everyone knew that there was a problem with the environment, but it is also true that one cannot find solutions on one’s own. In this respect, the following questions posed in the study; what are the environmental problems? What should be done to protect the environment? How should the environment education be taught? How can environmental sensitivity be enhanced? How different countries do approach to the environment? It is tried to show how the environmental sensitivity is brought to students’ attention via the curriculum of the social studies lesson and textbooks in Turkey, and Iran representing a different culture. In the study, the document analysis was conducted and the curricula and textbooks in both countries were examined to draw conclusions. The environment education, environmental sensitivity and awareness in social studies textbooks that are outlined in the Social Studies Curriculum in Turkey examined. The Iran case is dealt with in order to find out how two countries approach to the issue. Descriptive analysis also used to assess the obtained data.

Keywords:

Environment Education, Environmental Sensitivity, Turkey, Iran, Skill, Value and Learning Outcome,

PDF

___

Atalay, İ. (2015). Ekosistem Ekolojisi ve Coğrafyası. 2.Baskı: Meta Basım.
Aydın, F. (2010). Geography teacher candidates’ views about environment problems and environment education (Gazi University Case). International Online Journal of Educational Sciences, 2(3), 818-839.
Bilgili, M. & Kocalar, A.O. (2014). Bazı kavramlar açısından çevre ve eğitiminin değerlendirilmesi. The Journal of Academic Social Science, 2(7), 461-471.
Creswell, J. W. (2007). Qualitative İnquiry & Research Design: Choosing Among Five Approaches. (2nd ed.). SAGE Publications. Inc.
Demirkaya, H. (2006). Çevre eğitiminin Türkiye’deki coğrafya programları içerisindeki yeri ve çevre eğitimine yönelik yeni yaklaşımlar. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1), 207-222.
Erten, S. (2005). Okul öncesi öğretmen adaylarında çevre dostu davranışların araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 91-100.
Fernández-Manzaral, R., Rodríguez-Barreiro, L. & Carrasquer, J. (2007). Evaluation of evironmental attitudes: Analysis and results of a scale applied to university students. Science Education, 91(6), 988-1009.
ناهید فلاحیان، نازیا ملک محمودی (1392). مطالعات اجتماعی پایۀ هفتم كتاب معلّم. تهران: سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش
ناهید فلاحیان، نازیا ملک محمودی (1396). مطالعات اجتماعی پایۀ هفتم. تهران: سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش
Garipağaoğlu, N. (2015). Türkiye Ortam Sorunları Coğrafyası. İstanbul: Yeditepe Yayınevi.
Gülay, H. & Öznacar, M. D. (2010). Okul Öncesi Dönem Çocukları İçin Çevre Eğitimi Etkinlikleri. Ankara: Pegem Akademi.
Haj Hussein, H., Shobeiri, S.M. & Farajollahi, M. (2008). Needs assessment and determine the educational priorities of high school students in the field of environment and sustainable development. Environmental Science and Technology Journal, 1(1), COI: JR_ISIH-10-4_005.
Hampson, G.P. (2012). Ecological education for the long emergency. Futures, 44, 71-80.
Huckle, J. (1993). Environmental education: a view from critical theory, In J. Fien (ed.) Environmental education: a Pathway to Sustainability (pp. 43- 69). Geelong: Deakin University Press.
Karasar, N. (2007). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. (17. baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.
Karataş, Z. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Manevi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1) 62-80.
Kocalar, A.O. & Balcı, A. (2013). Coğrafya öğretmen adaylarının çevre okuryazarlılık düzeyleri, International Journal Social Science Research, 2, 15-49.
MEB, (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 4, 5, 6 ve 7. sınıflar). 10 Ocak 2020 tarihinde http://mufredat.meb.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
Niroo, M. & Haji Hosssein Nejhad, G. (2003). The effect of gardner theory of multiple intelligences (MI) in the education, based on understanding and impproving students attitude. Journal of Environmental Eduvation & Sustainable Development 1(2), 1-12.
Öztürk, T. & Zayimoğlu-Öztürk, F. (2016) Sosyal bilgiler öğretim programının çevre eğitimi açısından analizi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 3(24), 1533-1550.
Paivandi, S. (2012). Education in the islamic republic of ıran and perspectives on democratic reforms. Workshop Educational Reform Legatum Institute, London W1J 5DW, United Kingdom.
Tiflis, (1977). “14-26 Ekim 1977 Hükümetler arası çevre eğitimi konferansı sonuç bildirgesi”, UNESCO/UNEP, Tiflis.
Tuncel, G., İçen, M. & Tuncel, Y. (2018). İran ve Türkiye sosyal bilgiler ders kitaplarının içerik ve öğrenme anlayışı boyutunda karşılaştırılması, Ders Kitapları Uluslararası Sempozyumu-DEKUS 2018 (340-356).
Tuncer, G., C. Tekkaya, S., Sungur, J., Cakiroglu, H., Ertepinar, M. & Kaplowitz, M. (2009). Assessing pre-service teachers’ environmental literacy in Turkey as a mean to develop teacher education programs. International Journal of Educational Development, 29, 426-436.
Uzun, N. & Sağlam, N. (2006). Environmental attitude scale for high school students. Journal of Haccettepe Education Faculty, 30, 240-250.
Yarmohammadian, M.H. (1998). Lesson Planning Principles, Philosophical, Psychological, Sociological. Tehran: Yadvareh Book Publising.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
Yin, R.K. (1984). Case Study Research: Design and Methods. Beverly Hills: Sage Publications.
Zehtab Yazdi, Y. (2008). A survey of knowledge, attitude and environmental behavior of Tehran University. Master’s thesis, Payame Noor University, Tehran (In Persan).