Bu çalışma Safkan Arap aygırlarının spermalarının laktoz ve tris sulandırıcılarıyla sulandırılıp dondurulması ve dondurma sonrası spermatolojik özelliklerinin saptanması amacıyla yapılmıştır. Araştırmada Anadolu Tarım İşletmesinde yetiştirilen 5 baş Safkan Arap aygır kullanılmıştır. Beş Safkan Arap aygırından alınan spermalar laktoz ve tris sulandırıcıları ile cm3’te 100 milyon motil spermatozoa bulunacak şekilde sulandırılmıştır ve makrotüplere çekildikten sonra sıvı azot buharında dondurulmuştur. Laktoz ile sulandırılıp dondurularak 500C’de 40 saniye ve 450C’de 30 saniye süreyle çözdürülen spermalarda çözüm sonu spermatozoa motilitesi (%), toplam anormal spermatozoa oranı (%), anormal akrozom oranı (%) ve spermatozoa dayanıklılığını saptamak için yapılan termo-rezistens test 1., 2. ve 3. saatlerde kontrolleri yapılan motilite oranlarının (%) ortalama değerleri yukarıda belirtilen sırayla; %47.44-%42.33; %31.73-%35.52; %22.64-%24.59; %22.74-%19.94; %9.13-%6.74 ve %2.58-%1.13 olarak saptanmıştır. Tris ile sulandırılıp dondurularak 500C’de 40 saniye ve 450C’de 30 saniye süreyle çözdürülen spermalarda çözüm sonu ortalama değerler yukarıda belirtilen sırayla; %37.83-34.63; %36.06-%38.39; %24.14-%25.79; %17.58-%15.94; %5.50-%4.96 ve %0.99-%0.83 olarak tespit edilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre; aygır spermasını laktoz ile sulandırmanın tris sulandırıcısına göre ve dondurduktan sonra 500C’de 40 sn süre ile çözdürmenin 450C’de 30 sn süreyle göre daha iyi spermatolojik özellikler ortaya koyduğu görülmektedir. Ayrıca sulandırıcılar ile çözdürme ısı ve sürelerinin arasında bir ilişkinin olmadığı da saptanmıştır.

The aim of this research was to investigate spermatolojical charecteristics of stallion semen frozen with lactose and tris extenders. This experiment was done in the Anadolu State Farm and five Pure Arabian Stallions were used. Semen taken from five Arabian Stallions were extended in a way that to ensure 100x106 /cm3 motile spermatozoa by lactose and tris extenders and frozen in the macrotube in liquid nitrogen vapour. In the semen after thawing of 500C-40 seconds the average values of semen; sperm motility (%),total percentage of abnormal sperm (%), percentage of abnormal acrosome (%) and thermo-rezistance test motility (%) in 1., 2. and 3. hours were recorded; %47.44; %31.73; %22.64; %22.74; %9.13 and %2.58 respectively for frozen semen by lactose. In the semen after thawing of 500C-40 seconds the average values of sperm were recorded; %37.83; %36.06; %24.14; %17.58; %5.50 and %0.99 respectively as mentioned above for frozen semen by tris. In the frozen semen by lactose extender, after thawing of 450C-30 seconds spermatolojical charecteristics were recorded; %42.33; %35.52; %24.59; %19.94; %6.74 and %1.13 respectively as mentioned above. In the diluted semen by tris extender, after thawing of 450C-30 seconds spermatolojical charecteristics were recorded; %34.63; %38.39; %25.79; %15.94; %4.96 and %0.83 respectively as mentioned above. As a conclusion, extending stallion semen by lactose was more succesfull compare to by tris extenders and thawing at 500C-40 seconds was given better results than thawing at 450C-30 seconds. On the other hand, no relation was found semen extenders and thawing temperature and time