Si̇nan KARTAL, Hasan DEĞİRMENCİ, Fırat ARSLAN

Sulama Kanal Çeşitleri ve Uzunluklarının Sulama Performans Göstergelerine Etkisi

Suyun etkin kullanımında sulama şebekelerinde kullanılan kanalçeşitleri büyük öneme sahiptir. Bu çalışmada, Ege Bölgesinde 9 adetsulama şebekesinde, ana sulama kanal çeşitleri ve uzunluklarınınsulama performans göstergelerine etkisi araştırılmıştır. Sulamakanal uzunlukları ve su iletim performans göstergeleri arasındakiilişkiyi araştırmak amacıyla korelasyon; kanal çeşitlerine veuzunluklarına göre sulama şebekelerini homojen gruplara ayırmakamacıyla kümeleme analizi ve genel değerlendirme yapmak amacıylada temel bileşenler analizi sonucunda oluşan biplot grafiklerikullanılmıştır. Sonuçta, kanal uzunlukları ve çeşitleri ile sulamaoranı ve birim sulama alanına dağıtılan toplam sulama suyu miktarıarasında korelasyon bulunmuştur (P>0.01). Sulama kanal çeşitleri veuzunlukları ile birim sulanan alana dağıtılan toplam sulama suyumiktarı ve su temin oranı arasındaki ilişki istatistiksel olarakanlamsız bulunmuştur (P>0.05). Borulu su iletim kanallarına sahipsulama şebekelerinde sulama performansı yüksek olmasıbeklenirken, kaplamalı ve kanalet su iletim kanallarına sahip olansulama şebekeleri daha yüksek performans göstermiştir. Sonuçtasulama şebeke performans göstergeleri kanal çeşitleri veuzunluklarının yanında yönetim, işletim gibi birçok etkene bağlıolduğu belirlenmiştir.

The Effect of Irrigation Channel Type and Length on Irrigation Performance Indicators

Channel types are of great importance in the effective use of water in irrigation schemes. In this study, the effects of main channel systems type and lengths on the water distribution performance indicators for 9 irrigation schemes in the 2nd District of the General Directorate of State Hydraulic Works were investigated. Correlation was used to determine the relationship between channel lengths and water distribution performance indicators. Cluster analysis was used to divide irrigation schemes into homogeneous groups according to channel types. Biplot charts which are formed as a result of principle component analysis were used to interpret all indicators together. As a result, there was a correlation between channel lengths and irrigation ratio as well as annual irrigation water supplied to users per unit command area (P0.05). While the water distribution performance of irrigation schemes with piped water delivery systems was expected to be high, irrigation schemes with classic and canalette channels showed higher performance. As a result, performance indicators were determined to be dependent on many factors such as management and operation besides channel types and lengths in irrigation schemes.

PDF

___

Akçay S, Tunalı SP 2016. Aşağı Büyük Menderes ve Aşağı Gediz Havzası Sulama Birliklerinin Üretim ve Su Kullanım Performanslarının Karşılaştırmalı Olarak Değerlendirilmesi. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 3(1): 64-73.
Akkuzu E, Mengü GP 2011. Alaşehir yöresi sulama birliklerinin arazi-su verimliliği ve su temini açısından değerlendirilmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 48(2): 119-126.
Alcon F, García-Bastida PA, Soto-García M, MartínezAlvarez V, Martin-Gorriz B, Baille A 2017. Explaining the performance of irrigation communities in a water-scarce region. Irrigation Science, 35(3): 193-203.
Arslan F, Değirmenci H 2018. Sulama Şebekelerinin İşletme-Bakım ve Yönetim Modernizasyonunda RAP-MASSCOTE Yaklaşımı: Kahramanmaraş Sol Sahil Sulama Şebekesi Örneği, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 49(1): 45-51.
Burt C 2001. Rapid Appraisal Process (RAP) and Benchmarking: Explanation and Tools. Water Control. 2001. http://www.watercontrol.org/ tools/rap-eng-2002, URL: 18 August 2018.
Cihan İ, Acar B 2016. Performance of Ova Water User Association in Konya–Turkey, World Journal of Innovative Research, 1(2): 25-28.
Çakmak B, Beyri̇bey M, Yildirim YE, Kodal S 2004. Benchmarking performance of irrigation schemes: a case study from Turkey. Irrigation and Drainage: The journal of the International Commission on Irrigation and Drainage, 53(2): 155-163.
Değirmenci H 2001. Devredilen sulama şebekelerinin karşılaştırma göstergeleri ile değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 15:31-41.
DSİ 2017. 2016 Yılı DSİ’ce İşletilen ve Devredilen Sulama Tesisleri Değerlendirme Raporu. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, Ankara, Türkiye.
Eliçabuk C, Topak R 2017. Gevrekli sulama birliği’nde sulama performansının değerlendirilmesi. Selçuk Tarım Bilimleri Dergisi, 3(2): 191-199.
Kalender MA, Topak R 2017. Irrigation Performance of Ilgın Plain Irrigation Association. Selcuk J Agr Food Sci, 31(2): 59-67.
Malano H, Burton M 2001. International Program for Technology and Research in Irrigation and Drainage guidelines for benchmarking performance in the irrigation and drainage sector. IPTRID Secretariat, Food and Agriculture Organization of the United Nations.
Malano H, Burton M, Makin I 2004. Benchmarking performance in the irrigation and drainage sector: a tool for change. Irrigation and Drainage, 53:119– 133.
Molden DJ, Sakthivadivel, R, Perry CJ, Fraiture CD, Kloezen WH 1998. Indicators for Comparing Performance of Irrigated Agricultural Systems. IWMI, 1998, Research Report 20, Colombo, 26 p.
Renault D, Facon T, Wahaj R 2007. Modernizing Irrigation Management: The MASSCOTE Approach-Mapping System and Services for Canal Operation Techniques (Vol 62). Food & Agriculture Org..
Rodríguez-Díaz JA, Camacho-Poyato E, Lopez-Luque R, Pérez-Urrestarazu L 2008. Benchmarking and multivariate data analysis techniques for improving the efficiency of irrigation districts: an application in Spain. Agricultural systems, 96(1-3): 250-259.