20885

Hermetik aydınlanmanın izinde Thoth, Hermes ya da Mercurius

Hermetik geleneğe ismini veren tanrı Hermes ya da Roma'daki adıyla Mercurius köken bakımından Mısır tanrısı Thoth'a dayanır. Thoth, evrenin olduğu kadar kutsal tapmak mimarîsinin arkasındaki kutsal kelamın sahibi ya da yorumcusu olarak düşünülmüş, bunun yanında Mısır hiyeroglifleri nezdinde yazıyı bulup insanlara öğreten kutsal irade olarak kimliklenmiştir. Yine Mısır pantheon'ıınun ve mitolojisinin en belirleyici ve en mühim karakterlerinden olan tanrı Osiris'in diriliş öyküsünde karşımıza çıkan Thoth, üstlendiği rolden ötürü, Mısır cenaze törenlerinin de başrol oyuncularından olmuş ve ölenlerin ruhlarını öte-aleme taşıyan kutsal aracı olarak resmedilmiştir. Özetle yaşam, tapmak ve ölüm üçgeninde önemli bir rol üstlenmiş olan Thoth, Yunan-Roma düşüncesindeki Hermes ya da Mercurius'a niteliklerinin bir kısmım aktarmış olup sonraki dönemde sistematiği oluşturulan (ya da gizem unsurları ifşa edilen) Hermetik geleneğin temelindeki tanrı olarak düşünülmüştür. Netice itibariyle bu kutsal kimlik, bilhassa Mısır'da, yaşamın sırrına ve bilgeliğe ermek isteyenler için kutsal aydınlanmanın en önemli aracı unsurlarından sayılmıştır. Çalışmamızda bugüne değin ülkemizde üzerinde pek durulmamış olan tanrı Thoth'un belirleyici karakterini ve bu kutsal kimliğin Hermes / Mercurius yüzünü irdeleyip son olarak çileci Hermetik aydınlanmayı genel hatlarıyla ortaya koyacağız.

Thorth,Hermes or Mercurius in the wake of Hermetic illumination

Hermes, the god, who gave his name to Hermetic tradition, or Mercurius as named in Rome originally came from Thoth, Egyptian god. Thoth cogitated as lord or interpres of divine word behind the architecture of divine temple as much as of world, was identificated as divine will that invented inscription and taught it t@ humankind in respect of Egyptian hieroglyph. Moreover Thoth whom we see in the myth of resurrection of Osiris, the one of most significative and momentous characters, with his act, was considered as one of actors in Egyptian funeral rites and described as divine mediator who carried soul of dead to afterlife. Briefly, Thoth who acted an important part in triangle of life, temple and death, transferred some of own qualities to Hermes or Mercurius in Greco-Roman belief, and considered as the centered god of Hermetic tradition of which system was built (or was revealed elements of its mystery) in following period. Consequently this divine identity, especially in Egypt, was conceived as mediator of divine illumination for personas who desired to reach to mystery of life and wisdom. In our article, we research significative character of Thoth that has not been studied widely hitherto in our country, ând the Hermes and Mercurius face of this divine identity, lastly we present ascetic Hermetic illumination generally. Key Words: Egyptian Mythology, Greek, Hermes, Hermetism, Mercurius, Roman, Thoth.

___

"Mr. Sankey on the Philological Analysis of the Fabulous History of Greece", The Journal of the Royal Institution of Great Britain, Vol. I October 1830 - February ve May 1831.

Inconsistencies in Greek and Roman Religion. Ter Unus, vol.6, Isis, Dionysos, Hermes Three Studies in Henotheism, Ed. by H. S. Versnel, E. J. Brill, Leiden, 1990.

Agizza, R., Antik Yunan'da Mitoloji. Masallar ve Söylenceler, Çev. Z. Zühre İlkgelen, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 2001.

Assmann, J., Kültürel Bellek. Eski Yüksek Kültürlerde Yazı, Hatırlama ve Politik Kimlik, Çev. A. Tekin, Aynntı Yayınları, 2001.

van den Berk, M. F. M., The Magic Flute. Die Zauberflöte. An Alhemical Allegory, Brill, 2004.

Bernal, M., Black Athena: The Linguistic Evidence, Rutgers University Press, 2006.

Biasi, J.-Louis, Secrets and Practices of the Freemasons: Sacred Mysteries, Rituals and Symbols Revealed, Llewellyn Worldwide, 2011.

Bleeker, C. J., Hathor and Thoth. Two Key Figures of the Ancient Egyptian Religion, Brill, 1973.

Boylan, P., Thoth Or the Hermes of Egypt, Kessinger Publishing, 2003.

Brown, N. O., Hermes the Thief. The Evolution of a Myth, SteinerBooks, 1990.

Conner, N., The Everything Classical Mythology Book: From the Heights of Mount Olympus, Everything Books, 2010.

Conway, D. J., Moon Magick: Myth & Magick, Crafts & Recipes, Rituals & Spells, Llewellyn Worldwide, 1995.

Cornford, F. M., "Hermes, Pan, Logos", The Classical Quarterly, vol.3, No.4 (Oct., 1909), s .281-284.

Cornford, F. M., "Hermes-Nous and Pan-Logos i» Pindar, Ol. II", The Classical Review, vol.26, No.6 (Sep., 1912), s.180-181.

Cort, A., Return to Meaning: The American Psyche in Search of its Soul, Andrew Cort D. C., 2008.

Dürüşken, Ç., Roma Dini, Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü Yayınları, İstanbul 2003.

Eco, U., The Search fort he Perfect Language, Wiley-Blackwell, 1995.

Derrida, J., Çile, Çev. M. Başaran, Kabalcı Yayınevi, 2008.

Feeney, D., "The History of Religion in Roman Historiography and Epic", A Companion to Roman Religion, Ed. by J. Rüpke, Blackwell Publishing, 2007, s.129-142.

Fowden, G., The Egyptian Hermes: A Historical Approach to the Late Pagan Mind, Princeton University Press, 1993.

Fraker, C. F., "Hermes Trismegistus in General Estoria II", Medieval Iberia: Changing Societies and Cultures in Contact and Transition, Ed. By I. A. Corfis - R. H. Northall, Tames is Books, 2007, s.87-98.

Gera, D. L., Ancient Greek Ideas on Speech, Language and Civilization, Oxford University Press, 2003.

Graves, R., Yunan Mitleri, Çev. U. Akpur, Say Yayınları, İstanbul 2004.

Greene, L. - Sasportas, H., The Inner Planets: Building Blocks of Personal Reality, Weiser Books, 1993.

Griffiths, F. L., Stories of the High Priests of Memphis: The Sethon of Herodotus and the Demotic Tales of Khamuas, Oxford, 1900.

Guiley, R., The Encyclopedia of Magic and Alchemy, Infobase Publishing, 2006.

Günaltay, M. Ş., Dinler Tarihi. Yeryüzündeki İlkel Dinler, Kesit Yayınları, 2006.Günaltay, M. Ş., Felsefe-i Ulâ. İsbat-ı Vacip ve Ruh Nazariyeleri, Haz. Nuri Çolak, İnsan Yayınları, İstanbul, 1994.

Hançerlioğlu, O., Başlangıcından Bugüne Kadar Mutluluk Düşüncesi, Varlık Yayınları, İstanbul 1965.

Hesse, H., Siddhartha, Çev. K. Şipal, Can Yayınları, 18. Baskı, İstanbul 2010.

Horkheimer, M., Akıl Tutulması, Çev. O. Koçak, Metis Yayınları, 8. basım, İstanbul, 2010.

Höfler, A., Der Serapishymnus des Aelius Aristides, Stuttgaıt-Berlin 1935.

Jayne, W. A., Healing Gods of Ancient Civilizations, University Books, 1962.

Johnson, J., "The Hermes Dionysophoros from Minturnae", American Journal of Archaeology, vol.39, No.4 (Oct. - Dec., 1935), s.448-450.

Kavanagh, ML, Myths Traced to Their Primary source Through Language, vol.1, 1856.

Kelley, D. R., "Hermes, Clio, Themis: Historical Interpretation and Legal Hermeneutics", The Journal of Modern History, vol.55, No.4 (Dec., 1983), s.644-668.

Kieckhefer, R., Ortaçağda Büyü, Çev. Z. Biliz, Alkım Kitabevi, 2004.

Korkmaz, M., Mitolojik Dinlerin Gizemi, Alter Yayıncılık, Ankara 2009.

Krajewski, B., Traveling with Hermes. Hermeneutics and Rhetoric, University of Massachusetts Press, 1992.

Kugelmann, R., The Windows of Soul: Psychological Physiology of the Human Eye and Primary Glaucoma, Bucknell University Press, 1983.

Law, H. W., "The Hermes and Dionyus of Olympia", The Journal of Hellenic Studies, vol.57, Part 2 (1937), s.247-248.

Levinas, E., Ölüm ve Zaman, Çev. N. Başer, Ayrıntı Yayınları, 2006.

Littleton, C. S., Gods, Goddesses, and Mythology, vol.1, Marshall Cavendish, 2005.

Lukianos, Seçme Yazılar I, Çev. N. Ataç, Mf.V., Ankara 1944.

Mansfeld, J., Heresiography in Context: Hippolytus' Elenchos as a Source for Greek Philosophy, Brill, 1992.

Mead, G. R. S., Thrice-Greatest Hermes. Studies in Hellenistic Theosophy and Gnosis. Being a Translation of the Extant Sermons and Fragments of the Trismegistic Literature, with Prolegomena, Commentaries and Notes, Vol. I. - Prolegomena, The Theosophical Publishing Society, London - Benares, 1906.

Merkür, D., Gnosis: An Esoteric Tradition of Mystical Visions and Unions, SUNY Press ,1993.

Nock-Festugiere, A. J., Hermes Trismegiste. Corpus Hermetic um I-IV, Paris 1972.

Norden, E., Die Geburt des Kindes, Leipzig 1924.

paschalis, M., Virgil's Aeneid. Semantic Relations and Proper Names, Oxford University Press, 1997.

Pinch, G., Magic in Ancient Egypt, University of Texas Press, 1994.

Platon, Kratylos, Çev. C. Kar akaya, Sosyal Yayınlar, İstanbul 2000.

Prophet, M. L. - Prophet, E. C., The Masters and Their Retreats, Summit University Press, 2003.

Richter, G. M. A., "The Hermes of Praxiteles", American Journal of Archaeology, vol.35, No.3 (Jul. - Sep., 1931), s.277-290.

Robert, L., Les gladiateurs dans I'orient grec, Paris 1940.

Robertson, J. M., Christianity and Mythology, Watts & Co., London, 1910.

Schenck, E. C., "The Hermes Mosaic from Antioch", American Journal of Archaeology, vol.41, No.3 (Jul. -Sep., 1937), s.388-396.

Tokatlı, A., Eski Büyücülerden Çağdaş Darbecilere Gizli Örgütler, Gezegen Yayınevi.

Waldstein, C., "Hermes with the Infant Dionysos. Bronze Statuette in the Louvre", The Journal of Hellenic Studies, vol.3 (1882), s.107-110.

Wall, O. A., Sex and Sex Worship, C. V.'Mosby, Co., 1922.

Wallace, J. A., Imaginal Preaching. An Archetypal Perspective, Paulist Press, 1995.

Wittgenstein, L., Kesinlik Üstüne. Kültür ve Değer, Çev. D. Şahiner, Metis Yayınları, İstanbul 2009.

Yavuz, H., Kültür Üzerine, Bağlam Yayınları, İstanbul 1987.

Zupancic, M., Hermes and Aphrodite Encounters, Summa Publications, Inc., 2004.