Mühyedin ATAN, CENK BURAK ŞAHİN, Necmi İŞLER

Hatay Koşullarında Farklı Aspir Çeşitlerinde Verim, Verim Unsurları ve Yağ İçeriğinin Belirlenmesi

Bazı aspir çeşitlerinde verim, verim unsurları ve yağ içeriğinin tespitedilmesi amacıyla yapılan bu çalışma, 2017-2018 ekim sezonundakışlık olarak Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesiuygulama alanında yürütülmüştür. Araştırma, tesadüf bloklarıdeneme desenine göre 3 yinelemeli olarak kurulmuştur. Denemedemateryal olarak 8 aspir çeşidi (Olas, Asol, Linas, Zirkon, Göktürk,Balcı, Dinçer, Olein) kullanılmıştır. Yapılan istatistiki analizsonucunda incelenen özelliklerin farklı seviyelerde önemli olduğu;tohum verimi (262.78 kg da-1), ham yağ oranı (%38.49) ve ham yağverimi (101.17 kg da-1) değerleri bakımından Asol çeşidinin, bitkibaşına tabla sayısı (16.20 adet) ve bin tane ağırlığı (45.56 g)bakımından Dinçer çeşidinin, ilk dal yüksekliği (115.90 cm) ve bitkiboyu (163.67 cm) bakımından Linas çeşidinin üstün olduğubelirlenmiştir. Tablada tohum sayısı (23.70 adet) bakımındanGöktürk üstün olurken, Balcı çeşidinde bitki başına dal sayısı (8.50adet) fazla olduğu halde tohum ve ham yağ veriminin düşük olduğutespit edilmiştir. Araştırma sonuçları Hatay koşullarında Asolçeşidinin başarı ile yetiştirilebileceğini göstermiştir.

Determination of Yield, Yield Components and Oil Content of Different Safflower Varieties Grown under Hatay Conditions

This study was conducted to determine yield and yield components and oil content of some safflower varieties during winter season of 2017-2018, in Hatay Mustafa Kemal University Research Field. The experimental design was a randomized block design with three replications. Eight safflower varieties (Olas, Asol, Linas, Zirkon, Göktürk, Balcı, Dincer, Olein) were used as plant material. The result of this study showed that the investigated plant parameters were significant among the tested safflower varieties. According to the results; seed yield (262.78 kg da-1), crude oil content (38.49%) and crude oil yield (101.17 kg da-1) were greater in Asol variety, number of heads per plant (16.20 pieces) and 1000 seed weight (45.56 g) were greater in Dinçer variety, first branch height (115.90 cm) and plant height (163.67 cm) were greater in Linas variety. Göktürk was a superior variety in terms of number of seeds provided per head (23.70 pieces). Although the number of branches per plant (8.50 pieces) was greater in Balci variety, seed and crude oil yield were lower in the same variety. The results indicated that safflower variety Asol can be successfully cultivated in Hatay conditions.

PDF

___

Abel GH 1975. Growth and Yield of Safflower in Three Temperature Regimes. Agronomy Journal, 67:639- 642.
Adalı M, Öztürk Ö 2016. Konya Koşullarında Bazı Aspir Çeşitlerinin Verim ve Verim Unsurlarının Belirlenmesi. Selçuk Tar Bil Der, 3(2): 233-237.
Aydın O 2012. Aspirde (Carthamus tinctorius L.) farklı ekim sıklıklarının verim ve kalite üzerine etkisi. SÜ Fen Bil. Ens., Tarla Bitkileri ABD, Yüksek Lisans Tezi, 41 s.
Anonymous 2019. FAOSTAT. http://www.fao.org/ faostat/en (Erişim tarihi: 05.03.2019).
Baydar H, Kara N 2010. Aspir (Carthamus tinctorius L.)’in Büyüme ve Gelişme Dönemlerinde Vejetatif ve Genaratif Organlarda Kuru Madde Birikimi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 14(2): 148-155.
Coşkun Y 2014. Aspir (Carthamus tinctorius L.)’in Kışlık ve Yazlık Ekim Olanakları. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 1(4): 462-468.
Çamaş N, Ayan AK, Çırak C 2005. Relationships Between Seed Yield and Some Characters of Safflower (Carthamus tinctorius L.) Cultivars Grown in the Middle Black Sea Conditions. VIth International Safflower Conference, 6-10 June, İstanbul.
Dalgıç H 2011. Farklı bitki sıklığı ve yabancı ot mücadelesi uygulamalarının aspirde verim ve kaliteye etkisi. SÜ Fen Bil. Ens., Tarla Bitkileri ABD, Yüksek Lisans Tezi, 50 s.
Engels, J 1996. Safflower (Carthamus tinctorius L.). International Plant Genetic Resources Institute. ISBN 92-9043-297-7
Francois LE, Bernstein L 1964. Salt Tolerance of Safflower. Agron. J., 56(1): 38-40.
Hatipoğlu H, Arslan H, Karakuş M, Köse A 2012. Şanlıurfa Koşullarında Farklı Aspir Çeşitlerinin (Carthamus tinctorius L.) Uygun Ekim Zamanlarının Belirlenmesi. U. Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 26(1): 1-16.
Karabaş H 2013. Ülkemiz Islahçı Çeşitlerinden Remzibey- 05 Aspir (Carthamus tinctorius L.) Tohumlarından Üretilen Biyodizelin Yakıt Özelliklerinin İncelenmesi. UÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 27(1): 9-17.
Karaca K 2017. Kurak koşullarda farklı azot ve fosfor dozlarının aspirde (Carthamus tinctorius L. ) verim ve verim öğelerine etkisi. Kırşehir Üniv. Fen Bil. Ens. Tarla Bit. ABD, Yüksek Lisans Tezi, 104 s.
Keleş R, Öztürk Ö 2012. Farklı Ekim Zamanlarının Bazı Aspir Çeşitlerinde Verim ve Kalite Üzerine Etkileri. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 5(1): 112-117.
Kızıl S, Şakar D 1997. Diyarbakır Ekolojik Koşullarında Aspir (Carthamus tinctorius L.)’de Uygun Ekim Zamanının Saptanması Üzerine Bir Çalışma. Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi: 634- 636, Samsun.
Kızıl S 2002. Diyarbakır Ekolojik Koşullarında Aspir (Carthamus tinctorius L.)’de Uygun Ekim Zamanının Belirlenmesi Üzerine Bir Çalışma. Anadolu, J. of AARI, 12(1):37-50.
Koç H, Keleş R, Ülker R, Gümüşçü G, Ercan B, Göçmen Akçacık A, Güneş A, Özdemir F, Özer E, Uludağ E 2010. Bazı aspir (Carthamus tinctorius L.) hatlarının verim, verim öğeleri ve kalite özellikleri ile bu özellikler arasındaki ilişkilerin belirlenmesi. Bitkisel Araştırma Dergisi 2: 1–7
Moghaddasi MS, Omidi AH 2009. Aspirin Yerel ve Dışarıdan Gelen Varyetelerin Genotipleri, Sınırlı Sulama’da, Verim ve Verim Öğelerinin Araştırılması. Türkiye VIII. Tarla Bitkileri Kongresi, 129-131, Hatay.
Nagaraj G, Devi GN, Srinivas CVS 2001. Safflower International Safflower Conference, 23-27 July, USA.
Onat B, Arıoğlu H, Güllüoğlu L, Kurt C, Bakal H 2017. Dünya ve Türkiye’de Yağlı Tohum ve Ham Yağ Üretimine Bir Bakış. KSÜ Doğa Bil. Derg., 20(Özel Sayı):149-153.
Öztürk Ö 1994. Konya Ekolojik şartlarında Bazı Aspir (Carthamus tinctorius L.) Çeşitlerinde verim ve verim unsurlarının tespiti. SÜ Fen Bil. Ens., Tarla Bitkileri ABD, Yüksek Lisans Tezi, 69 s.
Öztürk Ö, Ada R, Akınerdem F 2009. Bazı Aspir Çeşitlerinin Sulu Ve Kuru Koşullarda Verim Ve Verim Unsurlarının Belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi, Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi. 23(50):16-27.
Paşa C 2008. Kışlık ve Yazlık Ekimin Aspir (Carthamus tinctorius) Bitkisinin Verimi ve Bitkisel Özeliklerine Etkisi. Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri ABD, Yüksek Lisans Tezi, 76 s.
Uysal N, Baydar H, Erbaş S 2006. Isparta Popülasyonundan Geliştirilen Aspir (Carthamus tinctorius L.) Hatlarının Tarımsal ve Teknolojik Özelliklerinin Belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 1(1):52-63.
Weiss EA 2000. Safflower. In: Oilseed Crops, Blackwell Sci. Ltd., Victoria, Australia, 93-129 pp.
Yıldırım B, Tunçtürk M, Dede Ö, Okut N 2005. Aspir (Carthamus tinctorius L.)’de Farklı Azot ve Fosfor Dozlarının Verim ve Kalite Üzerine Etkileri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi, 15(2):113-117.