Trakya Bölgesi’nde Bazı Buğday Çeşitlerinin Fusarium spp. İzolatlarına Karşı Dayanıklılığın Tespit Edilmesi

Trakya Bölgesi’nde yetiştirilen buğday çeşitlerinde kök ve kök boğazıhastalıkları yaygın olarak görülmektedir. Bu çalışmada, TrakyaBölgesi’nde buğdayın kök ve kök boğazından elde edilen 40 Fusariumspp. izolatının patojenisitesinin belirlenmesi ve bölgede yaygın olarakkullanılan ekmeklik çeşitlerin (Gelibolu, Golia, Esperia, Krasunya,Nina, Sagittario ve Sana) fide döneminde etmene karşı duyarlılığınınbelirlenmesi amaçlanmıştır. İzolatların toprağa inokulasyonu yoluylayapılan patojenisite testlerinde, hastalığa karşı hassas olduğu bilineniki çeşit (Flamura 85 ve Pehlivan) kullanılmıştır. Test edilenFusarium spp. izolatları % 0’dan % 100’e değişen oranlarda hastalıkşiddeti oluşturmuşlardır. İzolatlar arasında, 14 numaralı izolat heriki çeşitte % 100 enfeksiyon oluşturmuş ve en patojen izolat olarakbelirlenmiştir. Her iki çeşitte % 40’ın üzerinde hastalık şiddetigösteren 6 izolat dayanıklılık testleri için seçilmiş ve ayrıca türteşhisleri yapılmıştır. Çıkış öncesi ölüm ve hastalık şiddeti dikkatealınarak fide döneminde yapılan dayanıklılık testleri sonucunda Goliaen hassas çeşit olarak tespit edilmiştir. Çıkış öncesi ölüm ve fidedehastalık şiddeti sırasıyla Gelibolu ve Esperia çeşitlerinde en düşükoranlarda olmuştur.

Determination of Resistance in Some Wheat Cultivars Against Fusarium spp. Isolates in Trakya Region

Root and foot-rot diseases are common on wheat cultivars cultivated in the Trakya Region. The objectives of this study were to determine the pathogenicities of 40 Fusarium spp. isolates obtained from root and foot parts of wheat in Trakya Region and to find out the sensitivities of commonly cultivated wheat cultivars (Gelibolu, Golia, Esperia, Krasunya, Nina, Sagittario and Sana), to the pathogen at seedling stage. Two cultivars (Flamura-85 and Pehlivan) known as sensitive to the disease were used in the pathogenicity tests by soil inoculation of the isolates. The tested Fusarium spp. isolates caused disease severity ranging from 0% to 100%. Among them, the isolate14 sustained the highest infection of 100% in both cultivars and was detected as the most pathogenic isolate. Six isolates showing disease severity of >40% on both cultivars were selected for resistance tests and also were identified. Golia was found as the most sensitive cultivar in resistance tests based on pre-emergence damping-off and disease severity on seedling. Pre-emergence damping-off and disease severity in seedling were at the lowest in the cultivars of Gelibolu and Esperia, respectively.

PDF

___

Aktaş H, Tunalı B, Bostancıoğlu E, Bayram E 1996. Sakarya yöresinde buğday kök ve kök boğazı çürüklüğüne neden olan hastalık etmenlerinin belirlenmesi ve bu etmenlerin buğday yetiştirme teknikleri ile ilişkileri üzerine araştırmalar. Bitki Koruma Bülteni, 36 (3-4): 151-167.
Akgül DS, Erkılıç A 2016. Effect of wheat cultivars, fertilizers, fungicides on Fusarium foot rot disease of wheat. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 40: 101-108.
Araz A, Bayram EM, Babaroğlu EN 2009. Sakarya ilinde bazı buğday çeşitlerinde kök ve kök boğazı hastalıklarına neden olan etmenlerin belirlenmesi. Bitki Koruma Bülteni, 49 (1): 31-43.
Araz A, Uğuz N, Güler P 2010. Fusarium türlerinin izolasyonu ve patojenitelerinin belirlenmesi. Biyoloji Bilimleri Araştırma Dergisi, 3(1): 1-5.
Arıcı ŞE, Arap Ü, Yatağan FB 2013. Isparta ve Burdur illeri buğday ekim alanlarındaki kök ve kök boğazı fungal hastalık etmenlerinin belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 17(2): 26-30.
Arslan Ü, Baykal N 2002. Kök ve kök boğazı fungal patojenlerine karşı buğday çeşitlerinin reaksiyonları ve tohum koruyucu fungisitlerin Fusarium culmorum (W. G. Sm.) Sacc’a Etkisi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 16: 69-76.
Backhouse D, Abubakar AA, Burgess LW, Dennis JI, Hollaway GJ, Wildermuth GB, Wallwork H, Henrj FJ 2004. Survey of Fusarium species associated with crown rot of wheat and barley in eastern Australia. Australasian Plant Pathology, 33: 255- 261.
Bateman GL, Murray L 2001. Seasonal variations in populations Fusarium species in wheat field soil. Applied Soil Ecology, 18: 117-128.
Beccari G, Covarelli L, Nicholson P 2011. Infection processes and soft wheat response to root rot and crown rot caused by Fusarium culmorum. Plant Pathology, 60: 671–84.
Cook RJ 1968. Fusarium root and foot rot of cereals in the Pacific Northwest. Phytopathology, 58: 1-126.
Cook RJ 1986. Wheat management systems in the Pacific Northwest. Plant Disease, 70: 894-898.
Demirci F 2003. Bazı buğday çeşitlerinin önemli kök ve kök boğazı hastalık etmenleri (Fusarium spp. Bipolaris sorokiniana) ’ne karşı reaksiyonlarının belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi, 9 (4): 450- 466.
Finci S 1979. Buğdayın kök ve kök boğazı hastalıkları ve korunma çareleri. Tarım ve Ormancılık Bakanlığı Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Genel Müdürlüğü, Çiftçi Broşürü No:21, s:15.
Hashem M, Moharam AM, Zailed AA, Saleh FEM 2010. Efficacy of essential oils in the control of cumin root rot disease caused by Fusarium spp. Crop Protection, 29: 1111-1117.
Hekimhan H, Bağcı SA, Nicol J, Tunalı B 2005. Kök ve kök boğazı çürüklüğü hastalığı etmenlerinin bazı kışlık hububat verimleri üzerine etkileri. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi Bildirileri, 5-9 Eylül, Antalya.
Hekimhan H, Bağcı SA, Aktaş H, Nicol JM, Aydoğdu M, Akbudak A 2007. Bazı Fungusitlerin Selçuk-97 ve Seri-82 Buğdaylarının verimleri ile kök ve kök boğazı çürüklüğü hastalık şiddeti üzerine etkisi. Türkiye II. Bitki Koruma Kongresi Bildirileri, 27- 29 Ağustos, Isparta.
Hekimhan H 2010. Trakya Bölgesi’nde buğdaylarda kök ve kök boğazı çürüklüğüne neden olan fungal etmenler ve patojenisitelerini etkileyen bazı faktörler üzerine araştırmalar. Selçuk Ün. Fen Bil. Ens. Bitki Koruma ABD Doktora Tezi, 132 s.
Hekimhan H, Boyraz N 2011. Bazı ekmeklik buğday çeşitlerindeki Fusarium culmorum kök boğazı çürüklüğü mücadelesinde avirülent Fusarium oxysporum'un biyo etkililiğinin belirlenmesi. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 25 (3): 35- 41.
Hill JP, Fernveez JA, McShane MS 1983. Fungi associated with common root rot of winter wheat in Colorado and Wyoming. Plant Disease, 67: 795-797.
Karadeniz İ 2014. Konya Ereğli ilçesi ve civarında tahıllarda kök ve kök boğazı çürüklüğünün yaygınlığı ve nedensel etmenlerin belirlenmesi. ÇÜ. Fen Bil. Ens. Bitki Koruma Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 76 s
Kılınç AT, Yorgancılar A, Şahin E, Yıldırım AF, Erginbaş G, Nicol JM, Bolat N, Yorgancılar Ö 2008. Buğdayda kök ve kök boğazı çürüklüğü etmenine (Fusarium culmorum) karşı dayanıklılık kaynaklarının belirlenmesi üzerine araştırmalar. Ülkesel Tahıl Sempozyumu, Bildirileri, 2-5 Haziran 302-308, Konya, Türkiye.
Mathieson JT, Rush GM, Bordovsky D, Clark LE, Jones OR 1990. Effects of tillage on common root rot of wheat in texas. Plant Disease, 74: 1006-1008.
Muratçavuşoğlu N, Hancıoğlu, Ö 1995. Ankara ili buğday ekim alanlarında kök ve kök boğazı hastalıklarına neden olan Fusarium türlerinin tespiti üzerine araştırmalar. VII: Türkiye Fitopatoloji Kongresi Bildirileri, 26-29 Eylül, Adana.
Parry DW, Jenkinson P, Mcleod V 1995. Fusarium earblight (scab) in small grain cereals-a review. Plant Pathology, 44: 207-238.
Scherm B, Balmas V, Spanu F, Pani G, Delogu G, Pasquali M, Migheli Q 2013. Fusarium culmorum: Causal agent of foot and root rot and head blight on wheat. Molecular Plant Pathology, 14(4): 323–341.
Smiley RW, Patterson LM 1996. Pathogenic fungi associated with Fusarium foot rot of winter wheat in the semiarid Pacific Northwest. Plant Disease, 80: 944-949.
Townsend G-K. Heuberger JW 1943. Methods for Estimating Losses Caused by Diseases in Fungicide Experiments Plant Diasease Report 27:340-343.
Tunalı B, Nicol J, Hodson D, Uçkun Z, Büyük O, Erdurmuş D, Hekimhan H, Aktaş H, Akbudak MA, Bağcı SA 2008. Root and crown rot fungi associated with spring, facultative winter wheat in Turkey. Plant Diseases, 92 (9): 1299-1306.
TÜİK 2017. Türkiye İstatistik Kurumu, Tarımsal Yapı (Üretim, Fiyat, Değer), Ankara.
Uçkun Z, Yıldız M 2004. İzmir, Aydın ve Denizli illeri buğday alanlarındaki kök ve kök boğazı hastalıklarının yoğunluğunun ve etmenlerinin belirlenmesi. Bitki Koruma Bülteni, 44 (1-4): 79-92.
Uyanık E 2008. Adana yöresi buğday ekilişlerinde kök hastalıkları nedenlerinin araştırılması. ÇÜ. Fen Bil. Ens. Bitki Koruma ABD, Yüksek Lisans Tezi. 60 s.
Wiese, MV 1987. Compendium of wheat diseases. American Phytopatholocigal Society, St. Paul MN, 53-55.
Wildermuth GB, McNamara RB 1994. Testing wheat seedlings for resistance to crown rot caused by Fusarium graminearum Group 1. Plant Disease, 78: 949-953.
Windels CE, Holen C 1989. Association of Bipolaris sorokiniana, Fusarium graminearum group 2, and F. culmorum on spring wheath differing in severity of common root Rot. Plant Disease, 73: 953-956.
Wisniewska H, Chelkowski J 1998. Evaluation of susceptibility to Fusarium seedlings blight in winter wheat cultivars, using digital image analysis. Review of Plant Pathology, 77 (1): 334.
Wojciechowski S, Chelkowski J, Ponitka A, Slusarkıewicz-Jarzına A 1997. Evaluation of Spring and winter wheat reaction to Fusarium culmorum and Fusarium avenaceum. Journal of Phytopathology, 145: 99-103.