Felsefeden siyasete : Rasyonel,Empirist ve pozitivist felsefelerin siyasal yansımaları

Rönesans'la başlayıp Aydınlanma çağı ile nihai noktasına varan insan aklına ve bilime olan aşırı güven, en etkili sonuçlarını siyaset alanında verdi. Aydınlanmanın akla ve bilimin gücüne dair yarattığı bu iyimserlik, rasyonalist ve pozitivist epistemolojilerce popülerleştirildi ve çarpıtıldı. Pozitivizmin akıl ve bilim yoluyla toplumun istenilen bir biçime sokulabileceği görüşü rasyonalist, bütüncü ve devrimci pek çok siyasi projeye ilham kaynağı oldu. Ancak bunlar, Aydınlanmanın özgürlük ideali ile örtüşmeyen otoriter, totaliter ve baskıcı rejimlerdi. Yirminci yüzyılın başlarında aklın ve bilimin gücüne dair rasyonalist ve pozitivist paradigma sarsılmaya yüz tuttu. Aklın sınırlı bir kavrama aleti ve bilimin de gerçekliğin teoride yansıması olmayıp, gerçekliğe ilişkin her an yanlışlanma ihtimali bulunan bir kurgu olduğu görüşü egemen olmaya başladı. Bunun siyasal ve sosyal teori açısından anlamı, bilimsellik savına dayalı olarak hiçbir ideolojinin ve iyi anlayışının meşrulaştırılamayacağı ve toplumsal konuların mühendislikçi bir bakışla ele alınamayacağıydı.

From philosophy to politics : Political reflections of Rational,Empirist and positivist philosophies

Excessive trust on wisdom and science beginning with Renaissance and reaching the ultimate point with Enlightenment gave its best results in the political area. The optimism about wisdom and science's power created by Enlightenment was interpreted that society could be put into a desired form by rationalist and positivist epistemologies. This point of view became an inspiring source for many rationalist, conventionalist and revolutionist political projects in the last two decades. Those, however, were authoritarian, totalitarian and oppressive regimes uncompromising with the freedom ideal of Enlightenment. The rationalist and positivist paradigms based on the power of wisdom and science became shaking up at the very beginning of 21 century. The opinion suggesting that the science is a structure relating the truth - which could be falsified at any moment - has become gaining respect among the scientists instead of the conventional view taking the wisdom as the comprehension tool and the science as the reflection of truth in the theory. The political and social meanings of this were the illegitimacy of any ideology and the ?goodness? perspective based on the scientific thesis and the impropriety of handling social matters by using mechanistic approach.

___

Aron, Raymond, Sosyolojik Düşüncenin Evrimi, 3.b., Çev. Korkmaz Alemdar, Bilgi Yay., Ankara 1994.

Cassirer, Ernst, "Aydınlanma Çağının Düşünme Biçimi", Çev. Doğan Özlem, Toplumbilim, Sayı 11, Temmuz 2000.

Auguste Comte, Pozitivizmin İlmihali, Çev. Peyami Erman, M. E. G. S. B. Yay., İstanbul 1986.

Cevizci, Ahmet, Paradigma Felsefe Sözlüğü, Paradigma Yay., İstanbul 2002.

Çizakça, Murat, Demokrasi Arayışında Türkiye, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002.

Davudoğlu, Ahmet, "Sosyal Bilimlerin Evrenselliğine Yönelik Metodolojik Bir Kritik ve Sosyal Bilimlerin İslamileşmesi Meselesi", içinde: Bilgi-Bilim ve İslam 2, Yay. Haz: Ahmet Tabakoğlu-Sadık Çelenk, İlmi Neşriyat, İstanbul 1992.

Descartes, Rene, "Discourse on The Method of rightly Conducting The Reason, and Seeking Truth in The Sciency", http://www.gutenberg.org/dirs/etext93/dcartl0.xtx (Erişim: 14.08.2006).

Erman, Peyami, "Mütercimin Önsözü", içinde: Auguste Comte, Pozitivizmin İlmihali, Çev., Peyami Erman, M. E. G.S.B. Yay. , İstanbul 1986.

Giddens, Anthony, Siyaset, Sosyoloji ve Toplumsal Teori, Çev. Tuncay Birkan, Metis yay., İstanbul 2000.

Gökberk, Macit, Felsefe Tarihi, 8.b., Remzi Kitabevi, İstanbul 1996.

Hampson, Norman, Aydınlanma Çağı, Çev. Jale Parla, Hürriyet Vakfı Yay., İstanbul 1991.

Hayek, Friedrich, Kanun, Yaşama Faaliyeti, Özgürlük, Çev. Atilla Yayla, Türkiye İş Bankası Kültür Yay., İstanbul 1994.

Holzhey, Helmut, Vilem Mudroch, Historical Dictionary of Kant and Kantianism, The Scarecrow Pres Lanham vd. 2005.

Hume, David, İnsan Zihni Üzerine Bir Araştırına, Çev. Selinin Evrim, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1945.

Korlaelçi, Murteza, Pozitivizmin Türkiye'ye Girişi, İnsan Yay., İstanbul 1986.

Köker, Levent, İki Farklı Siyaset -Bilgi Teorisi- Siyaset Bilimi Açısından Pozitivizm ve Eleştirel Teori, Ayrıntı Yay., İstanbul 1990.

____, Modernleşme, Kemalizm ve Demokrasi, 3.b., İletişim Yay., İstanbul 1995.

Kuhn, Thomas, Bilimsel Devrimlerin Yapısı, Çev. Nilüfer Kuyaş, Alan Yay., İstanbul 1982.

Lawhead F. William, The Philosophical Journey: An Interactive Approach, McGraw-Hill Companies, Inc., New York 2003.

Linz, J. Juan, Otoriter ve Totaliter Rejimler, Çev. Ergun Özbudun, S Yay., Ankara 1984.

Marx Karl, 1844 El Yazmaları, (Çev. Murat Belge), Birikim Yay., İstanbul 2000.

Mills, C.Wright, Toplumbilimsel Düşün, Çev. Unsal Oskay, Kültür Bakanlığı Yay., Ankara 1979

Oakeshott, Micheal, "Siyasette Akılcılık", Çev. Mustafa Erdoğan, Forum, Cilt: 8 Sayı 190,1 Ağustos 1987a.

____, "Siyasette Akılcılık", Çev. Mustafa Erdoğan, Forum, Cilt: 8, Sayı 192, 1 Eylül 1987b.

____, "Siyasette Akılcılık", Çev. Mustafa Erdoğan, Forum, Cilt: 8, Sayı 189, 15 Ekim 1987c

____, "Siyasette Akılcılık", Çev. Mustafa Erdoğan, Forum, Cilt: 8, Sayı 193 ,15 Eylül 1987d.

Özipek, Bekir Berat, Muhafazakârlık, Liberte Yayınlan, Ankara 2004.

Özlem, Doğan, Max Weber'de Bilim ve Sosyoloji, Ara Yay., İstanbul 1990.

____, "Türkiye'de Pozitivizm ve Siyaset", Modern Türkiye'de Siyasi Düşünce, Cilt:3, Ed. Uygur Koca-başoğlu, 2.b., İletişim Yay., İstanbul 2002.

Popper, Karl R., "Özgürlük ve Entelektüel Sorumluluk" Çev. Sinan Gürtuncal, Türkiye Günlüğü, Sayı 61, Yaz 2000.

Reichenbach, Hans, Bilimsel Felsefenin Doğuşu, Çev., Cemal Yıldırım, Remzi Kitabevi, İstanbul 1981.

Sartori, Giovanni, Demokrasi Teorisine Geri Dönüş, Çev. Tuncer Karamustafaoğlu- Mehmet Turhan, Türk Demokrasi Vakfı Yay., Ankara 1993.

Sunar, İlkay, Düşün ve Toplum, Kültür Bak. Yay., Ankara 1979.

Therborn, Göran, "Routes to/through Modernity". Global Modernities(Ed. Mike Featherstone vd.), Sage Publications, London vd. 1997

Tiryakian, Edward, "Emile Durkheim", Çev. Ceylan Tokluoğlu, içinde: Sosyolojik Çözümlemenin Tarihi, Ed. Mete Tuncay- Aydın Uğur, Ayraç Yay., Ankara 1997.

Turner, Jonathan H., The Structure of Sociological Theory, The Dorsey Pres, USA, 1978.

Türköne, Mümtaz'er, "Derin Devlet", Doğu-Batı, Sayı 1, 1997.

Ural, Şafak, Pozitivist Felsefe, Say Yayınları, İstanbul 2006.

Vergin, Nur, "Pozitivist Optimizm ve Sosyolojinin Doğuşu", Toplum ve Bilim, Sayı 43-44, Güz 1988-Kış 1989.

Williams, Howard, "Immanuel Kant", Palgrave Advances in Continental Political Thought, (Ed. Terrel Carver and James Martin), Palgrave Macmillan Pres, New York, 2006

Wolterstorff, Nicholas P., "Empiricism", The Cambridge Dictionary of Philosophy (Ed. Robert Audi), Cambridge Ünv. Pres, 1999 London.

Yayla, Atilla, Özgürlük Yolu: Hayek'in Sosyal Teorisi, Liberte Yay., Ankara 2000.

Yumer, Ruhdan, "Hayekçi Liberalizmin Temel İlkesi" içinde: Sosyal&Siyasal Teori, Deri. Atilla Yayla, Siyasa] Kitabevi, Ankara 1993.