Helen, Roma ve Bizans Ayakkabılarının Moda Tarihi Üzerindeki Etkileri
Ayakkabı insanlık tarihi ile birlikte doğa koşullarından korunmak ve örtünmek amacı ile giyim kuşamın önemli bir parçası olarak gündemimize girerek; insanoğlunun ayaklarını korumakla kalmamış, zaman içinde, toplumsal statü, milliyet, meslek, rütbe gibi birçok konumun ana göstergesi olmuştur. Farklı bölgelerde yazılı tarih öncesi 8.000 yıl öncesine tarihlenen ayakkabıların, arkeolojik kazılarda elde edilmesine rağmen; ayakkabı modasının başlangıcı olarak Antik Grek uygarlığı kabul edilmektedir. Antik medeniyetler gerek ticari gerekse savaş ilişkilerinden ötürü giysi ve yaşam biçimi konusunda birbirlerinden etkilenmişlerdir. Roma İmparatorluğu Dönemi’nde gerçek bir ayakkabı modası çalışması izlenmektedir. Bizans İmparatorluğu klasik ayakkabılar konusunda, Roma’nın mirasına sadık kalmış olsa da; imparatorlar, yönetim kadroları ve varsıl kesimde mücevherli ayakkabılar kullanımına önem vermiştir. Antik Mısır’dan başlayarak, denenmiş tüm ayakkabı modelleri, farklı dönemlerde esin kaynağı olmuştur. Özellikle Avrupa’da, yaklaşık on yıllık zaman dilimlerinde ayakkabı modaları önemli değişiklikler göstermiştir. Her ülkede özellikle kral, kraliçe ve saray çevreleri moda ikonluğu yapmıştır. Hatta bazı modeller o kral veya kraliçenin ismi ile anılmıştır. Günümüz modasında tarihsel süreçte kullanılan ayakkabı modellerinde rastladığımız bazı ayrıntılar, form değişiklikleri uygulanarak tekrarlanmaktadır. Çalışmada Helen, Roma, Bizans ayakkabı modelleri; Ortaçağ ve Yakınçağ örnekleri ile karşılaştırılıcaktır. Seçilen modeller arasından, günümüz modası ile etkileşimi değerlendirilerek aralarındaki benzerlikler vurgulanacaktır.
The Effects of Hellenic, Late Roman, Early Byzantine Shoes on The History of Fashion
All along the history of humanity, shoes have been part of our agenda as an important element of dress and finery as well as a means of protection from natural conditions and covering. Shoes not only have protected mankind’s feet but in time been the main indicator of certain factors such as social status, nationality, profession and rank. Although in different regions shoes were found to date back to 8000 years before written history, the beginning of the history of shoes is accepted as the Hellenic civilisation. Antique civilisations influenced each other because of commercial reasons or warfare. During the period of the Roman Empire a serious study of shoe fashion can be observed. Although the Byzantian Empire remained faithful to its Roman heritage in terms of classic shoes, emperors, administrators and the nobility favored the use of bejewelled shoes. Beginning with Antique Egypt, all the shoe models that were tried were a source of inspiration in different periods. Especially in Europe, in period of decades, shoe fashion showed important changes. In every country, especially the king, the queen and the nobility were considered fashion icons. Even certain styles were named after a specific king or queen. In today’s fashion, some details we come across in the historical shoe styles are repeated with some form changes applied. In the study, Late Roman-Early Byzantine shoe models will be compared with shoe examples of the Middle Ages and Modern Ages. Based on chosen styles, interaction with contemporary fashion will be evaluated, and the similarities will be emphasized.
___
- Bonfante, L. (1986). Etruscan Life and Afterlife: A Handbook of Etruscan Studies.Detroit: Wayne State University Press.
- Bakır, A. (2005). Ortaçağ ve İslam Dünyası’nda Tekstil Sanayi, Giyim-Kuşam ve Moda.Ankara: Bizim Büro.
- Boucher, F. (1988). A History of Costume in the West.London: Thames & Hudson.
- Carioli, F. (2016). Le Calzature: un viaggio tra tradizione e tecnologia con un repertorio terminografico Italiano-Cinese.Venezia: Universita Ca’Foscari.
- Cleland , L.,Davies , G. veLlewellyn-Jones, L. (2007). Greek and Roman Dress From A to Z.London & New York: Routledge
- Condra, J. (2008). The Greenwood Encyclopedia Of Clothing Through World History(Cilt 3). London: Greenwood.
- Çelik, N. (2010). Anadolu’nun Geleneksel Ayakkabı Formlarından Günümüz Tasarım Anlayışına Ayakkabı Kültürü. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tekstil ve Moda Tasarımı Anasanat Dalı Tekstil ve Moda Tasarımı Programı.
- Dawson, T. ve Sumner, G. (2015). By the Emperor’s Hand: Military Dress and Court Regalia in the Later Romano-Byzantine Empire.Yorkshire: Frontline Books.
- Erik, T. (2005). Anatomical Evidence For The Antiquity ofHuman Footwear Use: Tianyuan and Sunghir. Journal of Archaeological Science, 1-6.
- Houston, M. G. (2003). Ancient Greek, Roman & Byzantine Costume.New York: Dover Publications.
- İmre, M. H. (2016). Tarihsel Gelişim İçerisinde İnsan, Moda, Ayakkabı İlişkisi. International Journal of Cultural and Social Studies, 2(1), 189-204.
- Joseph, d. T. (2005). Tourneford Seyahatnamesi(Cilt 1). (S. Yerasimos, Dü., & A. Berktay, Çev.) İstanbul.
- Kazdhan, A. (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium Prepared at Dumbarton Oaks Volume 1 .New York & Oxford: Oxford University Press.
- Kılıç, Ş. (2004). Orta ve Geç Bizans Dönemi Giysileri (9.-14. Yüzyıllar). Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
- Komnena, A. (1996). Alexiad Malazgirt'in Sonrası İmparator Alexios Komnenos Döneminin Tarihi Malazgirt'in Sonrası.(B. Umar, Çev.) İstanbul: İnkilap Kitabevi.
- Larissa Bonfante. (2003). Etruscan Dress.Baltimore & London: The Johns Hopkins University Press.
- Mancini, G., İmre, L. veCarlo, F. (tarih yok). Treccani Istituto-Calzatura.12 25, 2017 tarihinde Enciclopedia Italiana 1930: http://www.treccani.it/enciclopeda/calzatura_%28 Enciclopedia_Italiana%29/ adresinden erişildi.
- Millingen, A. V. (1899). Byzantine Constantinople The Walls of The City and Adjoining Historical Sites Constantinople.London: J. Murray.
- Özel, S. (2015). XVII. XVIII. ve XIX Yüzyıl Osmanlı Dönemi Deri Ürünlerinde Kullanılan Motifler. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Geleneksel Türk El Sanatları Eğitimi Ana Bilim Dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
- Pendergast, S. ve Pendergast , T. (2004). Fashion-Costume and Culture.(S. Hermsen, Dü.) United States of America: UXL Thomson-Gale
- Renato, M. (2016). La Storia dela Scarpa, Passo Passo. http://www.artimondo.it/magazine/la_storia_della_scarpa_passo_passo/ adresinden 21.12.2017 tarihinde erişilmiştir.
- Şarlak, E. ve Özer, F. (2002). Post-Bizans Döneminde İstanbul’da İkona Üreten Ressamlar ve Üslup Özellikleri. İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(1), 59-68.
- Turan, N. S. (2005). 16. Yüzyıldan 19. Yüzyıl Sonuna Dek Osmanlı Devletinde Gayrı Müslimlerin Kılık Kıyafetlerine Dair Düzenlemeler. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 60(4), 239-267.
- Yıldırım, Ü. (2009). Antik Dönemde Kadın ve Süslenme. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Arkeoloji Anabilim Dalı Klasik Arkeoloji Programı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İzmir : Dokuz Eylül Üniversitesi.
- Başlangıç: 2017
- Yayıncı: Emrah Konuralp