Adnan DOĞAN, Cüneyt UYAK, Deniz Uğur GÜZEL, Tuncer ARSLAN

Bazı Yerel Üzüm Çeşitlerinde (Vitis vinifera L.) Stoma Özellikleri ile Fiziksel ve Kimyasal Özellikler Arasındaki İlişkiler

Bu çalışmanın amacı, Yüksekova (Hakkari) yöresinde yetiştirilen 12 yerel üzüm çeşidinin stoma yoğunluklarını ve boyutlarını belirlemektir. Ayrıca, stoma özellikleri ile fiziksel ve kimyasal özellikler arasındaki ilişkileri saptamaktır. Stoma özelliklerini belirlemek amacıyla her çeşidin yaz sürgünlerinin 4-5. Boğumlarından yaprak örnekleri alınmış ve yaprak yüzeyinin farklı yerlerinden (dip, orta, uç) kalıp alma yöntemi ile stoma yoğunlukları ve boyutları belirlenmiştir. Stoma yoğunluklarının 166.13-247.12 adet mm², stoma boylarının 22.63-27.88 μm, stoma enlerinin ise 14.59-19.00 μm değerleri arasında değiştiği tespit edilmiştir. Yapraklardaki stoma yoğunluğu ile yaprak büyüklüğü ve salkım ağırlığı arasında pozitif yönlü, stoma yoğunluğu ile üzüm şırasında SÇKM arasında negatif yönlü anlamlı bir korelasyon bulunmuştur.

Relationships Between Physical and Chemical Properties with Stoma Properties in Some Local Grape Varieties (Vitis vinifera L.)

The aim of this study was to determine the stoma densities and sizes of 12 local grape varieties grown in Yüksekova (Hakkari) province, as well as to determine the relationships between stomatal properties with physical and chemical properties. In order to determine stoma properties, leaf samples were taken from 4-5 th nodes of the summer shoots of each variety and stoma densities and sizes were determined by nail polish method from different parts of the leaf surface (bottom, middle, tip). It was determined that stoma densities were between 166.13-247.12 pcs mm², stoma lengths were between 22.63-27.88 μm, and stoma widths were between 14.59- 19.00 μm. A significant positive correlation was found between stoma density with leaf size and cluster weight, and a significant negative correlation was found between stoma density with soluble solids content in grapes.

PDF

___

Ağaoğlu YS. 1999. Bilimsel ve Uygulamalı Bağcılık Cilt 1. Asma Biyolojisi. Kavaklıdere Eğitim Yayınları No. 1. Ankara. 205 s.
Anonim 1983. Descriptor for Grape. IBPGR Secretariat, Roma.
Anonim 1989. Minimal Descriptor List for Grapevine Varieties. 5th International Symposiumon Grape Breeding, Geilwerlerhof.
Arminian R, Mohammadi S, Hoshmand SA, Khodambashi M. 2010. The Genetic Analysis of Stomatal Frequency and Size, Stomatal Conductance, Photosynthetic Rate and Yield in Wheat (Triticum aestivum L.) Using Substitution Lines Series. Wheat Information Service, 110: 25– 34.
Atik F, Dardeniz A. 2018. Yalova İncisi Üzüm Çeşidinde Farklı Taç Yönetimi Uygulamalarının Yaprakların Stoma Özellikleri Üzerine Etkileri. ÇOMÜ, Ziraat Fakültesi Dergisi ,6 (özel sayı): 33- 37.
Bekişli İM, 2014. Harran Ovası Koşullarında Yetiştirilen Bazı Asma Çeşitleri İle Amerikan Asma Anaçlarının Yaprak ve Stoma Özelliklerinin Belirlenmesi. Harran Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 108 sy.
Boselli M, Scienza A. 1983. Effects of Potassium Fertilization on Density and Morphological Characteristics of Stomata in Grapevines. Vignevini (Bologna), 10 (1-2): 27-32.
Çağlar S, Sütyemez M, Bayazıt S. 2004. Seçilmiş Bazı Ceviz (Juglans Regia) Tiplerinin Stoma Yoğunlukları. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 17 (2): 169–174.
Case S. 2004. Leaf Stomata as Bio Indicators of Environmental Change. TIEF, https://plant stomata.wordpress.com/2021/04/02/leaf-stomataas- bioindicators-of-environmental-change/ (Erişim: 18.01.2021)
Çınar N, Aydınşakir K, Dinç N, Büyüktaş D, Işık M. 2016. Yerfıstığında (Arachis hypogaea L.) su stresinin stoma özellikleri üzerine etkisi. Mediterranean Agricultural Sciences, 29 (2): 79- 84.
Delice A. 2001. İtalia Üzüm Çeşidinde Vegetatif Gelişme Ile Üzüm Kalitesi Arasındaki Ilişkiler. (Doktora Tezi), Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Tekirdağ., 52 s.
Doğan A, Uyak C, Akçay A, Keski̇n N, Gazi̇oglu Şensoy R, Çeli̇k F, Kunter B, Çavuşoğlu Ş, Özrenk, K. 2020. Hizan (Bitlis) Koşullarında Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Klorofil Miktarları ve Stoma Yoğunluklarının Belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi , 30 (4): 652- 665 . DOI: 10.29133/yyutbd.698508
During H. 1980. Stomata frequenz bei Blättern von Vitis-species und Sorten. Vitis Journal of Grapevine Research, 19: 91-98.
Durmaz, NE. 2014. Asma Yapraklarında Stoma Yoğunluğunun Saptanmasında Saydamlaştırma ve Kalıp Alma Yöntemlerinin Karşılaştırılması. Namık Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Tekirdağ, Türkiye, 57 s..
Düzenli S, Ağaoğlu YS. 1992. Vitis vinifera L.’nin Bazı Çeşitlerinde Stoma Yoğunluğu Üzerine Yaprak Yaşının ve Yaprak Pozisyonlarının Etkisi. Doğa-Turkish Journal of Agriculture and Forestry. 16: 63–72.
Düzenli S, Ergenoğlu F. 1988. Yüksek Terbiye Sisteminde Değişik Şekiller Verilmiş Farklı Anaçlar Üzerine Aşılı Kültür Çeşitlerinde Stoma Dağılımlarının Araştırılması. Türkiye III. Bağcılık Sempozyumu 31 Mayıs - 3 Haziran, Bildiri Özetleri.
Eriş A, Soylu A. 1990. Stomatal Density in Various Turkish Grape Cultivars. Vitis Journal of Grapevine Research, Special Issue: 382-389.
Forlani, M, Pasquarella, C, Coppola, V. 1983. The Relationship Between Stomatal Density and Vigour in Grapevine Rootstocks. Hort. Abstr. 53(7): 4948.
Gargın S. 2009. Eğirdir/Isparta Koşullarında Bazı Üzüm Çeşitlerinin Stoma Yoğunluklarının Belirlenmesi. 7. Türkiye Bağcılık ve Teknolojileri Sempozyumu, 5-9 Ekim, Manisa.
Gindel I. 1969. Stomata Constellation in The Leaves of Cotton, Maize and Wheat Plants As A Function of Soil Moisture and Environment. Physiol. Plant. 22, 1143–1151.
Gökbakar Z, Dardeniz A, Bal M, 2008. Stomatal Density Adaptation of Grapevine to Windy Conditions. Trakia Journal of Sciences. 6 (1): 18- 22.
Ilgın M, Çağlar S. 2009. Comparison of Leaf Stomatal Features in Some Local and Foreign Apricot (Prunus armeniaca L.) Genotypes. African Journal of Biotechnology, 8 (6): 1074-1077.
Iotsova-Baurenska N, 1975. Stomatal Numbers and Size in Juglans regia in Relation to Ecological Conditions. Fitologiya, l: 19-24.
İşçi B, Altındişli A, Kaçar E. 2015. Farklı Anaçlar Üzerine Aşılı Farklı Üzüm Çeşitlerinde Stoma Dağılımı Üzerine Araştırmalar. ÇOMÜ, Ziraat Fakültesi Dergisi, 3 (1): 35-39.
Işık H, Yayla F, Delice A. 1999. Değişik Terbiye Şekilleri Verilmiş Italia ve Semillon Üzüm Çeşitlerinin Ekofizyolojik Tepkileri Üzerine Araştırmalar. Tekirdağ Bağcılık Araştırma Enstitüsü Araştırma Sonuç Raporu.
Kara S, Özeker E. 1999. Farklı Anaçlar Üzerinde Aşılı Yuvarlak Çekirdeksiz Üzüm Çeşidinin Yaprak Özellikleri ve Stoma Dağılımı Üzerinde Araştırmalar. Anadolu J. of AARI, 9 (1): 76-85.
Loveys BR, Kriedemann PE. 1973. Rapid Changes in Abscisic Acid-Like Inhibitors Following Alterations in Vine Low Water Potential. Physiol. Plant., 28: 476-479.
Marasalı B, Aktekin A. 2003. Sulanan ve Sulanmayan Bağ Koşullarında Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinde Stoma Sayısının Karşılaştırılması. Tarım Bilimleri Dergisi, 9 (3): 370-372.
Mısırlı A, Aksoy U. 1994. A Study on the Leaf and Stomatal Properties of Sarılop Fig Variety. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 31: 57–63.
Özeker E, Kara S. 1999. Farklı Anaçlar Üzerinde Aşılı Yuvarlak Çekirdeksiz Üzüm Çeşidinin Yaprak Özellikleri ve Stoma Dağılımı Üzerinde Araştırmalar. Anadolu Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi, 9(1) 76-85.
Rana HS, Chadha TR. 1990. Relationship Between Stomatal Density and Vigour in Clones of Some Prunus Species. XXIII. International Hort. Cong. Firenze (Italy) Abstract of Contributed Papers. No. 1232.
Rogiers SY, Hardie WJ, Smith JP. 2011. Stomatal Density of Grapevine Leaves (Vitis vinifera L.) Responds to Soil Temperature and Atmospheric Carbon Dioxide. Australian Journal of Grape and Wine Research, 17: 147-152.
Ruehl E, Imgraben H. 1985. Influence of Nitrogen Supply on the Number of Stomata and the Structure of Leaves of Grapevines (Vitis vinifera L.). Wein-Wissenschaft, Wiesbaden, 40: 160-171.
Sarwar AKM, Golam Abdul Karim A, Masud Rana SMA, 2013. Influence of Stomatal Characteristics on Yield and Yield Attributes of Rice. Journal of Bangladesh Agricultural University, 11(1): 47-52.
Scienza A, Boselli M. 1981. Frequence et Caracteristiques Biometrique des Stimates de Cetains Porte-Graffes De Vigne. Vitis, 20(4): 281- 292.
Sekera D. 1983. The effect of Fungicides and Fungicide Combinations on Grape Leaf Stomata Size and Aperture. Vinohrad (Bratislava), 21: 29- 31.
Tetik Ç, Dardeniz A. 2016. Sofralık Üzüm Çeşitlerinde Farklı Boğumlardaki Yaprakların Farklı Dönemlerdeki Stoma Yoğunluk ve Büyüklüklerinin Belirlenmesi. ÇOMÜ, Ziraat Fakültesi Dergisi, 4 (2): 125-138.
Tompa B, Kozma P, Polyak D. 1976. Effect of Nutrient Treatment as to Formation of Stomata on Vine Leaves. Kertesz. Egyet. Koezlemen. (Budapest), 39: 395-407.
Uyak C, Keskin N, Doğan A, Şensoy Gazioğlu Rİ, Başdinç A. 2016. Van Ekolojisinde Yetişen Bazı Üzüm Çeşitlerinin Stoma Yoğunlukları ve Klorofil Miktarlarının Belirlenmesi. Bahçe, 45 (özel sayı): 738-742.
Yentür S. 1984. Bitki Anatomisi. İstanbul Üniversitesi, Fen Fakültesi Yayınları No:191, İstanbul.
Yıldırım E, Dardeniz A. 2017. Farklı Anaçların ‘Red Globe’ Üzüm Çeşidinde Tüplü (Kaplı) Fidanların Stoma Özellikleri Üzerine Etkileri. ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi , 5: 125-130.
Yousufzai MNK, Siddiqui KA, Soomro AQ. 2009. Flag Leaf Stomatal Frequency and Its Interrelationship with Yield and Yield Components in Wheat (Triticum aestivum L.). Pakistan Journal of Botany, 41: 663-666.
Zarinkamar F. 2001. Foliar Anatomy of the Caryophyllaceae Family in Arasbaran, NW Iran. Iranian J. Bot.: 93-102.
Zarinkamar F. 2006. Density, Size and Distribution of Stomata in Different Monocotyledons. Pakistan Journal of Biological Sciences, 9: 1650-1659.