Özge-KOZAKLI, Ayhan-CEYHAN, Mehmet Ziya-FIRAT

Akkaraman Kuzularda Cinsiyete Göre Büyüme Eğrilerinin Farklı Yöntemlerle Modellenmesi: Logistik ve Gompertz Modelleme Örneği

Bu çalışmada Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Ayhan Şahenk Tarımsal Araştırmalar Uygulama ve Araştırma Merkezinde yetiştirilen Akkaraman ırkı kuzulara ait doğumdan itibaren ayda bir yapılan canlı ağrılık tartımları analiz edilmiştir. Büyüme eğrisi modellerinden Logistik ve Gompertz büyüme modelleri, En Küçük Kareler (EKK), Maximum Olabilirlik ve Bayesci yöntemleri kullanılarak tahmin edilmiştir. Frekanscı yöntemlerden EKK ve Maximum Olabilirlik yöntemleri kendi aralarında AIC, AICC ve BIC değerleri ile karşılaştırılarak her iki cinsiyet için de en iyi modelin EKK Gompertz modeli olduğuna karar verilmiştir. Bayesci yöntem için EKK tahmin bilgileri önsel olarak kullanılmıştır. Bayesci yöntem ile tahmin edilen modeller DIC değerlerine göre kıyaslanarak iki cinsiyet için de Gompertz modeli seçilmiştir. Çalışma sonucunda Gompertz Modelinin erkek Akkaraman kuzuları için parametre nokta tahminleri: , , ; dişi Akkaraman kuzuları için parametre nokta değerleri; , olarak tahmin edilmiştir. Ayrıca Bayesci yaklaşım ile model parametrelerine ait dağılımlar Markov Zinciri Monte Carlo (MCMC) yöntemi ile tahmin edilerek erkek Akkaraman kuzulara ait ergin canlı ağırlığın dişi Akkaraman kuzularından daha yüksek olduğuna karar verilmiştir.

Modelling of Growth Curve Models According to Sex in Akkaraman Lambs with Different Methods: Logistik and Gompertz Modeling Example

In this study, the live weight data of Akkaraman lambs reared in Niğde Ömer Halisdemir University Ayhan Şahenk Agricultural Research Application and Research Center were analyzed. Among the growth curve models, Logistic and Gompertz growth models were estimated using Least Squares Estimation (LSE), Maximum Likelihood Estimation and Bayesian methods. LSE and Maximum Likelihood methods, which are from the frequency methods, were compared with other AIC, AICC and BIC values and the results suggested that the best model for both genders was LSE Gompertz model. For the Bayesian method, LSE estimation information used as a priori. The Gompertz model was selected for the two genders by comparing the models estimated with the Bayesian method according to their DIC values. At the end of the study, parameter point estimates of Gompertz Model for male Akkaraman lambs were , , ; while parameter point values for female Akkaraman lambs were , . In addition, the distributions of the model parameters with the Bayesian approach were estimated by the Markov Chain Monte Carlo (MCMC) method, and it was decided that the expected adult body weight of male Akkaraman lambs was higher than that of female Akkaraman lambs.

PDF

___

Aggrey S E 2002. Comparison of three nonlinear and spline regression models for describing chicken growth curves. Poultry Science 81: 1782–1788.
Akbaş Y, Taşkın T, Demirören E 1999. Farklı modellerin Kıvırcık ve Dağlıç erkek kuzularının büyüme eğrilerine uyumunun karşılaştırılması. Turk J Vet Anim Sci 23 (Suppl 3): 537-544
Alós J, Palmer M, Balle S, Grau A M, Morales-Nin B 2010. Individual growth pattern and variability in Serranus scriba: a Bayesian analysis. ICES Journal of Marine Science 67(3): 502-512.
Bilgin C Ö, Esenbuğa N 2003. Doğrusal olmayan büyüme modellerinde parametre tahmini. Hayvansal Üretim 44 (2): 81-90.
Blasco A, Piles M, Varona L 2003. A Bayesian analysis of the effect of selection for growth rate on growth curves in rabbits. Genetics Selection Evolution 35(1): 21-41.
Ceyhan A, Şekeroğlu A, Duman M 2019. Niğde ilinde yetiştirilen Akkaraman ırkı koyunların bazı döl verim özellikleri ve kuzuların büyüme performans. Türk Tarım Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi 7(10): 1509-1514.
Çelikeloğlu K, Tekerli M 2014. Pırlak kuzularında büyüme eğrilerini etkileyen genetik ve çevresel faktörlerin belirlenmesi ve eğri parametreleri yönünden baba koçların değerlendirilmesi. I. Bazı çevresel faktörlerin canlı ağırlığa ilişkin büyüme eğrilerine etkileri. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi 54 (1): 8-14.
Çolak C, Orman M N ve Ertuğrul O 2006. Simental x Güney Anadolu Kırmızısı sığırlarına ait canlı ağırlık ölçümlerine dayanan doğrusal ve doğrusal olmayan büyüme eğrileri. Laladan Hayvan Araş. Ens. Dergisi 46 (1): 1–5.
daSilva L S A, Fraga A B, da Silva F D L, Beelen P M G, de Oliveira Silva R M, Tonhati H ve da Costa Barros C 2012. Growth curve in Santa Inês sheep. Small Ruminant Research 105(1-3): 182-185.
Daşkıran I, Koncagül S ve Bingol M 2010. Growth characteristics of indigenous Norduz female and male lambs. Journal of Agricultural Sciences 16 (1): 62-69.
Esenbuga N, Bilgin Ö C, Macit M, Karaoglu M 2000. İvesi, Morkaraman ve Tuj Kuzularında Büyüme Eğrileri. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 31: 37-41.
Fırat M Z, Karaman E, Başar E K, Narinc D 2016. Bayesian analysis for the comparison of nonlinear regression model parameters: an application to the growth of Japanese quail. Brazilian Journal of Poultry Science 18 (SPE): 19-26.
Forni S, Piles M, Blasco A, Varona L, Oliveira H N D, Lôbo R B, Albuquerque L G D 2009. Comparison of different nonlinear functions to describe Nelore cattle growth. Journal of Animal Science 87(2): 496-506.
Gbangboche A B, Glele-Kakai R, Salifou S, Albuquerque L G D ve Leroy P L 2008.
Comparison of non-linear growth models to describe the growth curve in West African Dwarf sheep. Animal 2(7): 1003-1012.
Hojjati F, Ghavi Hossein-Zadeh N 2018. Comparison of non-linear growth models to describe the growth curve of Mehraban sheep. Journal of Applied Animal Research 46(1): 499-504.
Hurvich CM, Tsai CL 1989. Regression and time series model selection in small samples. Biometrika 76(2): 297-307.
Kaymakçı M 2016. İleri Koyun yetiştiriciliği. İzmir İli Damızlık Koyun-Keçi Yetiştiricileri Birliği Yayınları No:1 (Genişletilmiş 5. Basım) Bornova- İzmir 392 sy.
Kizilkaya K, Balcioglu MS, Yolcu H İ, Karabag K, Genc IH 2006. Growth curve analysis using nonlinear mixed model in divergently selected Japanese quails. Archiv Fur Geflugelkunde 70(4): 181-186.
Kocabaş Z, Kesici T, Eliçin A 1997. Akkaraman, İvesi x Akkaraman ve Malya x Akkaraman kuzularında büyüme eğrileri. Türk Veterinerlik ve Hayvancılık Dergisi21(3): 267- 275
Koncagül S, Cadirci S 2009. Comparison of three non- linear models when data truncated at different lengths of growth period in Japanese quails. European Poultry Science 73(1): 7-12.
Koncagül S, Demiralp C, Aksümer N, Akın A O, Ertuğrul M 2011. Domestic Animal Genetic Resources in Turkey. Ankara, 116 sy.
Koptur M 2020. Doğa Sporlarının Yaşam Doyumu Üzerine Etkisi: Bayesci Yaklaşım. Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Dönem Projesi. 59 sy.
Kozaklı Ö 2020. Kontrol günü süt verimlerinin Bayesian zaman serisi yöntemi ile modellenmesi, Akdeniz Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Zootekni Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 76 sy.
Lázaro S F, Ibáñez-Escriche N, Varona L, e Silva F F, Brito L C, Guimarães S E F, Lopes P S 2017. Bayesian analysis of pig growth curves combining pedigree and genomic information. Livestock Science 201: 34-40.
Malhado C H M, Carneiro P L S, Santos P F, Azevedo DMM, de Souza JC, Affonso PRM 2008. Curva de crescimento em ovinos mestiços Santa Ines x Texel criados no Sudoeste do Estado da Bahia. Revista Brasileira de Saúde e Produção Animal 9(2): 210- 218.
Mohammadi Y, Mokhtari M S, Saghi D A, Shahdadi A R 2019. Modeling the growth curve in Kordi sheep: The comparison of non-linear models and estimation of genetic parameters for the growth curve traits. Small Ruminant Research 177: 117- 123.
Owens F N, Dubeski P, Hanson CF 1993. Factors that alter the growth and devel- opment of ruminants. J Anim Sci. 71: 3138–3150.
Peil J, Helvin H 1981. Phenomenologic-mathematical model of growth dinamics. Bio J 23: 41-54.
Rêgo Neto A D A, Santos G V D, Sarmento J L R, Biagiotti D, Sousa JERD 2012. Curva de crescimento de ovinos Santa Inês no Vale do Gurgueia. Revista Brasileira de Saúde e Produção Animal 13(4): 912-922.
Salles T T, Beijo L A, Nogueira D A, Almeida G C, Martins T B, Gomes V S 2020. Modelling the growth curve of Santa Ines sheep using Bayesian approach. Livestock Science 239: 104-115
Santos N P S, de Oliveira Neto C B, Sarmento J L R, Bezerra L R, Oliveira R L, dos Santos G V, Biagiotti D 2014. Carcass traits and growth curve parameters in Santa Inês sheep. Journal of Agricultural Science 6(5): 180-187.
Sarmento J L R, Regazzi A J, Sousa W H D, Torres R D A, Breda F C, Menezes G R D O 2006. Estudo da curva de crescimento de ovinos Santa Inês. Revista Brasileira de Zootecnia 35(2): 435-442.
Spiegelhalter D J, Best N G, Carlin B P, Van Der Linde A 2002. Bayesian measures of model complexity and fit. Journal of the royal statistical society: Series b (Statistical Methodology) 64(4): 583-639.
Şahin A, Ulutaş Z, Karadavut U, Yıldırım A, Arslan S 2014. Anadolu mandası malaklarında büyüme eğrisinin çeşitli doğrusal olmayan modeller kullanılarak karşılaştırılması. Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 20(3): 357-362.
Şireli H D, Ertuğrul M 2004. Dorset Down x Akkaraman (GDİ), Akkaraman ve Akkaraman x GD1 Genotipli Kuzularda Büyüme Eğrilerinin Logistic Model ile Tahmini. Tarım Bilimleri Dergisi 10 (4): 375-380.
Tahtali Y, Sahin M, Bayyurt L 2020. Comparison of Different Growth Curve Models in Romanov Lambs. Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 26(5): 609-615.
Teixeira M C, Villarroel A B, Pereira E S, de Oliveira S M P, Albuquerque Í A, Mizubut I Y 2012. Curva de crescimento de cordeiros oriundos de três sistemas de produção na Região Nordeste do Brasil. Semina: Ciências Agrárias 33(5): 2011- 2018.
Tekel N, Şireli H D, Eliçin M 2002: İvesi kuzularında canlı ağırlığın tekrarlanma derecesinin tespiti üzerine bir araştırma. 3. Ulusal Zootekni Bilim Kongresi, 14-16 Ekim 2002, Ankara, 105-110
Topal M, Ozdemir M, Aksakal V, Yildiz N. Dogru, U 2004. Determination of the best nonlinear function in order to estimate growth in Morkaraman and Awassi lambs. Small Ruminant Research 55(1-3): 229-232.
Yakupoğlu Ç 1999. Etlik piliçlerde büyüme eğrilerinin karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 98 sy.
Yıldız G, Soysal M İ, Gürcan E K 2009. Tekirdağ ilinde yetiştirilen Karacabey Merinosu x Kıvırcık melezi kuzularda büyüme eğrisinin farklı modellerle belirlenmesi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi 6(1): 11-19.