ZÜLFÜ DEMİRTAŞ, Meryem EKMEKYAPAR

2012

İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Değerlere Dayalı Yönetim Uygulamalarının Okul Kültürüne Etkisi

Bu araştırmanın amacı, ilköğretim öğretmenlerinin algılarına göre, okul yöneticisinin değere dayalı yönetim uygulamalarının okul kültürü üzerindekietkisini incelemektir. Araştırmanın örneklemini Elazığ il merkezindeki 10 ilköğretim okulunda görev yapan 348 öğretmen oluşturmaktadır. Ölçme aracı olarak, açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri yapılan, Okul Kültürü Ölçeği ve Değerlere Göre Yönetim Ölçeği kullanılmıştır. SPSS paket programı kullanılarak, katılımcıların okul kültürü ve yöneticilerin değerlere göre yönetim uygulamaları ile ilgili algıları“katılıyorum” düzeyinde bulunmuştur. AMOS programı kullanılarak, elde edilen yapısal eşitlik modeli, değerlere göre yönetimin okul kültürünü anlamlı düzeyde etkilediği ortaya çıkmıştır. Okul kültürünü etkilemede yöneticilerin sahip olduğu örgütsel değerlerin etkisi, bireysel değerlerin etkisinin iki katına yakındır. Değerlere göre yönetimin okul kültürünün tüm boyutları üzerinde anlamlı etkisi vardır. En yüksek etki ise Katılım boyutunda gerçekleşmiştir. Bu boyutu sırasıyla Denetim, Toplantılar, İletişim ve İklim boyutları izlemektedir. Yöneticilerin değerleri, değerlere dayalı yönetim uygulamaları, öğretmelerle aralarındaki iş verimliliğini artırmada, öğretmenleri motive etmede, öğretmenlerin saygı gördükleri algısına sahip olmalarında önemli bir rol oynamaktadır
Anahtar Kelimeler:

okul kültürü , değerler , örgütsel değerler , bireysel değerler değerlere göre yönetim

The Effect Values-Based Management Practices of Primary School Principals on the School Culture

Background. With respect to the creation, maintenance, and development of a school`s culture, it is important that school administrators have organizational values and act upon these values in the management process. Values constitute the essence of basic virtues. Values guide the evaluation of actions of an organization`s members and determine whether a judgment is good or bad. Values of individuals guide the process of understanding and evaluating their behavior. Determination of values at individual and organizational level contributes to the understanding of organizational reality. Individual values represent the things that are valuable and important to the individual whereas organizational values illustrate the common values adopted by the members of an organization. Determining how much effect the values of a school principal have on a school`s culture is organizationally important. Purpose. The purpose of the study is to examine the impact of the values of a school principal on the school culture according to the perceptions of primary school teachers. Method. A total of 348 teachers working in 10 primary schools in Elazığ city center constitutes the sample of the study. "School Culture Scale" and "Values-Based Management Scale" are used as the measurement tools in the study. Findings and Conclusion. Teachers reported that they "Agreed" (3.40 – 4.19) to the five factors of the school culture scale and two factors of the valuesbased management scale. Correlation test shows that there are significant relationships between these five factors. The highest correlation is between "Participation" and "Control" dimensions of the School Culture Scale (.77); the second highest correlation is between the two dimensions (Individual Values and Social Values) of Values-Based Management Scale (.74). The developed structural equation model suggested that values-based management significantly affected the school culture. The effect of organizational values possessed by the school principals (β = .54) is almost twice the effect of individual values (β = .29). Values-based management has significant effect on all dimensions of school culture. The highest effect was observed in participation dimension (β = .89; p < .01). This dimension is followed by control (β = .82; p < .01), meetings (β = .73; p < .01), communication (β = .67; p < .01), and climate (β = .59; p < .01) dimensions, respectively. Values-based management practices of school administrators affect the "participation" factor at the highest level. Values of managers, in other words, values-based management practices play an important role in improving the business efficiency between managers and teachers, motivating teachers, and teachers` perceptions of being respected. The fact that teachers perceive values-based management practices of school principals at high level is an indicator of the future support by teachers to the school principals` values-based practices. When employees believe that their organization considers the welfare of its members, they feel that they are endorsed by their organization. A flexible, stimulating, participatory, and supportive climate is created in schools where the principals fulfill the role of leadership culturally. As long as the teachers feel the support of the managers on their back, they will perceive the school as having a more supportive culture. Supportive school culture plays an effective role in the realization of the planned changes at school. A supportive climate is also needed for educational changes to be made at the school level. Social support provided by school principals to the teachers is effective for coping with situations that could impair the professional peace of mind and for teachers` feeling good from an occupational perspective. School culture affects everything at school. School principals who are aware of the fact that their values-based management practices have an impact on the school culture are willing to fulfill the leadership role in their schools. Leading managers are expected to be entrepreneurs, to have a vision, and to play roles that empower and motivate teachers as well as increase the student achievement. The findings of this research empirically show the effect of individual and organizational values of school principals on the school culture. In this context, school principals are expected to develop individual and organizational values that would be approved and taken an example by others; they are expected to carry out their management practices in line with these values. It seems inevitable that these values of the school principals will positively affect the student performance, which is the ultimate goal, through the school culture, which is a means to this end.
Keywords:

school culture values , organizational values , personal values , values based management,

PDF

___

  • Aelterman, A., Engels, N., Van Petegem, K., & Verhaege, J.P. (2007). The well-being of teachers in Flanders: the importance of a supportive school culture. Educational Studies, 33(3), 285-297.
  • Akbaba-Altun, S. (2003). Eğitim yönetimi ve değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(1), 7- 18.
  • Altunay, E. ve Yalçınkaya, M. (2011). Öğretmen adaylarının bilgi toplumunda değerlere ilişkin görüşlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(1), 5-28.
  • Arbuckle, J. L. (2007). Amos 16.0 user’s guide. SPSS Inc., Chicago.
  • Aydın, M. (2010). Eğitim yönetimi. Ankara: Hatiboğlu.
  • Barr, J. J. (2011). The relationship between teachers’ empathy and perceptions of school culture. Educational Studies, 37(3), 365-369.
  • Başaran, İ. E. (2008). Örgütsel davranış insanın üretim gücü. Ankara: Ekinoks.
  • Bayram, N. (2010). Yapısal eşitlik modellemesine giriş: AMOS uygulamaları. İstanbul: Ezgi.
  • Berings, D., De Fruyt, F., & Bouwen, R. (2004). Work values and personality traits as predictors of enterprising and social vocational interests. Personality and Individual Differences, 36, 349-364.
  • Bursalıoğlu, Z. (1994). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış.Ankara: Pegem A.
  • Cohen, A., & Caspary, L. (2010). Individual values, organizational commitment, and participation in a change: Israeli teachers’ approach to an optional educational reform. Journal of Business and Psychology, 26(3), 385-396.
  • Çalışkur, A. (2010). Psikolojide değerler ve gençlik. İstanbul: Papatya.
  • Çelik, V. (2000). Okul kültürü ve yönetimi. Ankara: Pegem A.
  • Çelik, V. (2011). Eğitimsel liderlik. Ankara: Pegem A.
  • Deal, T. E., & Peterson, K.D. (1999). Shaping school culture: the heart of leadership. San Francisco, CA: Jossey-Bass.
  • Demirtaş, Z. ve Ersözlü, A. (2007). Okul kültürü ile öğrencilerin şiddete başvurma davranışları arasındaki ilişkiler. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi,2, 178–189.
  • Demirtaş, Z. (2010a). Okul kültürü ile öğrenci başarısı arasındaki ilişki.Eğitim ve Bilim / Education and Science, 35(158), 3-13.
  • Demirtaş, Z. (2010b). Liselerde okul kültürü ile öğrenci başarısı arasındaki ilişki. MKU Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(13), 208-223.
  • Devos, G., Bouckenooghe, D., Engels, N., Hotton, G., & Aelterman, A. (2007). An asessment of well-being of principals in Flemish primary schools. Journal of Educational Administration,45(1), 33-61.
  • Doğan, B., Aşkun, O. B. ve Yozgat, U. (2007). Türkiye’de yönetsel değerler ve yönetici profili üzerine bir araştırma. İstanbul: Beta.
  • Doğan, İ. (2009). Sosyoloji: kavramlar ve sorunlar. Ankara: Pegem A.
  • Engels, N., Hotton, G., Devos, G., Bouckenooghe, D., &Aelterman, A. (2008). Principals in schools with a positive school culture. Educational Studies, 34(3), 159- 174.
  • Erçetin, Ş.Ş. (2000). İlköğretim okulları hangi değerlerle yönetiliyor. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,10(1), 31-43.
  • Fırat, N.(2007). Okul kültürü ve öğretmenlerin değer sistemleri(Yayımlanmamış doktora tezi).Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
  • Froese, F. J.,& Xiao, S. (2012). Work values, job satisfaction and organizational commitment in China. The International Journal of Human Resource Management, 23(10), 2144-2162.
  • Hoy, W. K. ve Miskel, C. G. (2010). Eğitim yönetimi: teori, araştırma ve uygulama (Çeviri Editörü: Selahattin Turan). Ankara: Nobel.
  • Hu, L., & Bentler, M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1), 1-55.
  • Karaköse, T. ve Altınkurt, Y. (2009). Okul yöneticilerinin ve il milli eğitim müdürlüğü çalışanlarının değerlere göre yönetim ile ilgili görüşlerinin incelenmesi (Kütahya ili örneği). Değerler Eğitimi Dergisi,7(17), 49-67.
  • Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
  • Kaya, H. (2009). Okul kültürünün öğrenci başarısı üzerine etkisi (Batman ili örneği)(Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi, Elazığ.
  • Kaya, H. ve Demirtaş, Z. (2009). Okul kültürünün öğrenci başarısı üzerine etkisi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,6(2), 55–67.
  • Kılıç, F. (2012). Ortaöğretim okulları yöneticilerinin değerlerle yönetime ilişkin algıları (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi, Elazığ.
  • Maslowski, R. (2001). School culture and school performance: An explorative study into the organizational culture of secondary schools and their effects. Twente: Twente University Press.
  • Mendonca, M., & Kanungo, R.N. (2007). Ethical leadership. Maidenhead: McGraw- Hill/Open University Press.
  • Özdemir, M. (2008). Kamu yönetiminde etik. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(7), 179-195.
  • Posner, B. Z. (2010). Another look at the impact of personal and organizational values congruency. Journal of Business Ethics,97, 535-541.
  • Quenneville, N., Bentein, K., & Simard, G. (2010). From organizational values to mobilization of human resources. Canadian Journal of Administrative Sciences, 27, 122-135.
  • Rapp, M.S., Schellong, D., Schmidt, M., & Wolff, M. (2010). Considering the shareholder perspective: value-based management systems and stock market performance. Review of Managerial Science, 5(2), 171-194.
  • Sağnak, M. (2005). Örgüt ve yönetimde değerler. Milli Eğitim Dergisi, 33(166), http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/166/index3- sagnak.htm.
  • Schein, E. (2004). Organizational culture and leadership. San Francisco: Jossey-Bass.
  • Sezgin, F. (2006). İlköğretim okulu öğretmenlerinin birey-örgüt değer uyumuna ilişkin algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 48, 557-583.
  • Sezgin, F. (2007). İlköğretim okulu öğretmenlerinin bireysel ve örgütsel değerlere ilişkin önem sıralamaları. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi,27(1), 59-85.
  • Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri: temel kavramlar ve örnek uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 3(5), 49-74.
  • Şahin, S. (2010). Okul kültürünün bazı değişkenler açısından incelenmesi. Elementary Education Online (İlköğretim Online), 9(2), 561-575.
  • Şahin, S. (2010). An aspect on the school culture in Turkey and the United States. Asia Pacific Educational Review, 12(4), 593-607.
  • Şahin-Fırat, N. (2010). Okul müdürü ve öğretmenlerin okul kültürü ile değer sistemlerine ilişkin algıları. Eğitim ve Bilim,35(156), 71-83.
  • Şimşek, Ö.F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş: temel ilkeler ve Lisrel uygulamaları. Ankara: Ekinoks.
  • Şişman, M. (2007). Örgütler ve kültürler. Ankara: Pegem A.
  • Taşdan, M. (2010). Türkiye’deki resmi ve özel ilköğretim okulu öğretmenlerinin bireysel değerleri ile okulun örgütsel değerleri arasındaki uyum düzeyi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 16(1), 113-148.
  • TDK. (1998). Türkçe sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu.
  • Tezci, E. (2011). Turkish primary school teachers’ perceptions of school culture regarding ICT integration. Educational Technology Research and Development, 59(3),429-443.
  • Tondeur, J., Devos, G., Houtte, M.V., Van Braak, J., & Valcke, M. (2009). Understanding structural and cultural school characteristics in relation to educational change: the case of ICT integration. Educational Studies, 35(2), 223- 235.
  • Turan, S., Durceylan, B. ve Şişman, M., (2005). Üniversite yöneticilerinin benimsedikleri idari ve kültürel değerler. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13, 181-202.
  • Turan, S. ve Aktan, D. (2008). Okul hayatında var olan ve olması düşünülen sosyal değerler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 227-259.
  • Yılmaz, K. (2006).İlköğretim okulu yönetici ve öğretmenlerine göre kamu ilköğretim okullarında bireysel ve örgütsel değerler ve okul yöneticilerinin okullarını bu değerlere göre yönetme durumları (Yayınlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
  • Yılmaz, K.(2007). İlköğretim okul yönetici ve öğretmenlerinin değerlere göre yönetim ile ilgili görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi,52, 639-664.
Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi-Cover
  • ISSN: 1300-4832
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 1995
  • Yayıncı: Pegem Akademi Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Hizmetleri Tic. Ltd. Şti.
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Okullarda Stratejik Planlama Algısı Ölçeği ile Stratejik Planlama Uygulamalarını Değerlendirme Ölçeğinin Geliştirilmesi

Hasan Basri MEMDUHOĞLU, Halil İbrahim UÇAR

İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Değerlere Dayalı Yönetim Uygulamalarının Okul Kültürüne Etkisi

ZÜLFÜ DEMİRTAŞ, Meryem EKMEKYAPAR

Dağıtımcı Liderlik Envanterinin Türkçe Uyarlaması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları

MURAT ÖZDEMİR

İlköğretim Okullarında Okul Kültürü ile Örgütsel Sağlık Arasındaki İlişki

Servet ÖZDEMİR

Okulun Bürokratik Yapısı ile Sınıf Öğretmenlerinin Profesyonel Davranışları Arasındaki İlişki

YUSUF CERİT